‘Het is wachten op de student die in blote kont het Wibauthuis betreedt’

Docent Jacob Eikelboom schrijft elke twee weken een column over het verwarrende leven op en rond de hogeschool. Diversiteit is voor hem een groot goed, maar volgens Jacob maken mensen er nu ook misbruik van. ‘We geven egoïsten en splijtzwammen te veel vrijheid.’

Elk voordeel heb zijn nadeel. Die Cruijffiaanse blik op het leven geldt voor bijna alles. Ook voor diversiteit, bedacht ik mij tijdens Diversity Day. Week, moet ik zeggen, want inmiddels is de dag een week geworden.

Ook de HvA vierde de week van diversiteit, al weet ik niet of vieren op dit moment het juiste woord is. Een overdenking was misschien gepaster geweest. Diversiteit vind ik een groot goed dat we moeten koesteren; niets is saaier en suffer dan een monocultuur. In systemen met maar één smaak, of die nu politiek, religieus of cultureel is, kan ik niet zijn wie ik ben en schrijven wat ik wil. Diversiteit is voor mij een uitingsvorm van vrijheid.

Om die reden heb ik mij op de HvA niet alleen in mijn lessen ingezet om invulling te geven aan die diversiteit, maar ook formeel. Zo was ik betrokken bij het formuleren van de inhoud van één van de D’s, die van diversiteit, voor het huidige instellingsplan van de HvA. En ik heb, iets minder abstract en met iets meer trots, met enkele collega’s HvA Pride opgericht.

Die bevlogenheid en betrokkenheid van toen is bij mij wat getemperd. De reden? Dat nadeel, dat elk voordeel heb. Meerdere nadelen zelfs. In vijf jaar tijd heb ik zien gebeuren hoe alles wat met diversiteit te maken heeft, verworden is tot een baan, iets waar je geld mee verdient. Projectleiders, onderzoekers en beleidsmakers voeren de boventoon in de wereld van diversiteit. De lol is er dan al snel af. Traagheid en voorzichtigheid voeren de boventoon zodra mensen achter een tekentafel zich gaan bemoeien. 

Een nog groter nadeel dat mijn bevlogenheid temperde, schuilt in de vijanden van individuele vrijheid en gelijkwaardigheid. Onder het mom van diversiteit dringen zich allerlei groepen op die misbruik maken van de vrijheid die diversiteit biedt. Deze mensen hebben vaak extreme opvattingen en willen eigenlijk helemaal geen diversiteit, ze willen slechts hun eigen gelijk en wereldbeeld opdringen aan een ander. En daarvoor weten ze juist goed gebruik te maken van het diversiteitsbeleid.

Laatst las ik bijvoorbeeld dat de politie ruimte voor gesprek biedt aan medewerkers die geen bescherming willen bieden aan joodse instellingen. Diversiteit geldt ook voor morele bezwaren, niet? Terwijl: dit heet gewoon institutioneel racisme.

Op de HvA hoor ik studenten geregeld openlijk ageren tegen wat zij de regenboogpropaganda noemen en zich daarbij tegelijk beroepen op de vrijheid die diversiteit biedt. Alles is welkom toch, ook hun mening? Dit heet gewoon intolerantie.

Laatst zag ik een student in een boerka rondlopen in het Muller-Lulofshuis. Niemand leek er iets van de durven zeggen, ook al is gezichtsbedekkende kleding in een onderwijsgebouw verboden. Tja, diversiteit toch? Dit heet eigenlijk gewoon een middelvinger naar de wet.

Die mens in de boerka, die intolerante klasgenoot, die professional die groepen uitsluit: alle drie weten ze volgens mij heus dat ze communicatieve, sociale, juridische of fatsoensregels overtreden. Tegelijk weten ze ook dat het diversiteitsbeleid hun die vrijheid geeft. Het wachten is op een student die in blote kont een HvA-gebouw betreedt, handelend vanuit de ruimte die er moet zijn voor nudisten, een ook te respecteren levensstijl.

De voorbeelden die ik geef zijn misschien kolderiek, maar ook realiteit. Diversiteit moet niet gekaapt worden door mensen die alleen hun eigen agenda en gelijk voor ogen hebben. Door ook ruimte te geven aan mensen die eenzijdig en enkel vanuit hun eigen perspectief denken en handelen, draag je juist bij aan polarisatie, in plaats van verbinding. Opkomen voor diversiteit is wat mij betreft ook nee durven zeggen tegen egoïsten, tegen splijtzwammen.

Gelukkig zijn er nog genoeg mooie voorbeelden van diversiteit op de HvA. Floor organiseerde tijdens de diversiteitsweek een levende bibliotheek. Gewoon kletsen met een onbekende, met iemand die je zelden of nooit spreekt, met open vizier, zonder oordeel. Invulling geven aan diversiteit is zo ingewikkeld niet, als je oprechte interesse durft te tonen in elkaar. En dat kan overal. In de les, in onderwijsmateriaal en bij de koffieautomaat.

Ik snap best dat het moeilijk is om als student niet in jezelf te keren en een veilige plek te zoeken bij mensen met opvattingen en gewoontes die je kent. De politiek geeft ook niet echt het goede voorbeeld, met meer aandacht voor de verschillen tussen mensen dan voor de overeenkomsten. Bij mij op de afdeling heeft een student op een whiteboard gekalkt: je hebt links, je hebt rechts en je hebt kaas. Doe mij dan maar kaas, denk ik altijd als ik voorbijloop. En dat denk ik ook bij veel wat tegenwoordig met diversiteit te maken heeft. Doe mij maar kaas, maar dan wel één die ik nog niet ken.