Minder stiekem snuiven? Studenten openen het gesprek over verboden middelen
Unsplash/Markus Spiske
Alarmerende berichten, afgelopen jaar: het drugsgebruik van studenten zou sinds de coronatijd zijn toegenomen. Wat zien HvA’ers ervan terug in hun omgeving? En zien we het in de cijfers? Jongeren lijken vooral opener over hun gebruik: ‘Misschien wordt het daar wel veiliger van’.
Als ze zo om zich heen kijkt, is het drugsgebruik van haar medestudenten dan toegenomen? HvA-student Mara (23) durft het te betwijfelen. ‘Nee, er werd ook voor de lockdowns al veel gebruikt’. Wat haar meer opvalt, is hoe grenzeloos sommige leeftijdsgenoten met drugs omgaan.
Mara is niet haar echte naam: ze wil haar vrienden niet in diskrediet brengen. Maar soms maakt ze zich weleens zorgen. ‘Ik vind het belangrijk dat we het hierover hebben en het onderwerp aandacht krijgt. Het is namelijk best wel problematisch hoe sommigen met drugs omgaan’.
Verhalen
Hoe vergevorderd is dat gebruik? Mara kan je er allerlei verhalen over vertellen. Over hoe ze zelf een summer of drugs beleefde. Of de vriend die haar ‘huilend opbelde, na wekenlang aan de coke te hebben gezeten’. Hoeveel cocaïne er wel niet op haar vereniging wordt gebruikt. Oh ja: en hoe ze de toiletten van de HvA ooit binnenliep en ‘mensen er hoorde snuiven, ook al was er niet eens een feestje. Ik vind dat niet normaal’.
Die verhalen passen in het beeld van afgelopen jaar, dat in het nieuws rees over het ‘zorgwekkende', ‘excessieve' drugsgebruik van studenten. Niet alleen waren studenten eenzamer sinds corona, ze namen hun toevlucht naar verboden middelen. Volgens een Utrechtse studentenvereniging liep het cocaïnegebruik van studenten de spuigaten uit. Het Parool noemde ‘een snuif aan de bar’ het nieuwe normaal. Blowen was, zo kopte het AD, ‘het nieuwe roken’.
Natuurlijk zat niet iedere student ineens aan de cocaïne, xtc, 3-mmc, 4-fmp, 2-cb, mdma, speed, pep, ghb, ketamine of hash. Maar binnen bepaalde ‘bubbels’ leek het wel veel meer sociaal geaccepteerd dan vóór corona. Harde cijfers voor dit soort uitspraken ontbraken: in 2021 werden studenten pas voor het eerst als doelgroep onderzocht (zie kader).
Pas in 2021 zijn studenten voor het eerst als doelgroep onder de loep genomen, wat betreft drugsgebruik. De uitkomsten daarvan lees je in de Monitor Mentale Gezondheid. Zo lees je dat van de ondervraagde studenten een maand eerder nog gebruik had gemaakt van:
- cannabis (16,8 %),
- xtc (3,3%),
- cocaïne (2,5 %),
- ketamine (1,8 %)
Overige drugs als ghb en 2-cb werden minder gebruikt. De ondervraagde studenten gaven overigens bijna allemaal aan alcohol te gebruiken. Liefst elf procent was ‘overmatig drinker.’ Hoe het er nu voor staat? Dat weten we binnenkort, een nieuwe editie van de Monitor Middelengebruik wordt dit najaar verwacht.
Cijfers
Ton Nabben, drugsonderzoeker aan de Hogeschool van Amsterdam, heeft de verhalen meegekregen. Of het gebruik is toegenomen? ‘Nee, dat zien we vooralsnog gewoon niet in de cijfers terug.’ Er lijkt sprake van een andere trend, denkt Nabben: we hebben het er meer over.
Nabben werkt namens de HvA aan de Antenne, een onderzoek dat jaarlijks in kaart brengt wat de trends in drugsgebruik zijn. ‘Soms lijkt het door wat je leest alsof studenten massaal coke zijn gaan gebruiken. Dat is niet zo. Het gebruik lag al langer hoog: ook de Millenialgeneratie heeft vol op het orgel gespeeld. Het verschil met nu is meer dat het gesprek over drugs meer op tafel komt. En dat is niet per se negatief.’
Opener over drugs
HvA-student Amjad (22) is zo iemand die niet stiekem over zijn gebruik doet, al wil hij liever niet met zijn achternaam in de media als het over dit onderwerp gaat. Hij rookt soms hash en gebruikt sinds mei weleens 3-mmc.
Net als Mara vindt Amjad dat we daarover moeten praten, en dat je maar beter eerlijk over drugs kunt zijn. De goedlachse verpleegkundestudent trekt de vergelijking met Syrië, het land waar hij werd grootgebracht met fabelachtige ideeën over drugs.
