Vaarwel, geschreven scriptie? ‘ChatGPT is wake-up call voor hoger onderwijs’
Unsplash
De komst van ChatGPT stelt opleidingen van de HvA voor een groot dilemma. Moeten zij zich wapenen tegen de razend populaire chatbot, of accepteren dat studenten niet meer alles zelf hoeven op te schrijven? ‘We kunnen niet meer om deze technologie heen.’
Moet een student nog kennisvragen beantwoorden, essays produceren, laat staan hele scripties schrijven? Er is nu een chatbot op de markt die ze bij al die opdrachten kan helpen: ChatGPT, de natte droom van Silicon Valley, verovert als kunstmatig taalwonder de wereld.
ChatGPT is een chatbot die er op jouw verzoek binnen een mum van tijd een tekst uitrolt. Het programma geeft niet alleen antwoord op je vraag. Als je wilt schrijft het verslagen, moppen, Duitse songteksten, Italiaanse theaterstukken, zelfs hele uiteenzettingen van het belang van Multatuli voor de Nederlandse literatuur. Wat je maar wilt weten, de bot zal je op bijna elke vraag een vindingrijk antwoord kunnen geven.
Eind november lanceerde het gigantische techbedrijf OpenAI het chatbot-programma ChatGPT. Binnen een week waren er al een miljoen accounts, sindsdien ligt de site er regelmatig uit door een teveel aan bezoekers.
ChatGPT is slim geprogrammeerd en vervult niet elke wens. Zo doet het programma niet aan racisme, seksisme of kwetsende woorden. Ook mag het geen mening hebben. ChatGPT levert geen bronnen bij de teksten die het produceert. De chatbot put voor teksten uit een gigantische data-set maar vertelt er niet bij waar die info vandaan komt.
Dat is niet de enige kritiek die over het programma klinkt: ChatGPT heeft een menselijke prijs, slurpt stroom, zou inbreuk plegen op auteursrechten, geregeld onzin verspreiden en vooroordelen bevestigen.
Consequenties en risico’s
Maar de consequenties voor het onderwijs zijn enorm, ziet Pascal Wiggers, associate lector van het HvA-lectoraat Responsible AI. Veel docenten op de HvA maken zich zorgen.
‘Hun grootste angst is dat studenten nu elke vraag doorspelen naar ChatGPT, dat er zo een antwoord voor ze uitrolt’, weet Wiggers. ‘Die onzekerheid is heel begrijpelijk.’ In de politiek heeft D66 het kabinet om opheldering gevraagd: zijn de risico’s voor het onderwijs niet te groot?
Ook op de HvA beginnen studenten zich bewust te raken van de mogelijkheden van het programma (zie video onder). Het verschil tussen zelfgeschreven en AI-gegenereerde teksten blijkt met het blote oog lastig te zien. ‘Deze tekst moet van ChatGPT zijn’, denkt een van de studenten te zien. ‘Er staan geen spelfouten in en het ziet er best wel netjes uit’.
Vraag is nu of je studenten moet vertrouwen met het programma, of dat ChatGPT ze echt te veel werk uit handen neemt. In Australië gaan de universiteiten terug naar tentamens met pen en papier, om er zeker van te zijn dat een student iets zelf geschreven heeft. Een andere reactie in het onderwijs is de technologie juist met technologie te bestrijden. Zo wordt er al gewerkt aan programma’s waarmee je kunt controleren of een tekst met ChatGPT is gemaakt.
Wiggers pleit voor een langetermijnvisie. ‘Dit is namelijk niet het eindstation van deze technologie’, stelt hij. ‘Deze vorm van kunstmatige intelligentie wordt alleen maar beter en straks onderdeel van ons werk en ons leven. Ik denk dan ook dat het huidige maken en nakijken van schrijfopdrachten straks verleden tijd is. Je zou misschien juist meer van studenten moeten gaan vragen of het klopt wat er in een tekst staat, of waarom ze een bepaald antwoord geven.’
Klaarstomen
Zaak is het in ieder geval om nauwlettend oog te hebben voor de gevolgen van ChatGPT, ziet Nanda Piersma, lector Responsible IT en wetenschappelijk directeur van het expertisecentrum Applied Artificial Intelligence op de HvA.
‘Doen we niets, dan schrijft ChatGPT straks teksten op basis van teksten die het zelf geschreven heeft’
‘Stel bijvoorbeeld dat we niets doen tegen dit programma. Dan schrijft ChatGPT straks teksten op basis van teksten die het programma zelf geschreven heeft. Wat klopt er dan nog van die informatie, en hoe controleren we dat?’
Voor dit soort problemen zoeken Piersma en Wiggers oplossingen in hun lectoraat. Daar komt nu bij dat ze met hun Centre of Expertise opleidingen klaar moeten stomen voor de gevolgen van ChatGPT, want de HvA moet er als de wiedeweerga mee aan de slag, weet Piersma. ‘Het vrijkomen van ChatGPT is een wake-up call die heel de HvA raakt.’
Zet een agenda
Op 24 januari is er een eerste kennissessie over gepland in het Jakoba Mulderhuis. Piersma: ‘Als opleidingen dan stellen dat ze weer op papier willen toetsen? Prima. Als ze denken dat het beter zou zijn om straks met een plagiaatdetector te werken, ook goed. Zolang er maar een agenda is.’
‘De komst van ChatGPT werpt in essentie de vraag op of je studenten nog de juiste dingen leert’
Maar de HvA kan deze technologie niet de rug blijven toekeren, benadrukt Piersma. ‘Dit werpt in essentie de vraag op of je studenten nog de juiste dingen leert. Moeten jouw studenten nog schrijfopdrachten maken, moeten ze nog kennis reproduceren? Is dat straks nog relevant voor hun werkveld, nu ChatGPT ze daarbij kan helpen?’
ChatGPT zelf ziet het positief in. Het programma laat weten zichzelf als een meerwaarde voor het onderwijs te zien. ‘ChatGPT is een veelbelovende technologie voor het hoger onderwijs, met de potentie om de manier waarop we leren en onderwijs geven te veranderen. Het model kan gebruikt worden om automatisch samenvattingen te maken van teksten en video’s, of zelfs om hele cursussen te genereren. Kortom, ChatGPT biedt tal van mogelijkheden om het onderwijs te verbeteren.’ Was getekend, een robot.
