‘De HvA is financieel gezond en dat willen we zo houden’
Pepijn Kouwenberg | Hanneke Reuling
De HvA moet de komende jaren kosten besparen vanwege lagere studentenaantallen en gestegen kosten. Wat betekent dit voor de komende jaren en hoe pakt de hogeschool het aan? HvanA sprak erover met Hanneke Reuling, vice-voorzitter van het College van Bestuur.
Om maar meteen met de deur in huis te vallen: de HvA heeft te maken met minder studenten en stijgende kosten. Wat betekent dat voor de komende jaren?
‘Allereerst – en dat vind ik belangrijk om te zeggen – de HvA is financieel gezond en dat willen we zo houden. Het klopt dat de HvA minder studenten heeft en dat betekent ook minder inkomsten voor onze hogeschool. Als we kijken naar de voorspelling voor de komende jaren zal die daling voortzetten. In 2028 hebben we 25 miljoen euro minder te besteden. Minder inkomsten betekent dat we keuzes moeten maken in waar we ons geld aan uitgeven.’
Keuzes maken, hoe pakt de HvA dat aan?
‘Voor 2024 is het meeste wel duidelijk, maar we kijken nu ook vijf jaar vooruit. Er is een team ‘‘kostenbesparing’’ gestart met decanen, directeuren en stafmedewerkers, dat zal onderzoeken hoe we als HvA het onderwijs, onderzoek en bedrijfsvoering met minder middelen kunnen realiseren. Het betekent vooral kosten besparen en efficiënter werken. Ook zal de formatie in aantallen afnemen.’
Daarover gesproken: er zijn straks, in 2o28, 250 voltijdsbanen minder dan nu, staat in de begroting. Hoe gaat dat HvA’ers raken?
‘Ik ben blij dat je die vraag stelt. Die 250 over vijf jaar is een rekenkundig getal. Er ligt geen kant en klaar plan met 250 banen minder. Het is een vertaling van de verdeling van geld. We zijn nu dus bezig aan het inventariseren hoe we vanaf 2025 met minder inkomsten omgaan. En het ligt voor de hand dat we bij onze personeelsbezetting ook rekenen met natuurlijk verloop en medewerkers die met pensioen gaan.’
Minder studenten zou je toch ook kunnen opvangen met echt werk maken van Leven Lang Ontwikkelen? Dat levert toch nieuwe, andere studenten op? De gebouwen staan er toch.
‘Ja, dat klopt. We kijken als HvA niet alleen naar kostenbesparing, maar ook hoe we onze inkomsten kunnen vergroten. Leven Lang Ontwikkelen hoort daar zeker bij. En de HvA zal ook nog steeds opleidingen starten die voorzien in een vraag.’
Het College van Bestuur schreef voor de kerst dat er keuzes gemaakt moeten worden die pijn kunnen doen. Waar moeten HvA’ers aan denken?
‘Als je een contract hebt dat niet verlengd wordt, terwijl je dat zelf wel wilde, dan doet dat natuurlijk wel pijn. Dat kan stress en verdriet geven. En dat kan ook zo zijn als jouw project niet doorgaat of wordt uitgesteld. Daar zijn we ons zeker van bewust.’
Krijgen medewerkers wel de kans hier zelf over mee te denken?
‘Ja, daar ga ik vanuit. Het is iets dat we samen moeten doen om goede oplossingen te vinden. Dus input vanuit de medewerkers en medezeggenschap is van harte welkom. De centrale medezeggenschap denkt uiteraard nu al mee.’
Hoe zeker is het eigenlijk dat er straks ook minder studenten zijn?
‘Tot voor twee jaar waren onze modellen heel nauwkeurig. Maar nu zien we dat het veel onvoorspelbaarder is geworden: de uitstroom van hogerejaars bleek veel hoger dan de verwachting. Bij alle hogescholen is dat zo.’
Minder studenten betekent voor een deel ook kleinere teams, toch?
‘Ja, al middelt dat ook wel uit over de hele HvA. Sommige opleidingen groeien, sommige krimpen, dat is altijd al zo geweest. De HvA blijft overigens wel aantrekkelijk voor studenten, want het aantal nieuwe inschrijvingen is vorig jaar gegroeid. Dat is goed nieuws. Om studenten ook te behouden, blijven we inzetten op goede begeleiding.’
