‘Het enige wat ik in vijftien jaar HvA nog nooit zag? Een student met een keppel’
Christa Romp | Jacob Eikelboom
Jacob Eikelboom is naast overtuigd twijfelaar ook docent bij de opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening. Elke twee weken schrijft hij een column voor HvanA over het verwarrende leven op en rond de hogeschool. Deze keer: durven Joodse HvA-studenten hun keppel wel op te doen?
In de bijna vijftien jaar die ik lesgeef aan de HvA heb ik een enorme diversiteit aan studenten voorbij zien komen in mijn klassen. Studenten uit Amsterdam-Noord, Osdorp, Amstelveen, Volendam, Laren. Studenten met hoofdoek, met cornrows, paars haar, met een tulband, hipsterbaardje of met salafistenbaard.
Studenten die hun steun voor Bij1, FvD, Denk of PVV uitspreken. Studenten in catsuits, abaya’s, trainingspakken, djellaba’s of juist jasje-dasje. Studenten die trots hun Koerdische, Berberse, Turkse, Servische, Antilliaanse of Ghanese wortels tonen. Studenten met die met pins, stickers of vlaggen steun betuigen aan Extinction Rebellion, aan de BLM-beweging, aan Palestijnen, aan LHBTI’ers, aan Sustainable Development Goals of aan feminisme.
Honderden uitingen van identiteit, ideologie en overtuiging heb ik in al die jaren voorbij zien komen in de klas. Het enige wat ik in vijftien jaar lesgeven nog nooit in mijn les of op de HvA heb gezien, is een student met een keppel.
Op de HvA hoor ik studenten soms dingen zeggen waar je keppel van afzakt
Ik hoorde vorige week een mevrouw op Radio 1 zeggen dat het best eng is om Joods te zijn. Zo vatte ze samen hoe ze zich eigenlijk altijd voelt, maar vooral de afgelopen weken. Ze legde uit dat ze als Joodse vrouw overal op haar hoede is, omdat afkeer van Joden vele gedaantes heeft. De klassieke antisemiet beperkt zich allang niet meer tot aanhangers van extreemrechts gedachtengoed, de jodenhater is overal, zo verklaarde ze haar angst. Ik hoorde ook de politie op de radio, die adviseert om je keppel niet zichtbaar te dragen om agressie en geweld te voorkomen.
Zouden studenten op de HvA die angst ook ervaren? Durven Joodse studenten hun keppel wel zichtbaar te dragen op de HvA? Ik vraag het me af. Soms hoor ik studenten dingen uitkramen waarvan niet alleen je broek afzakt, maar zeker ook je keppel. Opmerkingen die je van of over geen enkele groep zou accepteren.
Soms zijn de opmerkingen schaamteloos antisemitisch (Joden zijn geldwolven, ze beheersen de media, zitten achter mondiale complotten, Joden zijn kindermoordenaars), andere keren is het woord Jood verbloemd om het minder lelijk te laten lijken (zionisten, yehudi, globalisten, Soros en Zuckerberg).
Wat er buiten het leslokaal gebeurt, kan ik alleen maar raden. Zelden hoor ik een correctie op dergelijke haatdragende, uitsluitende en racistische opmerkingen. Ik kan het wel begrijpen dat je dan je keppel thuislaat en überhaupt je joods-zijn verbergt.
Diversiteit en inclusie is één van de drie speerpunten in het HvA-instellingsplan. Er zijn zelfs medewerkers die inclusie als fulltime baan hebben. De HvA heeft als ambitie een plek te zijn waar iedereen zichzelf kan zijn en zich welkom voelt. Een mooie en terechte ambitie, ook als het daarbij gaat om een kleine groep studenten. Het is namelijk aan elke student zelf om een keuze te maken wat je draagt en uitdraagt. De HvA moet ervoor zorgen dat je de vrijheid voelt die keuze te maken.
Maar hoe? Vergroot kennis, verklein vooroordelen, stel vragen en maak vooral samen plezier. In het onderwijs, bij Floor, op de HvA-socials en in de HvanA. Laat in woord, beeld en daden zien en horen dat je welkom bent als student en dat we uitsluiting tegengaan op de HvA.
Geen ge-ja-maar, geen voorwaardelijke naastenliefde: aanvaard de ander zoals die is
En niet alleen in tijden van crises, maar altijd. Zodat je als student ervaart dat je onvoorwaardelijk jezelf kan zijn en kan uiten wie je bent. Net zoals die eerder genoemde honderden identiteiten die dat gelukkig wel kunnen op de HvA. En dan wel jezelf zijn zonder voorwaarden, net als in een goed huwelijk.
Oneens zijn met elkaar mag, elkaar verketteren niet. Ik hoorde een student laatst zeggen ‘Ja, maar dat is een goede Jood, die is tegen Israël’. Geen ge-ja-maar, voor geen enkele groep. Geen voorwaardelijke gelijkheid en naastenliefde. Ik aanvaard je zoals je bent, Joods, zonder je te moeten verantwoorden voor politiek, geschiedenis of wat dan ook.
In Amsterdam zijn er meerdere initiatieven van Amsterdammers die verbinding zoeken met elkaar in tijden van spanning en oorlog, zoals de Joods-Islamitische organisatie Yalla! en de oproep tot verbinding van het joodse Volt-raadslid Itay Garmy en het islamitische Denk-raadslid Sheher Khan.
Het kan dus, van elkaar verschillen en toch samenleven. Nu op de HvA nog, ook voor Joodse studenten die hun identiteit willen uitdragen. Of denk je stiekem dat die Joodse studiegenoot of student jouw naastenliefde en verdraagzaamheid niet verdient, omdat die toch genoeg geld, macht en media-aandacht heeft?
