Gaan kinderen beter lezen en rekenen door lerarenopleiding zwaarder te toetsen?
Ben Mullins / Unsplash
Kinderen leren steeds slechter lezen en rekenen. Komt dat misschien omdat de leraren die we in Nederland opleiden er zélf niet goed genoeg in zijn? De Onderwijsraad wil lerarenopleidingen van de HvA een eindtoets in rekenen en taal verplichten. ‘Maar we hébben al een toets.’
Het gaat niet goed met de reken- en taalvaardigheid van kinderen in Nederland, stelt de Onderwijsraad vast. Niets nieuws, want de Onderwijsinspectie concludeerde dat eerder dit jaar ook al in de Staat van het Onderwijs 2022. Kinderen moeten weer vooral de basis gaan leren, vinden beide adviesorganen. De focus moet weer op rekenen en taal.
Juist die vaardigheden heb je immers hard nodig in je volwassen leven. Een kind dat deze basisvaardigheden niet goed leert te beheersen, ‘houdt zich in het leven moeilijk staande’, aldus onderwijscolumnist Aleid Truijens pas nog in de Volkskrant.
Eindtoets is dus nodig
Maar hoe krikken we die vaardigheden op, als het onderwijs überhaupt al zo’n tekort aan leraren heeft? Door de kwaliteit van de leraren díe we opleiden te verhogen, pleit de Onderwijsraad nu. Studenten die straks na hun opleiding voor de klas staan, moeten beter rekenen, schrijven én dat beter leren onderwijzen. Lerarenopleidingen zouden hen daar nu niet goed genoeg in opleiden.
Dat staat in een rapport met adviezen om het taal- en rekenniveau op te krikken, getiteld Taal en rekenen in het vizier. Eén advies springt in het oog: stel een verplichte eindtoets voor rekenen en taal in op de Pabo en tweedegraads lerarenopleidingen Nederlands en Wiskunde, ‘onder verantwoordelijkheid van de Rijksoverheid’.
Niet representatief
Lerarenopleidingen staan er echter niet om te springen, lijkt het op de HvA. Edwin Praat, coördinator van de lerarenopleiding Nederlands op de HvA, is niet zo enthousiast over het advies van de Onderwijsraad. Hij durft wel in twijfel te trekken of het echt zo slecht gesteld is met het niveau van zijn studenten.
‘Mocht dat echt zo zijn, dan staan we natuurlijk open voor kritiek, maar niet op basis van de argumenten die de Onderwijsraad nu levert.’ Praat vindt de huidige conclusies van de Onderwijsraad niet zo sterk. ‘Zo stelt de raad dat er onder lerarenopleiders Nederlands grote zorgen zijn over het niveau van hun studenten. Maar dat baseert de Onderwijsraad op een onderzoek naar wat maar liefst elf docenten daarover hebben gezegd.’
Bekwaam of niet?
Geen representatief aantal, erkent de Onderwijsraad in zijn rapport; toch zou een andere eindtoets nodig zijn. Praat twijfelt aan het waarom.
‘We hébben namelijk al een eindtoets op lerarenopleiding’, benadrukt de coördinator. ‘Die toets meet of een startende docent Nederlands over voldoende kennis beschikt, ook op het gebied van lezen en schrijven. Alle studenten maken die toets in het laatste jaar en wie hem niet haalt, krijgt zijn diploma niet.’ Volgens Praat is het niet zo dat studenten de toets nu zomaar met twee vingers in de neus halen.
Ook bij de Pabo-HvA, die studenten opleidt tot leerkracht in het basisonderwijs, wijzen ze erop dat er al eindtoetsen zijn. Johan Jelsma, opleidingsmanager van de Pabo-HvA, staat er dan ook hetzelfde in als Praat.
'Leerlingen in Nederland krijgen nu vaak les van studenten die zelf nog aan het leren zijn'
‘Die toetsen zijn jaren geleden al ontwikkeld, om de kwaliteit van afstuderende studenten in Nederland te verhogen en borgen. Voor de Pabo’s is landelijk vastgesteld wat studenten moeten kennen en kunnen op het gebied van taal en rekenen. Dat is vastgelegd in landelijke kennisbases.'
Les van een leerling
Waarom de Onderwijsraad dan toch een centrale eindtoets voorstelt? Een woordvoerder wil dat wel uitleggen aan HvanA. Het gaat niet om een extra toets, maar eentje met een andere invulling. De huidige toets zou namelijk wel te licht zijn. Bovendien willen ze meer controle op wat er van de lerarenopleidingen uitstroomt.
‘De raad wil een toets met een zwaarder gewicht’, stelt de woordvoerder. ‘Een toets die onder de verantwoordelijkheid van de Rijksoverheid valt, en niet langer onder de hoede van opleidingen zelf.’ Zo kan de kwaliteit van leraren beter worden bewaakt.
Volgens Praat moet er echter ook gekeken worden naar een ander probleem: de zogeheten groenpluk van zijn studenten. ‘Het lerarentekort maakt dat er nu vaak onbevoegde docenten voor de klas staan. Onze studenten worden nog zonder dat ze een diploma hebben van de opleiding geplukt door scholen, om gaten in het rooster te dichten. Ook staan zij-instromers al voor de klas tijdens hun opleiding. Leerlingen in Nederland krijgen nu dus vaak les van studenten die zelf nog aan het leren zijn. Ook dat aspect verdient aandacht.’
