Timo werd Tiffany als afstudeerproject
Privéarchief Timo Schmid | Timo Schmid als Tiffany Buffay
Je moet het maar durven: als afstudeerproject transformeren tot dragqueen en er een documentaire van maken. Timo Schmid (23), student media, informatie en communicatie, deed het. Hij werd Tiffany Buffay en trad zelfs op in dragshowbar Lellebel. Maar of dit betekent dat hij nu vaker zal veranderen in de hooggehakte diva?
Het contrast kan niet groter: Timo de goedlachse student met donkere wenkbrauwen en een baardje en Tiffany de sexy stoeipoes met felrode lippen en glitterpumps. ‘Niet voor niets duurt de gedaanteverwisseling iets van vijf uur,’ zegt Timo, onder het genot van een rabarberlimonade in broodjeszaak Boterham. Hij besloot als afstudeerproject geen scriptie te schrijven zoals de meeste studenten, maar een driedelige documentaire te maken over hoe je een dragqueen wordt: Becoming drag.
‘Ik zag meteen de gelijkenis met Kim Holland!’
Hoe kwam je op dit idee?
‘Een jaar geleden ontdekte ik op Netflix het programma RuPaul’s Drag Race. Ik dacht dat ik het stom zou vinden, maar al na één aflevering was ik verkocht. Toen ik vervolgens mijn afstudeerproject moest bedenken, kwam ik al gauw op het idee een dragqueen te worden en het proces te filmen. Want je ziet vaak dragqueens optreden, maar bijna nooit hoe ze het worden.’
Was je niet bang voor de reacties?
‘In het begin best wel. Het is gelukkig een lang proces, dus ik had tijd om me voor te bereiden. Ik dacht steeds: ik zie het tegen die tijd wel. Maar toen het dichterbij kwam, dacht ik steeds vaker: shit, shit, binnenkort gaat het écht gebeuren.’
Hoe bedacht je hoe de documentaire eruit moest zien?
‘Ik heb eerst een onderzoek gedaan. Bijvoorbeeld door enquêtes af te nemen onder de doelgroep bij wie ik dacht dat de documentaire zou aanslaan: 18- tot 30-jarigen. Ik peilde wat zij van dragqueens vinden en wat ze zouden willen zien in een film erover.’
(Deel 1 van Timo’s documentaire. De tekst loopt door onder de video.)
En?
‘Iedereen wist gelukkig wat dragqueens zijn. Wat ze het meest in hen aanspreekt is het hysterische, clichématige en de gekke optredens. Aan de hand van mijn bevindingen bedacht ik dat ik drie afleveringen ging maken. De eerste gaat over de verandering die ik zal ondergaan, de tweede over de voorbereiding en de reacties van mijn omgeving en de derde over hoe ik word “geboren” als Tiffany.’
Tiffany, goede naam. Hoe kwam je daarop?
‘Ik wilde sowieso iets met de eerste letters van mijn naam. Zo kwam ik al snel op “Tiffany”. Alleen over de achternaam twijfelde ik langer. Uiteindelijk heb ik haar dezelfde gegeven als mijn favoriete personage uit de tv-serie Friends: Phoebe Buffay. Tiffany Buffay dus. Klinkt leuk toch?’
(De tekst loopt door onder de afbeelding.)
Hoe was het om de eerste keer in haar te veranderen?
‘Mijn zusje hielp me, omdat ik totáál geen verstand heb van make-up en het me zelf niet lukte me op te maken. Ik vond het heel spannend. Wat als het er heel debiel uitzag? Gelukkig was dat niet zo. Ik zag wel meteen de gelijkenis met Kim Holland!’
‘De hele transformatie duurde eeuwig. Vooral het wegwerken van mijn wenkbrauwen was een heel gedoe. Dat moet met een Pritt-stift.’
Met een Pritt-stift?
‘Ja, dat moet je heel dik over je wenkbrauwen heen smeren. En tussendoor steeds laten opdrogen. Dan lijkt het alsof je een soort huidlaagje krijgt, waardoor je de haren niet meer ziet. Uiteindelijk kun je dan nieuwe wenkbrauwen erboven tekenen. Voor de echte drag look.’
‘Het vrouwenkleding passen was wennen, in één winkel mocht het zelfs niet’
Je moest nog meer dingen voor het eerst doen, zoals op hakken lopen en je oksels scheren. Hoe was dat?
