‘Ik moest deze student vertellen dat ik niets aan zijn situatie kon veranderen’
Rosa Tromp | Jessica Singh
Van student in de collegebanken tot medewerker aan de HvA: Jessica Singh schrijft columns over de hogeschool die ze van twee kanten heeft leren kennen. In haar laatste column voor de zomer vraagt ze zich af hoe je als docent een student helpt die thuis te veel ballen in de lucht houdt.
De afronding van het studiejaar is in zicht. De dagen vullen zich met het voeren van eindassessments en ontwikkelgesprekken met studenten. Onlangs vertelde ik een student dat ik zijn eindgesprek niet kon doen, omdat hij niet de juiste stukken had aangeleverd. Zijn reactie raakte me.
‘Mevrouw, het spijt me, niet ieder leven is hetzelfde. Ik heb het over het hoofd gezien, omdat ik fulltime moet werken om thuis bij te kunnen dragen, anders redden mijn ouders het niet.’
Onderweg naar huis dacht ik nog lang na over zijn opmerking. Vooral omdat ik zelf ook uit een situatie kom waar studeren niet vanzelfsprekend was.
Had ik anders moeten reageren? Het voelde alsof ik deze student in de steek liet
Ik wilde een oplossing vinden, maar mijn collega dacht er anders over: ‘Ja, dan had zo iemand maar niet moeten gaan studeren.’ Het bracht me aan het denken. Is dat echt zo? Moeten we elke student hetzelfde behandelen, zonder rekening te houden met hun persoonlijke omstandigheden? Of moeten we juist begrip tonen en ons onderwijs er flexibel op inrichten?
Ik merk dat de standaardreactie in het onderwijs vaak is dat iedereen ‘gelijk behandeld moet worden’. Regels zijn regels, het is aan de studenten om zich daaraan te houden. In theorie klinkt dat ook eerlijk en rechtvaardig, maar in de praktijk is het vaak verre van dat. De realiteit is dat niet elke student dezelfde startpositie heeft. Sommigen moeten harder werken dan anderen om hun studie te kunnen bekostigen, om hun gezin te ondersteunen, of om andere redenen die hun opleiding kunnen beïnvloeden.
De opmerking van mijn collega weerspiegelt een ouderwetse opvatting over onderwijs: als je niet volledig kunt inzetten op je studie, dan hoor je hier niet thuis. Inmiddels lijkt me dat een beetje kortzichtig. De wereld is niet meer hetzelfde, de kosten van levensonderhoud zijn gestegen, de druk om te presteren is toegenomen en een goede balans vinden lijkt me steeds moeilijker.
Voor de student zonder geld kocht ik een broodje, maar hoe help ik iemand zonder tijd?
Vorig jaar had ik zelfs een student die aangaf zich niet te kunnen focussen, omdat hij geen geld had om te lunchen. Voor hem kocht ik een broodje, maar wat maakt zijn situatie anders dan die van de jongen die fulltime werkt om zijn familie te ondersteunen? Kan ik hem ook helpen?
Mijn reactie op de student was uiteindelijk dat ik helaas niks aan de situatie kon veranderen. Ik kan niet iets beoordelen wat ik niet heb gekregen. Ergens voelde het alsof ik hem in de steek liet. Ik heb deze week wel een paar keer gedacht: had ik niet anders moeten reageren? Ik weet alleen niet wat ik had kunnen zeggen, want voor deze situaties is er helaas geen direct stappenplan.
De zomervakantie nadert. Het wordt tijd om te ontspannen, te genieten van de zon die hopelijk komt, maar ook om te reflecteren op het afgelopen schooljaar. Ik zal dan ook nog wel eens nadenken over dit onderwerp, maar ben ik de enige docent? Ben jij het ook tegengekomen afgelopen jaar en hoe heb je toen gereageerd? Ik ben benieuwd.
