‘Ik vind het niets, dat geklets over geld. Alsof goed onderwijs in geld is uit te drukken’
Rosa Tromp | Jacob Eikelboom
Naast overtuigd twijfelaar is Jacob Eikelboom docent bij de opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening. Elke twee weken schrijft hij een column over het verwarrende leven op en rond de hogeschool. Dit keer verwondert hij zich over de hang naar geld in ons onderwijs.
Een paar jaar geleden hield ik tegenover de toenmalige minister van onderwijs een pleidooi voor gratis studeren. Als u echt iets wilt doen aan gelijke kansen, bied dan vrij hoger onderwijs voor iedereen. Alle drempels weg. Iedereen welkom. Minder stress over een studieschuld. Meer vanzelfsprekendheid dat je gaat studeren. Gratis studeren, vier jaar lang. Wil je meer, dan betaal je extra. Net als de toppings op een pizza.
Mijn pleidooi werd vriendelijk weggelachen. Het argument om studenten €2.209 collegegeld te laten betalen? Alles wat goedkoop of gratis is, wordt als minder waardevol gezien. Met een gratis studie wordt achteloos en nonchalant omgegaan, was destijds de gedachte van het ministerie. Door een financiële drempel op te werpen, dwing je studenten tot bewust kiezen, doorzetten en afmaken. Oftewel: efficiënt, doelmatig en doordacht.
Dat is precies wat haaks staat op alles waar het bij zelfontplooiing om gaat: spontaan, vrij en verrassend. Heerlijk tijdens en tussen colleges door lanterfanten en mens worden. Precies wat de hoeders van de wet zelf ook deden in hun studietijd: jezelf en je naaste ontdekken gedurende een studieperiode van een jaar of zeven. Vreemd toch, dat we een ander niet gunnen wat we onszelf wel gunden.
‘Wat zijn jullie skeer, dat jullie alleen maar aan geld denken’, roept een student met lef
Tegelijkertijd is het ook on-Hollands, iets van waarde gratis weggeven, het gevoel van verkwisting. Hoewel het marktdenken in het onderwijs mij tegenstaat, maakte ik stiekem toch een snelle rekensom. Ik ontdekte dat een koffiepauze duurder is dan een college van twee uur. Een opleiding aan de HvA: €2.209 per jaar. Dat is €55 per week bij 40 lesweken. Dat is zo’n €3,70 per college bij een gemiddelde van 15 lesuren per week. Een bezoek aan de Coffee Company: € 8,10 voor één cappuccino à €4,15 plus een cinnamon bun à €3,95.
Misschien een idee om de minister voor te stellen om studenten per college af te laten rekenen. Als je bereid bent €8 euro te betalen voor alledaagse producten als koffie, wijn en snacks, waarom dan niet €7,40 euro afrekenen voor een college van 100 minuten? En ja, niet goed, geld terug. Voor zure melk in je koffie betaal je ook niet.
Maar alle gekheid op een stokje: ik vind het maar niets, dat geklets over geld. Alsof goed onderwijs in geld is uit te drukken. Al dachten mijn studenten daar onlangs anders over. Ik vroeg hun wat zij zouden veranderen als ze minister van onderwijs, baas van de HvA of opperhoofd van hun opleiding zouden zijn. Tegen het cliché in dat geld niet gelukkig maakt, gingen veruit de meeste antwoorden over geld. Meer studiebeurs, gratis studieboeken, gratis zorgverzekering, goedkopere huisvesting, meer salaris voor studenten, gratis koffie en lekker veel verdienen als minister. Over onderwijsinhoud of -kwaliteit zo goed als geen voorstellen.
Meer geld krijgen, minder geld betalen. Ik vervloekte in stilte niet alleen het geld, maar ook de hang ernaar. Ik weet niet hoe het kan, maar er is altijd wel een student die mijn wereldbeeld en tegelijk mijn humeur redt. Zo ook deze keer. ‘Wat zijn jullie skeer, dat jullie alleen maar aan geld denken’, roept een student met lef.
In de tien seconden tussen zijn opmerking en de verdere waan van de dag zag ik iedereen visualiseren wat niet in geld valt uit te drukken. Lepeltje-lepeltje wakker worden, koffie op bed, een foto van je zelfgebakken taart, zwemmen in zee, dansen met vrienden, dommelen in het gras, appjes krijgen van je geliefde, lachen met je neefjes, kletsen met je hond, de aanblik van sneeuw, een tien voor een toets, of juist die vijfenhalf. Onbetaalbaar.
