Jane Goodall: ‘Ik zoek jongeren om te vechten voor een betere wereld’
Bob Bronshoff | Jane Goodall tijdens haar lezing op de HvA
Apendeskundige en wereldverbeteraar Jane Goodall gaf donderdag een lezing op de HvA. En dat is best bijzonder. Zo bijzonder dat er livestreams waren op zes andere hoger onderwijsinstellingen. Ze had een belangrijke boodschap voor jonge mensen: ‘Jullie kunnen van de wereld een betere plek maken.’
‘Ooeehooeehooee!’ Goodall begint haar lezing met een lange apenkreet. ‘Dit is hoe chimpansees elkaar begroeten. “Dit ben ik. Dit is Jane” betekent het.’ De zaal was al stil na de video met prachtige natuurbeelden, maar nu hangt het publiek helemaal aan haar lippen. In haar groene blouse, bruine broek en bodywarmer lijkt het alsof ze elk moment veldwerk kan gaan doen, maar ze is hier met een andere reden.
Goodall – die bekend werd door haar studie naar het gedrag van chimpansees – is al 84, maar de levenslust straalt van haar af. Na eerst jarenlang onderzoek te hebben gedaan in de natuur, reisde ze daarna de wereld rond om mensen haar verhaal te vertellen. ‘Want als de natuur lijdt, lijden wij ook. En als de natuur opbloeit, bloeien mensen ook op.’
Verwondering
En dat verhaal begint ze bij het begin. ‘Al toen ik uit mijn moeders baarmoeder popte, hield ik van dieren. En mijn drang om de natuur te onderzoeken begon al vroeg, mede dankzij mijn moeder. Zij stimuleerde mijn nieuwsgierigheid. Toen ik eens een hele dag in een kippenhok wachtte tot een kip een ei ging leggen – want ik had geen idéé waar zo’n groot ei uit zou komen – was ze niet boos. Ze had zich de hele dag zorgen gemaakt en zelfs de politie al gebeld, maar ze liet me mijn verhaal vol verwondering doen.’
In feite begon daar haar wetenschappelijke nieuwsgierigheid, maar helaas had haar familie niet genoeg geld om haar naar de universiteit te sturen. En in Londen, waar ze opgroeide, was sowieso niet veel flora en fauna te ontdekken. ‘Ik vertelde iedereen van mijn droom om ooit in Afrika met wilde dieren te leven. Ze lachten me allemaal uit. Droom iets wat je echt kan bereiken, zeiden ze. Mijn moeder bleef me wel steunen en zij kreeg uiteindelijk gelijk.’
‘Wees niet alleen boos op de grote bedrijven, probeer zelf een verschil te maken’
Baanbrekend
Toen Goodall de kans kreeg naar ouders van een oude schoolvriend in Kenia te gaan, greep ze die met beide handen aan. Daar ontmoette ze de man die haar uiteindelijk onderzoek zou laten doen in het Gombe National Park. In die bossen kwam ze in aanraking met chimpansees en ontdekte ze hoeveel deze apensoort op mensen lijkt: baanbrekend in die tijd.
‘We verschillen slechts één procent in DNA. Chimpansees gebruiken gereedschap, net als wij. Ze geven elkaar kusjes, omhelzingen en schouderklopjes, net als wij. En ze hebben emoties en een eigen persoonlijkheid, net als wij,’ vertelt Goodall gepassioneerd.
(De tekst loopt door onder de afbeelding.)
Toen ze uiteindelijk alsnog op de universiteit terechtkwam, moesten ze daar niets hebben van deze bevindingen. Apen zijn dieren en die verschillen van mensen, punt uit. Maar dat hield Goodall niet tegen. In haar haar lezingen hoopt ze steeds meer mensen te overtuigen de wereld waarop we leven meer te waarderen.
En dat kan al met kleine acties. Zo laten leerlingen van Nederlandse scholen zien die op het podium hun verhaal mogen doen. Ze doen mee aan Goodalls wereldwijde Roots & Shoots-programma, dat jongeren helpt bij het opzetten van acties voor een betere leefomgeving. Het ene duo vertelt over hun project voor bijen die met uitsterven worden bedreigd. Het andere duo deed een project bij zeehondencentrum Pieterburen. Goodall: ‘Je denkt misschien: mijn actie is zo klein, wat heeft dat nou voor zin? Maar bedenk je wat duizenden van dit soort acties over de hele wereld voor een effect hebben.’
(De tekst loopt door onder de video.)
Hordes jongeren
Dat wil ze het jonge publiek op de HvA graag meegeven: ‘Ik zoek hordes jongeren die met mij willen vechten en die hopelijk mijn stokje overnemen als ik er straks niet meer ben. Er zijn zoveel dingen die je kunt doen voor een betere wereld voor mens én dier. Denk aan wat je eet, koopt en draagt. Elke kleine keuze die je maakt heeft consequenties. Wees niet alleen boos op de grote bedrijven, probeer zelf een verschil te maken.’
Om haar woorden kracht bij te zetten steekt ze een knuffel van een koe in de lucht. ‘Deze neem ik bijvoorbeeld altijd mee om te laten zien hoe belangrijk ik het vind om geen dieren te eten.’ Ze hoopt dat ze vandaag weer wat mensen heeft overtuigd. ‘Door verhalen verander je iemands hart en het hart verandert het hoofd.’
Deze lezing werd georganiseerd door debatcentrum Floor, dat ook een livestream regelde. Die is hier terug te kijken.
