Op het toneel komt Peshmerges revolutie beklemmend dichtbij
Flora Woudstra Hablé
Toen de net afgestudeerde Peshmerge Morad (28) wegvluchtte uit Syrië, nam hij veel verhalen met zich mee. Over revolutie en oorlog, maar ook over het dagelijks leven en zijn vrienden. Die verhalen zijn nu onderdeel van het toneelstuk Kinderen van Aleppo, dat dinsdagavond in Crea te zien was.
‘Hallo, ik ben Dilan,’ zegt de man op het podium. ‘In Aleppo noemden mijn vrienden mij een kakkerlak, omdat ik van Koerdische afkomst ben. Maar een kakkerlak overleeft alles, dus ook de oorlog.’
Het verhaal van ‘Dilan’ is eigenlijk dat van oud-HvA-student Peshmerge. Hij en een aantal andere Syrische studenten vertelden hun verhalen aan theatermaker George Tobal (32), die zelf ook uit Syrië is gevlucht. George schreef toen het toneelstuk Kinderen van Aleppo.
‘Ik moest zijn lichaam daar achterlaten en wegrennen. Zolang ik niet omkeek, kon ik doen alsof hij nog leefde.’
Nu zit Peshmerge in de zaal, terwijl George op het podium staat. George speelt in zijn eentje het verhaal van Peshmerge en de andere studenten na. In de vorm van een monoloog vertelt hij steeds een ander verhaal.
Falafel
Soms zijn dat grappige verhalen. Bijvoorbeeld dat Peshmerge en zijn vrienden eerst falafel gingen eten voordat zij gingen demonstreren tegen de Syrische president. De reden? Ze wilden niet hongerig in de gevangenis komen.
Er komen ook heftige gebeurtenissen langs, zoals de dood van een vriend tijdens een demonstratie. De zaal is muisstil als George, in zijn rol als Dilan, vertelt: ‘Ik moest zijn lichaam daar achterlaten en wegrennen. Ik wilde niet omkijken, want dan zou het definitief zijn. Zolang ik niet omkeek, kon ik in mijn hoofd nog doen alsof hij leefde.’
(De tekst loopt door onder de afbeelding.)
Als het toneelstuk afgelopen is, komt Peshmerge het podium op. ‘De eerste keer dat ik het stuk zag kon ik mijn tranen niet inhouden. Ineens was Syrië zo dichtbij. Er zaten zoveel kleine dingen in die ik eigenlijk alweer vergeten was.’ Samen met George beantwoordt hij vragen over het stuk en over zijn leven. ‘Peshmerge is echt een vat vol verhalen,’ zegt George. ‘Ik heb uren naar hem geluisterd om dit stuk te kunnen maken.’
‘In mijn stad Aleppo waren wij, de studenten, degenen die de revolutie in gang zetten’
‘Je ziet in dit stuk de menselijke kant van een oorlog,’ vindt student Tanne Maassen (28, Culturele- en Maatschappelijke Vorming). ‘Een oorlog wordt vaak vanuit een bepaald perspectief verteld, van de regering of van de rebellen bijvoorbeeld. Nu kan ik het verhaal echt op mezelf betrekken. Het voelt alsof ik het ook had mee kunnen maken.’
Iets veranderen
In het stuk hoor je veel over hoe Peshmerge en zijn vrienden meededen aan de Syrische revolutie, toen die net begon. ‘In mijn stad Aleppo waren wij, de studenten, degenen die de revolutie in gang zetten,’ vertelt hij zelf. ‘Stel je voor dat je hoort dat mensen in jouw land zomaar worden doodgeschoten. Je denkt: dit kunnen we niet zomaar laten gebeuren. Dus je gaat meedoen met demonstraties. Je wil iets veranderen, van Syrië een soort Europa maken, met vrijheid en welvaart.’
De Syrische revolutie werd uiteindelijk een grote burgeroorlog. Peshmerge: ‘Als ik terugkijk, voel ik me schuldig. Want hoewel ik tijdens de revolutie in elkaar geslagen ben en andere nare dingen meemaakte, woon ik nu al sinds 2012 in Nederland. En mensen die niks met de revolutie te maken hebben gehad ondervinden er nu alle gevolgen van. Die zitten middenin de burgeroorlog. Het is bijna niet te beschrijven hoe dat voor mij voelt.’
Ook mensen
Iemand in de zaal vraagt of Peshmerge van plan is Syrië in de toekomst te helpen. Peshmerge: ‘Wat kan ik nu voor Syrië doen? Niet zoveel. Maar de Syriërs in Nederland help ik door mijn verhaal te vertellen. Als je dit toneelstuk ziet besef je: die Syriërs, dat zijn ook mensen. Die studeerden, hadden vrienden. We maken Nederlanders ervan bewust dat Syrische studenten ook normale levens hadden. En dat ze heel veel kwijt zijn geraakt. Dat maakt hun leven vele malen moeilijker dan het leven van een Nederlandse student.’
‘Ik ken Peshmerge al best lang, maar zo heb ik zijn verhaal nog nooit gehoord’
Een paar docenten van Peshmerge kwamen ook kijken naar het toneelstuk. Diana Spierings kent hem van het schakeljaar voor vluchtelingstudenten. ‘Ik had deze verhalen al eerder gehoord, maar dan als fragmentjes. Het was erg indrukwekkend. Van de Syrische burgeroorlog weet ik niet zo veel - als ik erover probeer te lezen raak ik al snel de draad kwijt. Maar nu komt het heel dichtbij, door dit verhaal.’
Collega Anna Stegeman: ‘Van studenten zoals Peshmerge horen wij altijd meer over hoe ze gevlucht zijn, en welke problemen ze hier in Nederland hebben.’ Zij doceerde Nederlands als tweede taal aan Peshmerge. ‘Hoe het in hun land van oorsprong was, daar hoor je weinig over. Ik ken Peshmerge al best lang, maar zo heb ik zijn verhaal nog nooit gehoord.’
Het stuk Kinderen van Aleppo wordt gespeeld in het kader van het 70-jarige bestaan van het UAF, een stichting die vluchtelingstudenten in Nederland helpt. Het stuk is op 14 universiteiten en hogescholen te zien. Check hier waar.
