‘Hoe mooi zou het zijn als de HvA een iconisch beeld op de campus plaatst’
Christa Romp | Jacob Eikelboom
Jacob Eikelboom is naast overtuigd twijfelaar ook docent bij de opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening. Elke twee weken schrijft hij een column over het verwarrende leven op en rond de hogeschool. Vandaag pleit hij voor een groot iconisch beeld op de stoep van de hogeschool, opdat de Amstelcampus wat kleur op de wangen krijgt.
Met grote regelmaat mis ik inspirerende beeldende kunst op de HvA. In sommige gebouwen hangen er ingelijste posters en soms is er een muurschildering, maar die hebben bijna altijd een veilige en voorspelbare afbeelding of een expliciet inhoudelijke boodschap. Spreuken zoals die ‘alleen ben je sneller, samen kom je verder’ sieren de muren in het Wibauthuis.
Dat nodigt volgens mij niet genoeg uit tot zelf nadenken over wat je ziet. En dat is wel wat je van een onderwijstelling mag verwachten, aangemoedigd worden tot nadenken. Een imposant beeld op de Amstelcampus kan daaraan bijdragen. Een toekomstig icoon voor zowel de HvA als de stad Amsterdam.
In Rotterdam zorgde onlangs een enorm bronzen beeld van een jonge, zwarte vrouw op Nikes voor vreugde, verbazing en allerlei andere ophef. Precies wat de bedoeling is van kunst: emoties oproepen. Nietszeggende kunst overleeft de eeuwen niet. Rotterdam wist al eerder brede ophef met kunst te veroorzaken. Onder meer door de zes meter hoge Kabouter Buttplug in een druk winkelgebied te plaatsen.
Ik wil een campus die mij dwingt te kijken, mij verrast, mij in verwarring brengt, mij uitnodigt wat te vinden
In Amsterdam mis ik die spraakmakende kunst in de openbare ruimte. In Amsterdam vindt de reuring over kunst plaats in musea en in selecte kring, over witte en zwarte kunst in het Stedelijk museum en over dekoloniseren van kunst in het Rijksmuseum.
Deze gesprekken over kunst gaan voorbij aan de meeste Amsterdammers en ook de meeste HvA’ers, vrees ik. In Rotterdam worden deze gesprekken op straat gevoerd, door iedereen. Alleen maar omdat de beelden er staan, op pleinen, niet te ontwijken. Het lijkt mij fantastisch als de HvA, de grootste onderwijsinstelling van het land, het gesprek over kunst op gang brengt door een imposant beeld te plaatsen in de openbare ruimte. Ergens op de stoep van de HvA. Maar wel voor heel Amsterdam zichtbaar.
Natuurlijk zijn er in Amsterdam al aardig wat beelden in de openbare ruimte. Het innemende beeld bij de Rechtbank Amsterdam kreeg aardig wat aandacht, maar de verontwaardiging zoals in Rotterdam ontbrak. Veel van de kunstwerken in Amsterdam zijn vaak monumenten, zoals het oorlogsmonument op de Dam, het slavernijmoment in het Oosterpark en de Schreeuw ter herinnering aan de moord op Theo van Gogh.
Allemaal prachtig om naar te kijken, maar door het sturende herdenkingskarakter heb je niet echt de vrijheid om aan de haal te gaan met wat die beelden zouden kunnen bedoelen. Verder hebben we in Amsterdam veel beelden die naar mensen verwijzen, zoals Wibaut op de Wibautstraat, Spinoza bij de Stopera en Anton de Kom op het naar hem vernoemde plein.
Ook die beelden nodigen uit tot herinneren, koesteren en eren, maar niet tot kortsluiting in mijn hoofd. Dat gebeurt wel als een beeld dat mij dwingt te kijken, mij verrast, mij in verwarring brengt, mij uitnodigt wat te vinden. Het denkwerk is voldoende. Daarna volgt er namelijk vanzelf een gesprek, een publicatie, een debat. Reuring. Net zoals bij de jonge vrouw in Rotterdam gebeurt. Amsterdam en de HvA kunnen dat gesprek goed gebruiken.
Hoe mooi zou het zijn als er straks een beeld op de Amstelcampus staat dat iedereen uitdaagt
De HvA heeft in Amsterdam al een signatuur voor de toekomst nagelaten met gebouwen en namen van gebouwen, maar de kers op de taart zou een iconisch beeld zijn. En het levert vast en zeker een hoop onderwijsmateriaal op. Alleen het proces van het kiezen van een kunstenaar zorgt al voor denkwerk, onderzoek en gesprek.
Deze kunstenaar is eenzijdig, die te vaag, te concreet, te politiek, te beladen, te commercieel, te saai, te politiek correct, te wereldvreemd, te snobistisch. De keuze voor een thema of onderwerp levert eenzelfde discussie op. Precies om die reden ben ik zelf dol op abstracte kunst of kolderieke kunst of kunst met een knipoog. Laat de kijker het werk doen.
Hoe mooi zou het zijn als er straks een beeld op de Amstelcampus staat. Een beeld in de geest van Amsterdam, een rebel met humor, middelvinger en vrijheidsdrang. Een beeld dat iedereen uitdaagt, raakt en betrekt. Een beeld dat je blij en soms boos maakt, dat je ontroert. Een beeld dat voor iedereen een plek biedt om af te spreken. Een beeld waar mensen voor omfietsen. Een beeld dat trending is op alle sociale media. Een beeld waar mensen over praten, samen, nu en over honderd jaar nog steeds. Dan zijn wij allemaal dood, terwijl het beeld nog eeuwen voortleeft.
