Hoe gaat het nu met studenten die als eerste uit hun familie gaan studeren?

20 augustus 2020
Beeld:

Daniël Rommens

Geplaatst door
Kyrie Stuij
Op
20 augustus 2020

In de zomer kijken we terug op het voorbije collegejaar. Welke plannen werden werkelijkheid, welke belandden in de ijskast? En welke invloed had de sluiting van de HvA? Hoe gaat het nu met Tune In, het zomerprogramma voor eerstegeneratiestudenten? 

Je kunt het lang niet altijd zeggen, maar vandaag zou je – in betere tijden – van de vloer kunnen eten in de Kohnstammzaal. Op dat glimmende marmoleum zijn rijen stoelen met militaire precisie op afstand van elkaar geplaatst. Het zijn een paar maatregelen om Tune In dit jaar mogelijk te maken: het driedaagse zomerprogramma voor eerstegeneratiestudenten. Studenten van wie de ouders niet hebben deelgenomen aan het hoger onderwijs

 

Voor de zomer leek de doorgang voor Tune In nog onmogelijk, maar de HvA ziet waarde in het programma dat de overgang naar het hbo zo soepel mogelijk wil maken. Zo blijkt namelijk dat het studieuitval onder eerstegeneratiestudenten iets hoger is en dat zij vaker wisselen van opleiding in het eerste jaar. De groep is bovendien groot: geschat wordt dat landelijk ruim 40 procent van de hbo’ers eerstegeneratiestudent is.

‘Hoe schrijf je eigenlijk een mail naar een docent?’, vraagt Jacob Eikelboom ( docent Sociaal Jurdische Dienstverlening) aan de eerstejaars in de Kohnstammzaal. Tijdens zijn workshop ‘wat verwacht het hbo van mij?’ legt hij de ongeschreven regels op de hogeschool uit, vaak precies de kennis die studenten met hoogopgeleide ouders al uit hun opvoeding meekrijgen.

 

‘Me is geen mijn’

Eikelboom toont een geanonimiseerde mail van een student met afkortingen als omg, het verkeerd gebruik van het woord ‘me’ en woorden die volledig in hoofdletters zijn geschreven. ‘Wees je ervan bewust dat je een docent mailt. ‘Me’ is niet ‘mijn’ en een heel woord in caps lock komt agressief over.’

Beeld: Daniël Rommens | Kimerley Laan: ‘Ik denk dat het hbo meer zelfstandigheid verwacht.’

Tune In is ontwikkeld door onderzoeker Fiona Veraa van het lectoraat Kansrijke schoolloopbanen in een diverse stad. In september komen de onderzoeksresultaten uit van de pilot van vorig jaar. ‘Die laat zien dat studenten daadwerkelijk een sterkere studiestart ervaren door Tune In. Ze zeggen bijvoorbeeld dat ze makkelijk hun draai kunnen vinden en dat ze zich thuisvoelen op de hogeschool.’ Juist nu studenten het vooral moeten hebben van digitaal onderwijs, is dit programma belangrijk om aansluiting te voelen met de HvA, vindt Veraa. 

 

Wachtlijst 

Dat had nog wel wat voeten in de aarde, weet Cindy Warmerdam van Studentenzaken, de afdeling die het programma uitvoert. Zo deden er vorig jaar zeventig deelnemers mee, maar kunnen dat er dit jaar door de coronacrisis maximaal veertig zijn. Daardoor is er een wachtlijst ontstaan waar meer dan zestig studenten op staan. ‘Het liefst zouden we iedereen laten meedoen, maar dat kan helaas niet door de situatie.’

Beeld: Daniël Rommens | Fadi Shhadeh: ‘Toen ik hoge cijfers begon te halen, wilde opeens iedereen met me samenwerken.’

