Finn onderzocht overschrijdend gedrag bij mannelijke verpleegkundigen
Finn Roset
Nadat Finn Roset (22) te maken krijgt met seksueel grensoverschrijdend gedrag, komen er meer verhalen op tafel van mannelijke collega's. Hij doet onderzoek en wint begin deze maand de Anna Reynvaan Studentenprijs. ‘Ik zag mezelf niet in de rol van een slachtoffer.’
‘Nou mam, een trio kan je nu wel verwachten vanavond’, krijgt Finn te horen van een familie van een patiënt wanneer hij met een medestudent bij een oudere dame op de afdeling komt. Finn lacht het weg, maar er blijft een ongemakkelijk gevoel hangen. ‘Ik had niet meer het gevoel dat ik de juiste zorg kon geven, met het ongemakkelijke gevoel dat ze weer zo’n opmerking zou maken’, vertelt hij.
‘Het verbaasde me hoeveel verhalen er naar boven kwamen’
HvA-student Finn Roset (22) gaat na dit incident het gesprek aan met collega-verpleegkundigen. Wat blijkt: het ene na het andere verhaal komt op tafel van collega’s die ook zoiets mee hebben gemaakt. ‘Het verbaasde me hoeveel verhalen er naar boven kwamen. Ik lees veel over vrouwelijke slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag, maar eigenlijk nooit iets over mannelijke verpleegkundigen die dat meemaken.’
Elk jaar wordt de Anna Reynvaan Studentenprijs uitgereikt. De prijs is in het leven geroepen naar aanleiding van verpleegkundige Anna Reynvaan, die zich inzette voor innovatie in de verpleegkunde. Studenten schrijven een wetenschappelijk artikel dat uiteindelijk moet bijdragen aan innovatie in de verpleegkunde. Finn Roset won op 11 mei de Anna Reynvaan Studentenprijs met zijn onderzoek naar seksueel grensoverschrijdend gedrag bij mannelijke verpleegkundigen.
Finn besluit onderzoek te doen. Maar wat hij over mannelijke ‘slachtoffers’ kan vinden, is niet veel. ‘In de onderzoeken over grensoverschrijdend gedrag dié ik tegenkwam, staan daarentegen wel hoge cijfers’, vertelt hij.
Zo ondervindt Finn dat één op de vijf mannen, los van de beroepsgroep, in aanraking komt met grensoverschrijdend gedrag. Ook blijkt dat verpleegkunde de beroepsgroep is waarbij incidenten het meeste voorkomt. ‘Ik denk dat je als zorgverlener makkelijker doelwit bent, omdat je je openstelt om mensen te helpen’, zegt hij.
Één van de verhalen die Finn hoorde, was van een collega die seksueel grensoverschrijdend gedrag meemaakte tijdens het wassen van een patiënt. ‘Op een gegeven moment begon die patiënt rare opmerkingen te maken en hem op een seksuele manier te sturen. Maar er zijn ook voorbeelden waarbij teamleiders misbruik maken van hun machtspositie. Dat komt helaas nog steeds voor.’
Veertig tot zestig procent van de mannen in de zorg krijgt te maken met ongewenst gedrag. Negentig procent meldt het niet.
Zwijgcultuur
In een aantal internationale artikelen ontdekt Finn dat veertig tot zestig procent van de mannelijke verpleegkundigen weleens seksueel grensoverschrijdend gedrag meemaakt. Meer dan negentig procent van deze mannen meldt het gedrag niet.
‘Die resultaten waren zo hoog, dat ik ervan schrok. Hoe komt het dat hier niet meer onderzoek naar gedaan wordt? Mannelijke verpleegkundigen die zoiets meemaken komen er dus niet mee naar buiten. Mannen zwijgen omdat ze het idee hebben dat er toch niets mee gedaan wordt. Of ze zijn bang voor de reacties van collega’s.’
Stereotype
Volgens Finn is grensoverschrijdend gedrag bij mannen en vrouwen hetzelfde, maar wordt het in de praktijk anders ervaren. ‘Stel, een man gaat de grens over bij een vrouw, dan weten we al snel dat dat niet kan. Maar wat als het andersom was gebeurd? Mannen voelen zich vaak geen slachtoffer. Dat is een stereotype beeld dat we nog steeds hebben’.
‘Achteraf had ik gewild dat ik er wat van had gezegd.’
Waar precies de grens ligt is lastig te bepalen. Die ligt bij iedereen anders. Maar zodra iemand er een ongemakkelijk gevoel aan overhoudt, spreek je volgens Finn van seksueel grensoverschrijdend gedrag. ‘Bij de familie van de patiënt wilde ze waarschijnlijk op een grappende manier de ongemakkelijkheid weghalen. Achteraf had ik gewild dat ik er wat van had gezegd.’
Bespreekbaar
Met zijn onderzoek naar seksueel grensoverschrijdend gedrag onder mannelijke verpleegkundigen wint Finn op 11 mei de Anna Reynvaan Studentenprijs. Hij wil het onderwerp bespreekbaar maken, als eerste stap om een oplossing te vinden.
Nu deelt hij zijn ondervindingen, om te helpen tot oplossingen te komen. ‘Als er meer over gesproken wordt, kunnen mannelijke slachtoffers zich hierin herkennen en zich uitspreken. Het zou helpen om trainingen in de opleiding verpleegkunde te implementeren. Zo leren studenten al waar ze mogelijk mee in aanraking kunnen komen en hoe ze ermee om moeten gaan. Dat hoop ik in gang te zetten. Ook heb ik contact met iemand van Amsterdam UMC, die een app ontwikkelt waarmee je op een simpele manier, eventueel anoniem, een melding kan maken.’
Finn vindt het winnen van de Anna Reyvaanprijs heel bijzonder. ‘Ik werd aangesproken door verpleegkundigen en wetenschappers die vol bewondering waren. Het is mooi dat ik hiermee een kleine groep mensen kan helpen.’
