Mening: De NSE is als supporters laten oordelen over hun eigen club
Pixabay
De Nationale Studenten Enquête is terug. Studenten vullen die nu in, maar volgens docent Ruurd Mulder (Creative Business) kunnen we er beter mee stoppen. ‘Subjectieve ervaring zegt weinig over objectieve kwaliteit.’
Niet geheel onbegrijpelijk maken onze bestuurders zich als ieder jaar druk over de Nationale Studenten Enquête (NSE). Dat is ook wel terecht, want het is frustrerend om als Hogeschool van Amsterdam (HvA) in de Keuzegids en aanverwante lijstjes steevast te belanden in de onderste regionen.
Dat we ons voortdurend ophouden in het rechterrijtje, is niet alleen frustrerend voor opleidingsmanagers en andere hogeschoolbestuurders, maar evenzeer teleurstellend en demotiverend voor iedereen die zich met hart en ziel inzet voor de HvA. Telkens weer houden we ons onderwijs kritisch tegen het licht en tonen we onze veranderingsbereidheid, maar ieder jaar opnieuw krijgen we de uitkomsten van de NSE als een nat washandje in ons gezicht.
Om de uitkomsten van de NSE te relativeren, wordt er vaak gewezen op de gammele methodologie van de NSE. De vragenlijst zou niet deugen en de lage respons werkt vertekende resultaten in de hand. Maar de gehanteerde vragenlijsten zijn heus wel gevalideerd en ook bij een lage respons, kunnen er uitspraken worden gedaan over de hele populatie, vaak al met een aanvaardbare betrouwbaarheid en nauwkeurigheid.
Subjectieve beleving
Veel fundamenteler is dat de NSE weinig anders meet dan subjectieve beleving. Aan studenten wordt gevraagd hoe zij het onderwijs bij de HvA ervaren en dat wordt ook voorgelegd aan studenten van andere hogescholen. Uiteenlopende respondenten doen zo uitspraken over verschillende onderwerpen. Dat lijkt een minor issue, maar is het niet. Want iedere student komt met een andere achtergrond, andere attitude en andere, eerdere onderwijservaringen naar zijn hogeschool. We moeten de gevolgen daarvan niet onderschatten. Waarneming en waardering worden gekleurd door eerdere ervaringen.
Wat dus de NSE feitelijk doet, is Fiat-rijders ondervragen over hun Fiat en BMW-rijders over hun BMW. Dat leidt niet tot zinvolle inzichten. Nu zou je kunnen zeggen dat de uitkomsten een indicatie geven. Intuïtief lijkt dat juist – die cijfertjes moeten toch wel iets zeggen – maar dat is zeker niet altijd zo. De plank kan ook behoorlijk worden misgeslagen.
Ajax
Ter illustratie nog een voetbalmetafoor. Een aantal seizoenen gelezen sukkelde Ajax. In de competitie stond het op de vierde plaats, was uitgeschakeld in Europa en in de beker. NEC uit Nijmegen beleefde echter een topseizoen. Met een straatlengte bovenaan in de Keuken Kampioen Divisie en dat met een doelsaldo waar de club normaal gesproken alleen maar van kan dromen.
Wie op dat moment supporters van Ajax had gevraagd naar hun mening over de prestaties van het eerste elftal, zou hebben kunnen rekenen op een lauwe respons. Een mager zesje, misschien. Het voetbal was los van de prestaties ook niet hartverwarmend. NEC-supporters droegen daarentegen juist hun club op handen. Een enquête onder NEC-aanhangers zou hebben geleid tot een dikke negen voor het eerste team.
‘De achilleshiel van de NSE is dat het twee onvergelijkbare grootheden vergelijkt’
Maar had Ajax in de dagen tien keer tegen NEC gespeeld, dan zou het waarschijnlijk zeven keer of meer hebben gewonnen. Subjectieve ervaring zegt weinig en soms helemaal niets over de objectieve kwaliteit. Het meten van die subjectieve ervaring kan dus leiden tot uitkomsten die de werkelijkheid geweld aan doen. En dit is ook de achilleshiel van de NSE. Het vergelijkt twee onvergelijkbare grootheden. En daarom moeten we overwegen ermee te stoppen en de kwaliteit van onderwijs op andere manieren te meten. Doorstroom en uitstroom liggen dan het meest voor de hand en ten dele wordt dit ook al gedaan. We kunnen ons onderwijs ook verbeteren zonder de op drijfzand gebouwde hitlijsten die zijn afgeleid van de NSE.
Ruurd Mulder, is docent-onderzoeker aan de opleiding Creative Business. Dit artikel is geschreven op persoonlijke titel.