Een van de studenten die snel genoeg was om een plekje te bemachtigen is Kimberley Laan, die de opleiding Social Work gaat volgen. Ze stroomde door vanuit het vmbo naar het mbo en maakt nu de stap naar het hbo. ‘Het is best spannend. Ik ben benieuwd hoe het verschil in sfeer is tussen het mbo en het hbo. Ik denk dat ze hier meer zelfstandigheid verwachten, een bepaalde volwassenheid. Ik hoop hier alvast mensen te leren te kennen bij wie ik later terecht kan met vragen.’

 

Vrienden maken

Dat herkent Fadi Shhadeh, nu tweedejaars student Bouwkunde. Vorig jaar nam hij zelf deel aan Tune In, inmiddels coacht hij nieuwe eerstegeneratiestudenten. ‘De taalbarrière was voor mij het moeilijkst. Ik kom uit Syrië en sprak nog niet goed Nederlands. Vooral vrienden maken was lastig.’ Maar dat veranderde toen hij zich volledig op zijn studie stortte. ‘Ik legde de lat hoog, want ik wil goed zijn in wat ik doe. Toen ik hoge cijfers begon te halen, viel dat op in de klas.’ Fadi, met grijns: ‘Opeens wilde iedereen met me samenwerken.’

Programma 2020

Het programma biedt dit jaar weer workshops als ‘wat verwacht het hbo van mij’, ‘hoe plan ik mijn studie zonder stress’ en ‘hoe ziet mijn netwerk eruit’. Nieuw is dat de workshops zich meer richten op onderwijs op afstand. Daarnaast komt Yung DWDD-presentatrice Samya Hafsaoui spreken over hoe zij als eerstegeneratiestudent haar studie heeft doorlopen en welke valkuilen zij is tegengekomen. 

Het is niet bekend of Tune In zorgt voor minder studieuitval of betere studieresultaten. ‘Dan zouden we eigenlijk via Studielink moeten uitvragen wie eerstegeneratiestudent is, zodat we verschillende groepen kunnen vergelijken. Maar de HvA is nog terughoudend in het uitvragen van dit soort informatie, om profilering of stigmatisering te voorkomen. Tegelijkertijd weten we uit onderzoek dat wanneer studenten zich thuis voelen dit kan bijdragen aan het studiesucces. Ons onderzoek laat dus vooral een soepele overgang naar het hbo zien, en is het niet zozeer een voorspeller van studiesucces’, aldus Veraa.

 

TedX

Tune In kreeg vorig jaar veel aandacht in de pers. De HvA is de eerste Nederlandse hogeschool met een programma speciaal voor eerstegeneratiestudenten. Fiona Veraa werd daarom uitgenodigd hierover te spreken tijdens het evenement TedX dat eind 2019 op de HvA werd georganiseerd.

 

Daarin vertelde ze dat de focus in het programma wordt gelegd op de kwaliteiten van de studenten en niet op de problemen die ze eventueel kunnen ervaren. Na haar presentatie werd Veraa benaderd door verschillende universiteiten uit het buitenland die geïnteresseerd waren in het programma.

 

(Tekst loopt door onder video.)

In de Kohnstammzaal praat de groep over situaties waarin je je anders kunt voelen. Zoals wanneer je docent je in een hokje plaatst. Docent Jacob Eijkelboom noemt een voorbeeld van een docent die ooit tegen een student uit Volendam zei: ‘Wat vervelend voor je. Of ben je ook zo’n PVV’er?’ Of als een docent je naam afkort of steeds verkeerd uitspreekt, omdat het geen Nederlandse naam is.

 

‘Wat doe je dan?’, vraagt docent Jacob Eijkelboom. Naast het bespreken met de persoon die je anders laat voelen, tipt Eijkelboom een lijst met verenigingen en organisaties waar studenten zich bij kunnen aansluiten. ‘Het klinkt misschien zoetsappig: maar niemand hier is alleen. Kijk maar om je heen, jullie kennen nu al meer mensen dan toen je vanochtend wakker werd.’