Het loket raadt je leeftijd: studenten maken ‘slimmere’ zelfscankassa

11 november 2022
Beeld:

Irene Schoenmacker

Geplaatst door
Irene Schoenmacker
Op
11 november 2022

Alcoholcontrole bij de zelfscankassa, kan dat sneller? Die opdracht kregen groepjes studenten van de HvA-master Applied Artificial Intelligence mee. Ze ontwierpen een app waar via gezichtsherkenningssoftware de leeftijd van de klant wordt geschat.

Stel, het is vrijdagavond en je hebt geen wijn in huis. Dus je gaat nog snel even naar de Appie om een flesje te scoren. Langs de zelfscankassa dus, want dat is sneller. Tenminste: als je niet minutenlang op die medewerker hoeft te wachten die jouw leeftijd moet goedkeuren.

 

Nog sneller en handiger

Dat kan sneller en handiger, dacht een groepje studenten bij de master Applied Artificial Intelligence. Binnen slechts vier weken ontwikkelden zij een app waarmee klanten hun gezicht bij de kassa kunnen scannen. Denkt de computer dat je ouder bent dan 25? Dan kun je direct afrekenen en hoef je niet meer je identiteitsbewijs te laten zien. Wordt je jonger geschat, dan komt er alsnog een medewerker checken of je oud genoeg bent om alcohol te kopen. 

Beeld: Irene Schoenmacker | Rick van Kersbergen

Maar wat te doen met mensen die helemaal niet willen dat er een foto van hun gezicht wordt gemaakt? Daar heeft Rick van Kersbergen (23) met zijn groepje rekening mee gehouden. Wie alcohol koopt, kan bij de zelfscankassa kiezen voor een foto, maar ook voor de ouderwetse, handmatige check door een medewerker. Wie kiest voor de foto, wordt verder niet bewaard in het systeem, om zo je privacy te garanderen.

 

Jukbeenderen en kaaklijnen

Maar ja, hoe weet de computer nu of iemand inderdaad ouder is dan 25? ‘Dat is wat ingewikkeld’, erkent Rick. ‘Het model dat we hebben gebouwd kijkt naar bepaalde kenmerken in je gezicht. Denk aan rimpels, maar ook botstructuren. Jongeren hebben namelijk vaak een wat ronder gezicht. Vrouwen krijgen als ze ouder worden wat scherpere jukbeenderen, mannen een wat stevigere kaaklijn.’

 

Er zijn ook groepjes die andere oplossingen hebben gevonden. Waar Rick en zijn compagnons het vooral belangrijk vinden dat er tijdswinst wordt geboekt, vindt Erik Slingerland (21) het vooral belangrijk dat 18-minners niet langer alcohol kunnen kopen. ‘We weten uit een onderzoek van Trimbos dat slechts bij bijna 60 procent van jongeren onder de 18 hun leeftijd werd gecontroleerd. Dat is een slechte zaak.’

Beeld: Irene Schoenmacker | Erik Slingerland van het projectgroepje DUDE

Zijn projectgroepje ‘DUDE’ – decrease underage drinking employee –zorgde er daarom voor dat een medewerker altijd nog akkoord moet geven bij de leeftijdscontrole. ‘Dat kost misschien iets meer tijd, maar filtert wel de minderjarigen die alcohol kopen eruit.’ 

 

Nadenken over privacy

Jacintha Walters (23) en haar projectgroep besloten het helemaal anders aan te pakken. Zij kozen er voor de welbekende bonuskaart in te schakelen. ‘We weten namelijk dat de age estimator, de software in de app die de leeftijd schat, er gemiddeld vaak drie jaar naast zit. Dat is al heel knap, maar wel een cruciaal verschil als je te maken hebt met bijvoorbeeld vijftienjarigen. Die kunnen dan door de computer geschat worden op 18 jaar.’

 

En dus kozen Jacintha en co ervoor om klanten de mogelijkheid te geven een foto van hun gezicht te koppelen aan hun bonuskaart. ‘Klanten tonen hun ID aan een medewerker bij de servicebalie en daar wordt dan een foto gemaakt. Bij het afrekenen bij de kassa vergelijkt de camera het gezicht dat aan de bonuskaart is gekoppeld met het gezicht dat voor de camera staat. Bij groen licht kan de klant afrekenen.’

Op deze manier probeert het groepje het probleem van de privacywetgeving te omzeilen. ‘Het is veel meer vrijwillig, want jij als klant besluit mee te doen aan dit project. Wil je dat niet, dan kun je altijd nog op de reguliere manier door een medewerker gecontroleerd worden.’

 

Of de apps ook in de praktijk worden gebracht? Docent Elvira Denteneer, betrokken bij het project, haalt glimlachend haar schouders op. ‘De Albert Heijn was in elk geval vandaag uitgenodigd om bij de presentatie van de apps te zijn. Wie weet vinden ze het wat.’