‘We moeten inderdaad kijken naar alle kosten, sommige zaken moeten slimmer en goedkoper’
Naast minder inkomsten stijgen ook de kosten. Die zijn afgelopen jaar al behoorlijk gestegen. Kunt u daar specifiek iets over zeggen?
‘We moeten inderdaad kijken naar alle kosten, sommige zaken moeten we slimmer en goedkoper regelen, zonder te verliezen aan kwaliteit. Waar we aan denken? We zijn een van de meest decentraal georganiseerde hogescholen, als je naar de kosten kijkt. Dat blijkt uit een heel recent onderzoek van Berenschot. Die cijfers zijn niet heilig maar stemmen wel tot denken: kunnen we niet slimmer sommige activiteiten samen doen?’
Zoals?
‘Dat is nu nog niet te zeggen. Maar je zou kunnen denken aan dingen die we doen per faculteit, waarvan je nu zou zeggen dat dat samen efficiënter kan. Soms is dat zo, soms ook niet. Dat inventariseert het team kostenbesparing nu.’
Wat is eigenlijk de reden dat hogerejaars zich meer uitschrijven? Iedereen die zich uitschrijft krijgt toch een vragenlijstje toegestuurd?
‘Ja. En toch weten we het niet precies. We laten op dit moment een analyse maken door de opleidingen. Het is waarschijnlijk een mix van redenen. Denk aan de nasleep van corona. We hebben daarvoor geld gekregen, maar dat is nu gestopt. Ik vind dat jammer, want die problemen zijn nog niet voorbij. Daarnaast is de arbeidsmarkt goed: er zijn grote tekorten in bepaalde sectoren dus jongeren kiezen vaker dan voorheen voor werk in plaats van studeren. En wat mij ook zorgen baart is de financiële situatie van jongeren. Vorige week werd bekend dat een studentenwoning in Amsterdam gemiddeld 950 euro per maand kost. Dat is ook een drempel om te studeren.’
Hogescholen zijn voor hun inkomsten erg afhankelijk van het aantal ingeschreven studenten. Er wordt weleens gemijmerd over een ander model. Hoe kijkt u daartegenaan?
‘Grosso modo werkt het model goed. We krijgen elk jaar geld voor het studentenaantal van twee jaar terug. Dat is soms lastig als de hogeschool groeit, maar een voordeel als studentaantallen teruglopen. Je hebt wat meer tijd om daarop in te spelen. En dat doen we ook.’
Dus, helemaal tevreden over de huidige financiering door de overheid?
‘Nou, ik denk wel dat het eerder genoemde Leven Lang Ontwikkelen ook door de overheid bekostigd moet worden. Dat is nu niet het geval. De overheid ziet dat als belangrijk voor Nederland, dan moet je ons ook in staat stellen om dat goed op te pakken. En, waar het ook aan schort: de basisfinanciering van onderzoek. Dat is een door de overheid gestelde taak. Daarvoor krijgen hogescholen echt te weinig geld om die taak te goed doen.’
Hoe ziet u de financiële toekomst van de HvA tegemoet?
‘Zoals gezegd: we willen de HvA financieel gezond houden. Als de inkomsten en de uitgaven in balans blijven, en daarvoor zijn voldoende mogelijkheden, dan is er reden om positief te zijn.’
Laatste vraag: u zwaait binnenkort af als vice-voorzitter van de HvA en vertrekt naar de Hogeschool Rotterdam. Hoe is dat? Ook daar ligt een bezuinigingsopdracht klaar, niet?
‘Het vertrek bij de HvA vind ik best zwaar, daar ben ik heel eerlijk in, het is moeilijk om hier weg te gaan. Ik heb hier zoveel meegemaakt na de ontvlechting van HvA en UvA, met fijne collega’s. Denk aan de ontwikkeling van de campussen zoals het bouwen van het Jakoba Mulderhuis, Covid, online veiligheid, de verbinding met de stad Amsterdam. Aan de andere kant heb ik heel veel zin om bij Hogeschool Rotterdam aan de slag te gaan. Ja, bezuinigingen treffen alle hogescholen, maar in Rotterdam kregen ze er al eerder mee te maken. Ik heb daar een andere rol dan bij de HvA: daar ga ik verder bouwen aan onderwijs en onderzoek en verbinden met de stad. Je ziet het: ik hou van bouwen.’
