Eerste hulp bij… discussiëren: hoe voer je een constructief gesprek?
Pixabay
Sommige dingen leer je niet op de hogeschool, maar moet je straks wel weten als achttienplusser. In Eerste hulp bij… verzamelen we tips die jou kunnen helpen wanneer de studieboeken je in de steek laten. Deze keer: Eerste hulp bij discussiëren. Hoe ga je om met botsende meningen?
Jij komt op voor mensenrechten, maar je vader denkt vooral aan zichzelf. Jij wilde je liever niet laten vaccineren, maar je vrienden verklaarden je voor gek. Of jouw collega demonstreert aanstaande zaterdag voor het klimaat, terwijl jij sympathiseert met de boeren. Doordat we in een diverse samenleving leven, hebben we te maken met steeds meer verschillende meningen. Meningen die vaak botsen. Hoe ga je hiermee om? En hoe zorgen we ervoor dat een discussie niet polariseert?
We vroegen het Chantal Deken, die ambitiecoördinator Diversiteit en Inclusie is aan de HvA. Deken is tevens oprichter van Stichting Discussiëren Kun Je Leren, van waaruit ze tot voor kort kinderen en jongeren leerde dat een meningsverschil niet hoeft te leiden tot een conflict. Chantal geeft zeven tips.
‘Denk niet: van discussie komt ruzie, maar zie het gesprek als manier om van elkaar te leren’
1. Ga een discussie niet uit de weg
Het woord ‘discussiëren’ heeft een vrij negatieve connotatie, stelt Deken. ‘Vooral omdat we hebben gezien dat een verhit gesprek ons kan verdelen. Tijdens de coronacrisis bijvoorbeeld, kwamen familieleden echt tegenover elkaar te staan.’ Maar, zegt ze, een discussie hoeft niet altijd uit de hand te lopen. ‘Probeer er op een wat lichtere manier naar te kijken. Denk niet: van discussie komt ruzie, maar zie het gesprek als manier om van elkaar te leren.’
2. Bedenk vooraf wat je wil bereiken met de discussie
Belangrijk is om van tevoren te bedenken wat je uiteindelijk wil bereiken met het gesprek. Volgens Deken werkt het vaak niet om uit het niets een verhit debat te voeren. Het werkt om je even terug te trekken, om dingen eerst voor jezelf op een rij te zetten. Dat helpt om bijvoorbeeld dichter bij jezelf te blijven of om argumenten beter te verwoorden.
‘We zien en lezen wat ons denken bevestigt. Durf authentiek te blijven.’
3. Probeer goed te luisteren en laat de ander uitpraten
Probeer vervolgens aandachtig en empathisch te luisteren naar de ander, zegt Deken. Het is volgens haar niet bevorderlijk voor het gesprek als er te veel vanuit een emotie, of intuïtief gereageerd wordt. Leef je in in de ander en stel jezelf de vraag: waar komen de argumenten van mijn gesprekspartner vandaan. Wat wordt er nou daadwerkelijk gezegd?
4. Wees je bewust van jouw eigen perspectief en bubbel
Het is volgens Deken belangrijk dat je je bewust bent van de waarden die onderliggend zijn aan jouw standpunt. Is jouw argument gebaseerd op een ervaring? Of is het gebaseerd op iets dat je hebt gelezen of gezien? Denk daarover na voordat je het gesprek begint.
Deken stelt ook dat we ons wel wat kwetsbaarder mogen opstellen. ‘Stap eens uit je eigen bubbel’, zegt ze. ‘We lezen van alles op internet en volgen personen op sociale media die onze mening perfect verwoorden. We zien en lezen wat ons denken bevestigt. Zoek eens mensen op die er een andere opinie op nahouden. Durf ook authentiek te blijven en te erkennen dat je de dingen soms gewoon niet weet.’
‘We zijn helemaal niet zo verschillend als we soms denken’
5. Wees bereid om jouw mening bij te stellen
Zie het gesprek als een leerervaring, in plaats van dat je de ander van jouw standpunt probeert te overtuigen. Deken zegt daarover: probeer niet te focussen op de winst in een discussie. ‘We zullen onze competitiedrang opzij moeten zetten voor het gemeenschappelijk belang. Uiteindelijk wordt iedereen daar beter van.’
6. Zoek naar overeenkomsten
‘We zijn helemaal niet zo verschillend als we soms denken’, zegt Deken. ‘Probeer op zoek te gaan naar iets dat jullie verbindt.’
Ze geeft een voorbeeld van iemand die zich niet wil laten vaccineren tijdens de coronacrisis. Deken: ‘Als je goed kijkt naar welke waarde er onder dat standpunt schuilgaat, kom je uit op vrijheid. Deze persoon wil graag de vrijheid hebben om te kiezen voor het vaccin, ja of nee. Terwijl de voorstander van het coronavaccin ook waarde hecht aan vrijheid. Deze persoon wilde diens vrijheid terugkrijgen mét bescherming van de prik. Je ziet dat die tegenpolen helemaal niet zo ‘zwart-wit’ zijn. Er is een groot grijs gebied. Ga daarnaar op zoek om dichter tot elkaar te komen.’
‘Het is de kunst om verschillen te accepteren: agree to disagree’
7. Accepteer dat je het niet altijd eens wordt
Tot slot zegt Deken: ‘Verschillen mogen er zijn, want die zullen ook nooit helemaal verdwijnen. Gelukkig maar. Het is de kunst om dat te accepteren: agree to disagree. Dat kun je leren.’
