HvA wil werk maken van ‘bezinningsruimtes’ en ander inclusief ruimtegebruik
HvanA | De rustruimte in het Wibauthuis
De HvA wil meer ruimtes gaan aanbieden waar je voor gebed of bezinning terechtkunt, ook moet er meer plek bij komen waar je kunt ‘ontprikkelen.’ Projectmanager Elijah Alvares, die aan de basis van dit voorstel staat, legt ons uit waarom: ‘Dit is nodig voor een inclusieve HvA.’
De ene student wil graag een prikkelarme ruimte op de campus, een ander wil meer plek om te kunnen bidden, weer een ander wil ergens kunnen mediteren. Maar moet je als hogeschool ook aan al die behoeftes tegemoetkomen? En zo ja, hoe richt je daar dan de campus op in?
Dat vraagstuk belandde afgelopen jaar op het bordje van Elijah Alvares, projectmanager Studentenzaken. Hij voerde afgelopen jaar in opdracht van het College van Bestuur gesprekken met zeventig studenten, medewerkers en partners van de HvA, nu komt hij in een advies met een aantal aanbevelingen.
Zo moet de huidige rustruimte een ‘interreligieuze bezinningsruimte’ worden, schrijft hij in het advies. Ook moet er plek bij voor studenten om te ontprikkelen en mag er volgens Alvares – die zelf in 2022 afstudeerde aan de HvA – gekeken worden naar ‘all gender toiletten en kleedkamers’.
Volgens jou is dat allemaal belangrijk voor een ‘inclusieve campus’. Kun je uitleggen waarom?
‘Omdat het belangrijk is dat iedere student en medewerker zich thuis voelt op onze campus. Het huidige beleid op het gebied van ruimtegebruik schiet wat dat betreft tekort. Dat merken we al jaren, vooral als het gaat om het gebruik van onze rustruimtes.’
‘In de interreligieuze bezinningsruimte moet ruimte zijn voor allerlei religieuze en spirituele stromingen’
Waarom?
‘De ruimtes zijn soms overvol, waardoor HvA’ers hun toevlucht moeten zoeken tot andere plekken. Denk aan studenten die graag willen bidden en dat vervolgens ergens onder een trap in de hal moeten doen, of anderen die geen prikkelarme plek kunnen vinden op de campus. De petitie die studenten afgelopen jaar aanboden voor meer rustruimtes (zie kader), werkte als een versterker in dit proces.’
In april 2023 ontving het College van Bestuur een petitie van studenten en medewerkers van de HvA. In de petitie, die ruim 2.500 keer zou zijn ondertekend, drongen zij aan op ‘meer inclusieve rustruimtes’.
Het onderwerp leefde afgelopen jaar sowieso sterk. Later in de zomer van 2023 overhandigde de Landelijke Studentenvakbond namelijk een vergelijkbare petitie aan leden van de Tweede Kamer.
In de huidige rustruimte kun je terecht als je even wilt ontstressen, maar ook als je wilt bidden. Gaan die twee überhaupt wel samen in een ruimte? Het lijken mij wezenlijk andere behoeftes.
‘Ja, dat klopt. Studenten en medewerkers zijn heus bereid om de ruimte met elkaar te delen, heb ik gemerkt tijdens de gesprekken. Maar als het wezenlijk andere behoeftes zijn en je biedt er weinig ruimte voor aan op je campus, dan werkt het gewoon niet.’
Sterker nog, het risico op escalatie bij de ruimtes is al jaren hoog, schrijf je in het advies.
‘Als er iets is dat ik heb gemerkt, dan is het wel dat emoties bij dit onderwerp hoog kunnen oplopen. Allereerst is er zoals gezegd een gebrek aan ruimte, maar het zit ook dieper.’
‘Islamitische studenten en medewerkers hebben het gevoel dat ze niet zichzelf mogen zijn op de campus’
‘Vooral veel islamitische studenten en medewerkers ervaren dat de HvA op dit moment geen rekening met hen houdt, als het gaat om hun religieuze behoeftes. Sommigen ervaren een gevoel van uitsluiting. Om dat zo direct van ze te horen in onze gesprekken, vond ik af en toe wel heftig. Ik hoop dat dit advies wat van die spanning kan wegnemen.’
