Bezuinigingen op onderwijs: eerstejaars gaan weer volle pond betalen voor studie
Alireza Parpaei/Unsplash
Het kabinet gaat de komende jaren fors bezuinigen op het hoger onderwijs. Honderden miljoenen euro’s gaan elders worden ingezet, onder meer vanwege de oorlog in Oekraïne. De belangrijkste maatregel? Eerstejaars moeten straks weer het volledige collegegeld betalen.
Dat valt te lezen in de Voorjaarsnota, een grote financiële update die het kabinet jaarlijks geeft. Namens het kabinet zet minister Sigrid Kaag van Financiën in dit document op een rijtje wat de mee- en tegenvallers zijn op de begroting. En waar dus extra op geïnvesteerd en bezuinigd moet worden, de komende jaren.
Kaag windt er in de Voorjaarsnota 2023 geen doekjes om: bijna alle ministeries moeten de broekriem aanhalen. Zo ook het ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap. Er zijn een paar fikse financiële tegenvallers geweest, met name door de gevolgen van de oorlog in Oekraïne. Op het hoger onderwijs zal daarom zo’n tweehonderd miljoen euro worden bezuinigd. De belangrijkste maatregelen?
Regeling met halvering collegegeld voor eerstejaars verdwijnt na zes jaar
Volle mep voor eerstejaars
Wat eruit springt, is dat de regeling met de halvering van het collegegeld stopt. Sinds studiejaar 2018-2019 gold dat je in het eerste jaar van je studie slechts de helft van het collegegeld hoefde te betalen. Ook dit jaar had je daar bijvoorbeeld nog recht op. Begon je dit jaar aan je studie, dan hoefde je slechts 1.105 euro in plaats 2.209 euro te betalen.
Die maatregel is gedurende de coronajaren dus steeds doorgezet, maar nu komt er een eind aan: het kabinet acht dat noodzakelijk om de begroting op orde te houden. Vanaf september 2024 gaan eerstejaarsstudenten ‘gewoon’ weer het volle pond betalen. Daarmee bespaart het kabinet tussen 2024 en 2027 liefst 450 miljoen euro, zo valt te lezen.
Geen STAP-budget meer
Verder zijn er nog een aantal andere bezuinigingen die invloed hebben op studenten en medewerkers in het hbo. Zo verdwijnt het STAP-budget bijvoorbeeld. Medewerkers kregen met dat budget elk jaar kans om voor maximaal duizend euro een cursus te volgen. Vanaf vandaag kun je je er overigens wel weer voor aanmelden, mocht je nog ergens in willen bijscholen.
In 2024 is het STAP-budget echter weer verleden tijd en bespaart het kabinet alleen dat jaar al zo’n 330 miljoen euro. Over het STAP-budget klonk overigens de nodige kritiek, omdat het geld niet alleen voor nuttige bijscholing werd gebruikt, maar ook terecht zou komen bij zwendelaars en onzinstudies. Naast het STAP-budget houdt het kabinet ook op met aflopende subsidies voor de lerarenopleidingen en voor ‘open en online onderwijs’.
In de Voorjaarsnota staat dat er ook enkele financiële meevallers zijn voor de regering. Zo hoeft het kabinet minder geld dan werd verwacht uit te trekken voor studiefinanciering, waar studenten vanaf komende september weer recht op hebben. Ook blijft er geld over uit het Nationaal Programma Onderwijs en gaat de gestegen rente op de studieschuld van studenten het kabinet honderden miljoenen euro’s opleveren, volgens de nota.
En dat salaris?
Vraag die rest, is: hoe zit het met het salaris van medewerkers in het hoger onderwijs? Opvallend is dat daarover niets wordt vermeld in de Voorjaarsnota. Afgelopen tijd lieten zowel werknemers als werkgevers nog weten dat het loon van onderwijspersoneel dringend omhoog moet.
Zo drongen werknemers namens de vakbonden aan op liefst veertien procent loonstijging, om de inflatie te compenseren. Maar in de Voorjaarsnota blijft het stil over de lonen. De nieuwe collectieve arbeidsovereenkomst (cao) met daarin de afspraak over het nieuwe loon wordt voor de zomer verwacht.
