Gastcolumn: ‘Er is een daad van rebellie nodig om een punt te maken van dit WK in Qatar’
Unsplash / Fachry Zella Devandra
HvA-docent Rob de Leede was ooit persvoorlichter van het Nederlands elftal. Nu werkt hij bij de opleiding CO+CB. Voor HvanA schreef hij een column over Qatar. ‘Als er één man is die in Qatar een gebaar tegen dit WK kan maken, is het Louis van Gaal.’
Op de eerste dag van het WK voetbal in Qatar vraag ik me af welk beeld van dit toernooi straks blijft voortleven. Vanmorgen werd bekend dat aanvoerder Virgil van Dijk de OneLove-aanvoerdersband niet mag dragen van de KNVB, uit angst voor een gele kaart. Het is tekenend voor de aarzeling van de deelnemende voetbalbonden die zelfs nu nog nadenken over een gebaar met impact, of zich daarvan onthouden. De KNVB heeft in elk geval zijn kunstje al gedaan.
De vertoning tussen het Nederlands elftal en de arbeidsmigranten in Qatar gaat zeker niet de geschiedenis in als een daad van rebellie waarover nog decennialang wordt nagepraat. Daar is meer voor nodig.
Ik moet denken aan het statement van de afro-Amerikaanse atleten John Carlos en Tommie Smith tijdens de Olympische Spelen van 1968 in Mexico. Het was een half jaar na de schokkende moord op Martin Luther King, de zwarte dominee die zich geweldloos verzette tegen de rassenscheiding. De spanning tussen wit en zwart in de VS was groot.
Carlos won goud op de 200 meter en Smith brons. Tijdens het spelen van het Amerikaanse volkslied en het hijsen van de vlaggen staken de atleten met gebogen hoofd een in een zwarte handschoen gehulde vuist de lucht in. De Black Power-groet. Peter Jordan, de Australische winnaar van de zilveren medaille hield zich stil, maar droeg wel een button waaruit zijn steun voor de mensenrechtenstrijders sprak. Het beeld ging de wereld over.
‘Louis van Gaal kan aan de vele legendarische momenten wel een daad voor de eeuwigheid toevoegen’
De gevolgen van deze actie waren niet mals. Carlos en Smith werden uit het Olympisch dorp verbannen en publiekelijk afgemaakt. Hun families ontvingen doodsbedreigingen, omdat het tweetal de vlag en het volkslied te schande had gemaakt. Het verging Jordan in Australië niet veel beter. Conservatieve landgenoten vonden hem een schande voor hun land.
Pas jaren later werden de drie gerehabiliteerd. San Jose State University zette in 2005 een zeven meter hoog standbeeld neer dat de twee atleten met hun vuist in de lucht laat zien. In 2019 kreeg Jordan in zijn geboortestad Melbourne eenzelfde eerbetoon.
Als er één man is die in Qatar een gebaar met zo’n impact kan maken, is het Louis van Gaal. Hij heeft zich al vaker uitgesproken tegen het feit dat dit WK in Qatar wordt gespeeld. Hij is bezig aan zijn laatste kunstje en kan aan de vele legendarische momenten in zijn carrière na de gewonnen finale wel een daad voor de eeuwigheid toevoegen. Een schorsing of uitsluiting van het internationale voetbal deert hem niet meer. En, hij zal zeker geen tegenstander zijn van een standbeeld dat tot in lengte van dagen herinnert aan dé actie van het WK 2022. Alleen al om Van Gaal die mogelijkheid te bieden, zou het Nederlands elftal wereldkampioen moeten worden.
