Hoe onrechtvaardig ook, Amsterdamse studenten krijgen nog geen energietoeslag
Pexels
Gemeenten mogen studenten niet zomaar uitsluiten van 1300 euro energietoeslag. Dat heeft de rechtbank in Gelderland begin augustus bepaald. Toch krijg je als student in Amsterdam nog steeds te horen dat je er geen recht op hebt. Hoezo eigenlijk?
Gas is duur. Zo duur, dat het onbetaalbaar dreigt te worden. Wie het niet breed heeft kan dit jaar daarom een energietoeslag bij de gemeente aanvragen. Arme huishoudens krijgen eenmalig 800 euro, een bedrag dat sinds juli zelfs verhoogd is naar 1300 euro. Maar studeer je? In dat geval heb je pech: in de meeste gemeenten kun je als student namelijk naar de toeslag fluiten.
De woonsituatie van studenten is divers; hun energiekosten dus ook. De ene student woont immers nog thuis, weer een ander betaalt de gasprijs bij de huur van de kamer in. Nagaan welke student wel en niet recht hebben op (een deel van) de energietoeslag is dus veel werk. Bovendien kost het bakken met geld.
Minister Carola Schouten van Armoedebeleid, Participatie & Pensioenen adviseerde gemeenten daarom geen enkele student de energietoeslag uit te keren. Studenten die echt in de problemen komen, kunnen eventueel een beroep doen op bijzondere bijstand. De meeste gemeenten, waaronder Amsterdam, volgen dit advies.
Gemeenten doen dit op advies van minister Carola Schouten van Armoedebeleid, Participatie & Pensioenen, die de leefsituatie van studenten te ‘divers’ vond (zie kader). Alleen de steden Delft, Zwolle en sinds deze maand ook Den Bosch bieden studenten de energietoeslag aan. In Amsterdam heb je er geen recht op.
Onrechtvaardig
Dat is onrechtvaardig. Gemeenten die studenten als groep uitsluiten, lappen daarmee namelijk de wet aan hun laars. Dat waarschuwden juristen al in juni. Dat de ene student nog thuiswoont, de ander op zichzelf en weer een ander op kamers met tien huisgenoten, is geen argument om ze dan maar allemaal uit te sluiten van energietoeslag.
Begin deze maand haalde een student dan ook voor het eerst zijn gelijk in de rechtszaal. De Nijmegenaar had weinig te besteden maar kreeg geen energietoeslag, omdat hij studeert. Hij sleepte daarop de gemeente Nijmegen voor de rechter. Die oordeelde: een gemeente die een student uitsluit omdat-ie student is, discrimineert. En dat is in strijd met de grondwet, dus krijgt de student dit jaar alsnog 1300 euro op de rekening gestort.
Goed nieuws voor alle studenten, zou je denken? Niet direct: de uitspraak in Nijmegen geldt namelijk alleen voor die student. Span je nu een rechtszaak aan vanwege discriminatie bij de energietoeslag, ja, dan heb je grote kans dat de gemeente alsnog de toeslag aan je moet uitkeren. Maar dat betekent niet dat je in Amsterdam nu automatisch in aanmerking komt. Amsterdam past haar beleid voorlopig namelijk niet aan, zo blijkt uit navraag van HvanA.
Geen geld beschikbaar
Hoe kan het dat de gemeente Amsterdam vasthoudt aan een regeling waarvan we weten dat die juridisch niet houdbaar is? Volgens een woordvoerder komt het omdat de gemeente Amsterdam geen geld heeft gekregen om studenten te compenseren.
‘Amsterdam heeft geen geld ontvangen van het Rijk om de vele studenten in de stad een energietoeslag te geven’, zo legt de woordvoerder uit. ‘De richtlijn was immers dat studenten niet in aanmerking zouden komen.’
Studenten hebben evenveel recht op energietoeslag als anderen; ze komen er alleen niet in aanmerking voor
Dat geld is er volgens de woordvoerder niet nu ineens wel: het moet eerst in Den Haag worden vrijgemaakt. ‘Het is nu aan het ministerie van Sociale Zaken om te bepalen of studenten op basis van de rechtszaak in Nijmegen alsnog recht hebben op de toeslag’, aldus de woordvoerder.
Amsterdam legt de bal daarmee in Den Haag, maar daar is nog geen uitsluitsel. Een vreemde situatie, zeker gezien een paar andere gemeenten wél geld heeft vrijgemaakt voor hun studenten. In Zwolle, bijvoorbeeld: daar krijg je als arme, uitwonende student vanaf 18 jaar de toeslag. Of in Delft en Den Bosch: daar komen studenten van 21 jaar en ouder in aanmerking.
Waarom daar dan wel? Een woordvoerder van het ministerie van Sociale Zaken zegt dat die gemeenten er in principe geen geld voor hebben ontvangen. ‘Gemeenten krijgen geen budget voor groepen voor wie het advies geldt de energietoeslag niet uit te keren, dus ook niet voor studenten. Hoe zij de toeslag voor studenten financieren? Wellicht dat ze hiervoor ruimte hebben binnen hun eigen budget.’
Meer rechtszaken?
Hoe nu verder? Ben je student en voldoe je verder aan de voorwaarden van je gemeente, dan heb je evenveel recht op energietoeslag als mensen die geen studie volgen. Dat blijkt wel uit de zaak in Nijmegen. Je komt er alleen nog niet in aanmerking voor. Het gevolg is mogelijk dat studenten massaal bezwaar gaan aantekenen tegen gemeenten die (nog) geen geld voor ze in kas hebben.
Als het aan Asva Studentenvakbond en de Landelijke Studentenvakbond ligt, doen ze dat ook. Zij roepen studenten die verder aan de voorwaarden voldoen op om de toeslag aan te vragen, in bezwaar te gaan bij afwijzing en er in het uiterste geval samen met hen een rechtszaak van te maken. Via de site van Asva kun je bijvoorbeeld al gebruikmaken van een voorbeeldbrief voor bij je bezwaarschrift. De bond bereidt zich erop voor met tientallen studenten tegelijk aan te kloppen bij de rechtbank.
Voor studenten - en gemeenten - is het echter vooral te hopen dat de politiek gauw nieuw geld vrijmaakt. In de Tweede Kamer zijn er meerdere oppositiepartijen die daarop aandringen. Want studenten die opgescheept zitten met een variabel energiecontract, zien de prijs van hun gasrekening momenteel meebewegen met de prijs op de gasmarkt. Dat is schrikbarend. Gas kost al drie keer zo veel als vorig jaar en zal de komende maanden alleen maar duurder worden, is de verwachting. Studenten die daar de zure vruchten van plukken, zitten zonder energietoeslag in de problemen.
