Studenten versus gemeente Amsterdam: een langlopende affaire over energietoeslag
HvanA | Dinsdagochtend bij de Rechtbank Amsterdam
Is het onrechtvaardig dat de gemeente Amsterdam studenten geen energietoeslag geeft? Die vraag werd dinsdag opnieuw in de rechtszaal beslecht. Asva Studentenvakbond en Legal Advice Wanted vinden dat studenten in de kou zijn gezet, geeft de rechter hen gelijk?
‘Gezonde spanning’ voelt hij, UvA-student Robin Schatens, vlak voordat hij de Rechtbank Amsterdam binnengaat. Na maanden voorbereiding mag hij dinsdag met Asva Studentenvakbond nog een keer uitleggen aan de rechter waarom studenten recht hebben op energietoeslag.
‘Het voelt een beetje als de ontknoping’, geeft Robin toe. Zijn missie met Asva Studentenvakbond duurt al een tijdje. Honderden bezwaarschriften van studenten hebben ze verzameld, nu gaat hij eindelijk de rechtszaal in. Het oorspronkelijke doel van de energietoeslag was arme mensen met een gestegen rekening door de winter te helpen. Nu is het al zomer.
Gewonnen zaak
Toen de energietoeslag werd bedacht, in 2021, vond het kabinet dat studenten er geen recht op hadden. Alle studenten energietoeslag geven, zou immers veel te duur zijn. Uitvinden wie wel en wie niet recht zou hebben, zou eveneens te veel geld kosten. En dus kregen gemeenten het geld niet van minister Carola Schouten (Armoedebeleid).
In februari won UvA-student Melle van der Geest zijn rechtszaak over de energietoeslag tegen de gemeente Amsterdam. Toch heeft hij het bedrag van 1300 euro nog altijd niet ontvangen. Dat komt omdat de gemeente Amsterdam haar beleid heeft aangepast na de zaak.
Studenten hebben nu wel recht op energietoeslag, maar onder strikte voorwaarden. Ze moeten 21 jaar oud zijn, een energiecontract op eigen naam hebben en niet te veel verdienen. Let wel: een lening van DUO telt mee als inkomen.
Ook de gewonnen rechtszaak van UvA-student Melle van der Geest, in februari, heeft daar weinig aan veranderd. Onterecht, vindt Asva Studentenvakbond. En dus zit Robin dinsdagochtend zij aan zij met advocaten van Legal Advice Wanted (LAW). Samen eisen ze energietoeslag voor tien studenten die nu niet aan de voorwaarden voldoen.
Dinsdag
‘Ons punt blijft hetzelfde: er wordt een niet te rechtvaardigen uitzondering voor studenten gemaakt’, legt Robin voorafgaand aan de zaak uit aan HvanA. Een van de eisende studenten heeft bijvoorbeeld geen energiecontract op eigen naam en krijgt daarom geen toeslag. Maar niet-studenten hoeven dat toch ook niet, voeren de eisers aan? Waarom moet iemand die een opleiding volgt dat dan wel?
‘We doen steeds alsof studenten een heel andere groep zijn, het zijn gewoon mensen met een laag inkomen’
Een andere student die Robin vertegenwoordigt, verdient maandelijks meer geld dan de inkomensgrens voor de energietoeslag. Maar dat komt onder meer vanwege een lening bij DUO. Had die student dan op een houtje moeten bijten, om zo wél kans te maken op toeslag?
De gemeente maakt een ‘denkfout’, stellen de advocaten van LAW tijdens hun betoog, omdat nog altijd een vreemd onderscheid met niet-studenten zou worden gemaakt. ‘We doen steeds alsof studenten een heel andere groep zijn, maar het zijn nog steeds gewoon mensen met een heel laag inkomen.’
Verweer
Toch wil de rechter verder dan die ‘denkfout’. Want is de situatie voor studenten wel zo schrijnend geweest? Dat is toch ook relevant? Zo voert de gemeente Amsterdam dinsdag aan dat studenten minder vaak last zouden hebben gehad van de gestegen energiekosten. Op basis daarvan mag je het onderscheid met andere Nederlanders best maken.
‘Grote studentenhuisvesters als DUWO en De Key hebben hun servicekosten nauwelijks verhoogd’, aldus de gemeente
‘De energietoeslag was bedoeld voor mensen die financieel in de problemen zouden komen. Maar zijn studenten wel in de knel gekomen? Grote studentenhuisvesters als DUWO en De Key hebben hun servicekosten nauwelijks verhoogd’, luidt de verdediging van advocaten van de gemeente.
De rechter lijkt wel gevoelig voor dat punt. Die wil nu ook weleens weten ‘in hoeverre al die studenten daadwerkelijk getroffen zijn’ zonder energietoeslag. Oftewel: hadden zij de toeslag echt nodig? Vooruit, dat geldt misschien ook niet voor Nederlanders die de toeslag wél kregen. Maar dat betekent volgens de rechter nog niet dat studenten óók overgecompenseerd hadden moeten worden.
Wat staat er op het spel?
De zaak lijkt niet uitgemaakt, geeft Robin na afloop van de zaak toe aan de telefoon. ‘Het blijft spannend’. Komende maand gaat de rechter zich buigen over de zaak, uiterlijk in augustus volgt de uitspraak. Die is van betekenis voor studenten die in 2022 in bezwaar gingen tegen het besluit van de gemeente om hen uit te sluiten.
Dat de kwestie zo lang heeft moeten duren, vindt Robin jammer. ‘Mochten studenten de energietoeslag alsnog krijgen, is dat natuurlijk mooi. Maar eigenlijk schiet de toeslag nu zijn doel voorbij. Ik heb studenten horen zeggen dat ze hun verwarming afgelopen winter helemaal hebben uitgedraaid. Dat blijft wrang. Die koude winter, dat was juist wat de energietoeslag had moeten voorkomen.’