‘Ouders vertellen je daar dat je sterft als je al een jointje rookt. Het taboe is daar groot. Als ik daar een journalist zou vertellen over mijn gebruik, zou ik in die cultuur keihard zijn gecanceld’, glimlacht Amjad. ‘En dat terwijl veel mensen er drugs gebruiken. Syrië is een narcosstaat’.
Nieuwsgierig en eerlijk
Zodra hij in Nederland begint te studeren, ziet de gevluchte Amjad hoe geaccepteerd drugs onder veel leeftijdsgenoten zijn. En hij raakt er nieuwsgierig van. Eind mei dit jaar waagt hij zich voor het eerst aan 3-mmc. Een vriendengroep introduceert hem aan het chemische poeder.
‘Hoe meer we elkaar over drugs vertellen, hoe veiliger het misschien wel wordt’
Inmiddels weet hij hoe geweldig je je van 3-mmc kunt voelen. Maar ook: hoe verslavend het is, hoe misselijk je ervan kunt worden. ‘Eén avond snoof ik veel te veel, in combinatie met alcohol. Nu let ik beter op mezelf en doe ik het alleen nog op speciale gelegenheden. Ik wil eerlijk over mijn gebruik zijn, ook al voelt dat soms gek. Ik denk dat hoe meer we elkaar vertellen, hoe meer we van elkaar leren, hoe veiliger het misschien wel wordt. In Syrië stopt men het in de doofpot.’
Onderzoeker Nabben ziet er ook wel heil in, de manier waarop studenten het gesprek met elkaar aanknopen over drugs. Hij refereert aan zijn eigen studententijd, Amsterdam, de jaren ’80. Ook toen werd er gebruikt, maar zaten drugs nog volledig in de taboesfeer. Men wist er maar weinig vanaf. Gebruikt werd er wel.
‘De meeste studenten hadden geen rooie rotcent, grote delen van Amsterdam waren verpauperd en je had veel junks op straat. Jongeren in mijn omgeving gebruikten geregeld speed, daar kon je lang op dansen of een dag op actievoeren.’ Het waren ook de jaren van de heroïnegolf. ‘Best wat jongeren uit de scene van krakers waarin ik zat, zijn daar in die tijd aan overleden’.
Geweldige mannen
Nabben kan dus relativeren wat hij nu ziet. In zijn tijd wist men historisch weinig van de werking van drugs af. ‘Na de val van de Berlijnse muur kwam de xtc-pil bijvoorbeeld op de markt. Er werd toen over X geschreven alsof het een soort vredespil was. Mannen zouden zich er gewéldig door gaan gedragen, vrouwen zouden niet-aflatende orgasmes krijgen.’
Nabben grinnikt erom. ‘Ik wil maar zeggen: men had geen idee. Dat je bij xtc niet te veel water moet drinken, wisten de ravers van toen bijvoorbeeld nog helemaal niet. Ze deden maar wat. Openheid en kennis kunnen helpen, denk ik daarom. Als je wil zorgen dat we op een zo goed mogelijke manier met drugs omgaan, draait het allemaal om de juiste informatie.’
In april van dit jaar organiseerde BSKA, de studievereniging van de opleiding Bestuurskunde, een ‘drugscongres’. In een collegezaal van het Wibauthuis spraken ze open met elkaar over wat ze op het gebied van drugs eigenlijk ‘normaal’ vonden.
Daarnaast gaf een preventiedeskundige van Jellinek een presentatie. Ook sprak een oud-HvA’er de studenten toe over haar verslaving aan ketamine en cocaïne, en de beslissing om uiteindelijk hulp te zoeken voor die afhankelijkheid.
Op naar kritisch gebruik?
De juiste informatie is al beschikbaar. Kijk maar online, naar de risico's en effecten van verschillende typen drugs. En dan kun je in Nederland ook nog eens je poeder laten testen. Maar maken we door al die openheid het gebruik van illegale middelen niet té normaal? Nabben maakt zich niet al te veel zorgen.
‘Gebruikers zullen er zijn. Het is juist zaak erachter te komen waar gebruik vandaan komt. Normalisering kan daarin helpen, want dat zorgt ervoor dat je drugs uit de taboesfeer haalt.’ De onderzoeker wijst op de studentenvereniging in Utrecht die aan de bel trok, of de studievereniging aan de HvA die een congres organiseerde (zie kader boven).
‘Als je ziet wat daar nu gebeurt, dan denk ik dat deze generatie juist wat kritischer is. Wie weet, misschien is dit wel het begin van een nieuw tipping point in onze omgang met drugs. Dat we door het gesprek erover te voeren, er ook kritischer mee om kunnen gaan.’
De echte naam van Mara en volledige naam van Amjad zijn bij de redactie bekend.
Dit artikel is ook te lezen in ons nieuwste papieren magazine. Wil je het hele magazine lezen? Vind het magazine hier of op een van de campussen.