Wat jou betreft verandert de rustruimte in een ‘interreligieuze bezinningsruimte’. Hoe moet ik dat voor me zien: een koran op tafel, een bijbel in de kast en Boeddha op een schilderij aan de muur?
‘We willen een balans houden en dat ook in de inrichting terug laten komen. Denk aan bestickering op de muur waar verschillende religieuze symbolen op staan. Je wilt uitdragen dat het een ruimte is voor niet een, maar allerlei spirituele en religieuze stromingen. De ruimte moet nog worden ontworpen en dat doen we samen met HvA’ers. Ze mogen in ieder geval een stuk persoonlijker worden, vind ik.’
Het is algemeen bekend dat de rustruimte vooral door islamitische studenten wordt gebruikt. Zij moeten vijf keer per dag het gebed verrichten, christenen niet. Waarom dan geen islamitische gebedsruimte creëren, als je toch kijkt naar wat de behoeftes zijn?
‘Het Rijk heeft allereerst een oproep gedaan richting onderwijsinstellingen om specifiek toe te werken naar inclusieve stilteruimtes. Die mate van inclusie willen we ook erkennen met hoe we de ruimtes vormgeven. Daarnaast was de wens er niet om sec een islamitische gebedsruimte te faciliteren: het ging er vooral om een oplossing te vinden voor de verschillende behoeftes.’
De HvA wil niet alleen een ‘inclusieve hogeschool’ zijn, maar ook een ‘neutrale instelling’. Botst dat weleens, als het gaat om het faciliteren van ruimte voor religie?
‘Neutraal? Dat is volgens mij niet een stelling die wij momenteel innemen als hogeschool.’
De vorige voorzitter van het College van Bestuur van de HvA zei nog van wel, en dat er daarom geen gebedsruimte moest komen.
‘Volgens mij zijn wij een hogeschool die probeert zo inclusief mogelijk te zijn en waar men bereid is te luisteren naar de behoeftes die er zijn. Op die manier sterken we ook het democratisch besef van onze studenten. Als je vindt dat iets anders moet, kun je daarvoor mensen mobiliseren en iets echt op de kaart zetten in onze hogeschool.’
Werkt dat altijd zo, wat betreft de inrichting van de campus? Stel dat studenten zich zouden mobiliseren voor bijvoorbeeld een grote fitnessruimte op alle campussen van de HvA, is zoiets dan ook mogelijk?
‘Niet per se, dat moet je keer op keer bekijken. Dat is ook afhankelijk van hoe groot de behoefte is die leeft. Ik vind het vooral belangrijk dat wij als HvA hebben getoond dat we bereid zijn het gesprek aan te gaan, ook over gevoelige onderwerpen. Ik wens onze hogeschool toe dat we dat ook bij andere onderwerpen doen.’
‘Natuurlijk is niet iedere HvA’er het hiermee eens, maar tijdens dit proces is wel veel wederzijds begrip ontstaan’
‘En ja: natuurlijk realiseer ik me dat er ook mensen zijn die zich niet kunnen vinden in het advies. Dat is hoe het gaat, zeker in een superdiverse populatie zoals die van onze hogeschool. Maar ik zie het ook als een project op zichzelf: tijdens deze gesprekken is veel wederzijds begrip ontstaan. Dat is heel waardevol.’
De HvA gaat werk maken van je adviezen, staat in een bericht op Mijn HvA. Hoe gaat het nu verder?
‘Het gaat hier alleen nog maar om een visie, het nieuwe beleid is nog niet uitgekristalliseerd. We gaan nu een zogeheten ‘blauwdruk’ realiseren. Daarin komt te staan hoe de aanbevelingen uitgewerkt worden.’
‘Per faculteit liggen de behoeftes ook anders, omdat de studentenpopulatie per faculteit verschilt: daar moet je dus ook naar kijken. Ook willen we de HvA’ers die we hier eerder over hebben gesproken, er opnieuw bij betrekken. Ik wil hoe dan ook dat we dit zo zorgvuldig mogelijk doen.’
