Erik Scherder over mentale gezondheid: ‘Ik neem geen colleges meer op’
Ramin Rezai | Studentambtenaar Teun Zwemmer opent de lezing
In de week van de mentale gezondheid vertelt professor Erik Scherder over een gezond brein. Tijdens een lezing in de Bazel vertelt de hoogleraar neuropsychologie studenten van de HvA, UvA, VU en InHolland hoe mentale klachten te voorkomen zijn. ‘Stap op de fiets en kom naar school.‘
‘Ik worstelde met mijn zelfbeeld, met de druk om te presteren en ik vond mezelf nooit goed genoeg.’ In een bomvolle zaal in de Bazel vertelt UvA-student Teun Zwemmer een persoonlijk verhaal. Zijn verhaal dient als introductie van de lezing waar breinexpert Erik Scherder komt vertellen over mentale gezondheid. De Amsterdamse studenten, die zijn op komen dagen ter gelegenheid van de week van de mentale gezondheid, luisteren aandachtig.
Taboe doorbreken
Teun Zwemmer is studentambtenaar bij Thrive, de mede-organisator van de lezing. Hij vertelt dat hij slecht sliep en daardoor nóg meer stress kreeg. De student begrijpt als geen ander hoe belangrijk het is om te praten over dit probleem. Want hij is niet de enige die deze gevoelens ervaart, zo weet hij. Zwemmer: ‘Het is hoog tijd dat we het taboe dat hierop rust doorbreken.’
Er zijn veel studenten die net zoals Teun last hebben van stress, rusteloosheid en een laag zelfbeeld. Uit onderzoek van het Trimbos Instituut blijkt dat 22 procent van de studenten in 2009 last had van een mentale ziekte, terwijl dat in 2022 al 44 procent is.
Rust nemen
Erik Scherder, die als VU-professor alles weet over het brein en hoe je dat gezond houdt, komt het podium op. Zijn belangrijkste tip tegen mentale problemen: kom in beweging. Volgens Scherder hebben we nog steeds te maken met een pandemie, die volgens hem al een hele tijd bestaat. Een pandemie die hij ‘inactiviteit’ noemt. Te weinig bewegen kan overgewicht veroorzaken, maar evengoed depressies en chronische vermoeidheid.
‘Neem de trap in plaats van de lift’, zegt Scherder daarom. Hij ziet zijn eigen studenten de bus en metro pakken. ‘Ik fiets ze voorbij en zie ze met veel moeite lopen.’
Niks doen
De professor gaat verder en vertelt dat als je een gezonde levensstijl wilt hebben, je meerdere momenten op een dag tot rust moet komen. ‘Uren achter elkaar studeren is niet goed. Je moet minimaal twee keer op een dag twintig minuten even niks doen.’ In de zaal wordt daar met enige verbazing op gereageerd. ‘Hoeveel van jullie doen dit al?’, vraagt de professor. Niet veel studenten steken hun hand op.
Scherder legt uit dat rust nemen er onder andere voor zorgt dat je meer creativiteit hebt en betere oplossingen kunt bedenken. Niet veel later vraagt een student twijfelend: ‘Bedoelt u met niks doen, dat je naar buiten kijkt vanuit het raam en verder echt niks doet. Of mag je wel lezen?’. Het antwoord van de Scherder is duidelijk. ‘Nee, want dan zijn je cognitieve functies actief. Geen podcast, boek of e-reader. Muziek mag wel, maar alleen als het geen nieuwe muziek is, want dan is je brein weer aan het werk.’
‘Uren achter elkaar studeren is niet goed. Je moet minimaal twee keer op een dag twintig minuten even niks doen'
Geen webcolleges meer
Scherder heeft besloten om vanaf nu geen hoorcolleges meer op te nemen op video. Hij legt uit: ‘Het is niet dat ik niet van mijn studenten houd, maar ik wil dat ze naar de universiteit of hogeschool komen’.
Hij vindt dat omdat uit veel studies blijkt dat 30 minuten lang zitten er al voor kan zorgen dat je metabolisme naar beneden gaat, zo legt hij uit. Studenten die thuis studeren bewegen veel minder. Scherder: ‘Na 30 minuten zitten moet je eigenlijk drie minuten bewegen. Squatten is een goede oefening’.
De lezing duur inmiddels al langer dan 30 minuten en dus vraagt Scherder aan het publiek of iedereen de squatoefening wil doen. De zaal reageert vol enthousiasme maar ook met enige verbazing. Tussentijds maakt hij wat opmerkingen zodat de tijd sneller gaat. ‘Geen haast, geen haast.’
‘Na 30 minuten zitten moet je eigenlijk drie minuten bewegen. Squatten is een goede oefening’
Slaaphygiëne
Toch is intensief squatten niet altijd goed. Twee uur voor het slapen gaan sporten pakt negatief uit voor je nachtrust, legt hij uit. Val je niet in slaap? Dan is het volgens Scherder belangrijk om uit bed te gaan, kort te bewegen en vervolgens weer proberen te slapen. Volgens Scherder is goed slapen evengoed belangrijk voor je mentale gezondheid. ‘Het is belangrijk dat je voor het slapen gaan niet al te veel intense activiteiten doet. Je brein moet namelijk tot rust komen om mentaal gezond te blijven.’