‘Op tien centimeter-hoge hakken lopen was echt een ding. Wat is dat moeilijk zeg! Bij de eerste stap in de winkel knakte mijn enkel al om. Je hoort vaak dat homo’s dat wel kunnen, dus ik dacht: moet lukken. Niet dus. Ik heb uiteindelijk thuis urenlang geoefend met de pumps, want ik wilde niet mijn enkels breken. Ook het vrouwenkleding passen was wennen. In één winkel mocht het zelfs niet!’
‘Verder vond ik de nepnagels heel onhandig. Toen tijdens m’n optreden m’n slip iets afzakte, kon ik hem amper ophijsen. Ook mijn beharing wegwerken was een hele beleving. Ik vind een beetje okselhaar wel oké, maar als dragqueen moet het echt weg. Maar mijn armen en benen scheren vond ik te ver gaan. Met mouwen over mijn armen en over mijn benen twee panty’s en een netpanty kon je het gelukkig niet zien.’
(Deel 2 van Timo’s documentaire. De tekst loopt door onder de video.)
Een ander ding vond je ook een stap te ver: tucken. Wat is dat?
‘Een speciale techniek om je piemel te laten verdwijnen door je ballen terug te duwen en de rest vast te plakken met tape. Ik hield het maar gewoon bij een strakke vrouwenslip!’
Je komt uit een klein Limburgs dorpje: Gulpen. Hoe vonden ze het daar dat je dragqueen werd?
‘Iedereen in Amsterdam die ik vertelde over mijn plan zei: “Leuk!” In Limburg was de reactie eerder: “Waarom?” of: “Is dat nou nodig?” Ze hebben een iets ouderwetsere kijk en begrijpen het niet meteen.’
En je ouders, wat zeiden zij?
‘Ik ben de extravagante van de familie, dus ik zeg wel eens vaker voor de grap dingen als: “Hey mam, ik word transgender!” Dus nu zei ik ook maar gewoon recht voor z’n raap. Daarna heb ik langzaam aan het idee laten wennen. Nu ze alles gezien hebben vinden ze het wel cool. Ik denk dat ze zich vooral zorgen maakten over wat mensen van me zouden vinden.’
Je wilde met dit project stereotypen ontkrachten. Is dat gelukt?
‘Ik denk het wel. Als je dragqueens in de media ziet, gaat het vaak vooral over de hysterie eromheen. Ik wilde graag de wereld erachter laten zien. Dat er veel moeite in wordt gestoken en dat mensen het soms ook doen om te ontsnappen aan de echte wereld. Het is dus minder oppervlakkig dan je denkt. Ik hoor van mensen die de documentaire hebben gezien dat ze het nu beter begrijpen.’
Het hoogtepunt in je documentaire is je optreden in dragshowbar Lellebel. Hoe was dat?
‘Ik was zenuwachtig! Zelfs na alle ginto’s die ik ter voorbereiding achterover had geslagen. Maar het ging uiteindelijk hartstikke snel. Ik playbackte op Madonna’s Like a virgin, dat leek me wel toepasselijk bij mijn eerste keer als dragqueen. En blijkbaar zag ik er best oké uit, want toen ik aan het einde van de avond naar huis liep werd ik aangesproken door een jongen die me “mee wilde nemen om me te verwennen”. Dat aanbod heb ik maar vriendelijk afgeslagen!’
‘Dragqueen worden voelde echt als een overwinning’
Ook het publiek vond dat je het goed deed. Maar ondanks dit succes vond je Tiffany niet voor herhaling vatbaar.
‘Dat ik het heb gedaan, voelde wel echt als een overwinning. Maar ik vond het best wennen om als dragqueen over straat te gaan. Je krijgt toch van die blikken. Voor deze keer vond ik dat wel te doen, maar om dat altijd te hebben lijkt me niet zo fijn. Ook vind ik het vervelend dat ik de make-up zelf niet kan doen.’
‘Het verraste me wel. Als kind had ik altijd make-up op, droeg ik jurkjes en trad ik zingend en dansend op voor mijn familie. Ik verwachtte dus wel dat dragqueen zijn bij me zou passen. Maar wie weet, in de toekomst… En misschien transformeer ik tijdens de diploma-uitreiking nog wel voor een allerlaatste keer in mijn ondeugende alter ego.’
(Deel 3 van Timo’s documentaire.)
