Coronapas in het hbo: beter dan lege klassen of ‘niet uit te voeren’?
Daniël Rommens
Is het een onmogelijke opgave of de minst erge variant van twee kwaden? Het kabinet wil de coronapas verplicht stellen in het hoger onderwijs. De meningen daarover zijn fel en verdeeld, zowel binnen als buiten de HvA. ‘Online onderwijs is geen volwaardig alternatief.’
Het is klip en klaar volgens Maurice Limmen, voorzitter van de Vereniging Hogescholen. ‘De politiek moet een eerlijke afweging maken en niet een onuitvoerbare taak bij onze docenten leggen.’
De reacties zijn niet mals op een nieuw wetsvoorstel van het demissionaire kabinet. Komt dat erdoor, dan mogen alleen studenten met een coronapas of een negatieve test het fysieke onderwijs bijwonen. Ongevaccineerden of studenten die niet willen testen zijn dan aangewezen op online onderwijs.
Pijnpunten
En dat is nou net een van de pijnpunten. Online lessen zijn volgens de Vereniging Hogescholen, en ook volgens de HvA, geen volwaardig alternatief. ‘We kunnen niet hetzelfde onderwijs gelijktijdig fysiek en online aanbieden,’ vult Limmen aan. Hij vraagt de regering ‘met klem eerst te kijken naar alternatieven’.
Ook HvA-bestuurder Jopie Nooren is fel tegenstander. Hoewel ze vindt dat er maatregelen nodig zijn, heeft Nooren ethische bezwaren tegen dit plan. ‘Het is daarnaast een onmogelijke opdracht.’ In een interview met HvanA schetst ze hoe de hogeschool eruit zou komen te zien als de coronapas daar verplicht wordt. ‘Ik vermoed dat er grote tenten voor de deuren komen, dat we heel veel extra personeel moeten inhuren en dat we lessen moeten verschuiven. Buiten het feit dat het onwenselijk is, is het ook onuitvoerbaar.’
Toch klinkt er niet alleen kritiek. Student Chantal van den Heuvel (25, Communicatie & Multimedia Design) vindt het juist een prettig idee. Ze heeft een immuunziekte en is extra alert sinds haar oom door het virus op de IC belandde. ‘Je bent vrij om te kiezen of je wel of geen vaccinatie neemt, maar je kunt niet kiezen of je ziek bent of mensen met een kwetsbare gezondheid in je omgeving hebt’, reageert ze. Zo lang niet-gevaccineerden de optie hebben zich te laten testen, ziet ze geen reden om de coronapas niet in te voeren. ‘Dan neemt iedereen tenminste zijn verantwoordelijkheid.’
Twee kwaden
Asva Studentenunie heeft liever geen coronapas in het onderwijs, maar ziet het als de minst erge variant uit twee kwaden. ‘De coronapas is een laatste redmiddel. Liever dit dan weer terug naar volledig online onderwijs’, reageert voorzitter Emma Buining. ‘Uit verschillende onderzoeken blijkt dat online lessen niet alleen schadelijk zijn voor de kwaliteit van het onderwijs, maar dat het ook schadelijk is voor de mentale gezondheid van studenten.’
Buining noemt de situatie ‘een spagaat waar je niet in wil zitten’. ‘Natuurlijk zien wij ook de nadelen van een toegangsbewijs in het onderwijs. We willen ook geen extra werkdruk voor docenten, maar als we dit niet doen is de kans groot dat we straks allemaal weer thuis zitten, met alle gevolgen van dien.’
Docent Paul van der Bijl (Creative Business en Communicatie) is al een hele ochtend aan het puzzelen met de mogelijkheden. Hij vindt dat ook de hogeschool de verantwoordelijkheid heeft om deze ‘moeizame situatie’ tot een einde te brengen. ‘Ik ben dus bereid om mee te denken, maar hoe langer ik me erin verdiep, hoe meer ik tegen praktische bezwaren aan loop.’
‘Uit ervaring van voorgaande jaren weten we dat je een fysieke les niet zonder aanpassing om kunt zetten naar een online les. Een deel van de docenten inzetten op specifiek online onderwijs en de rest op het fysieke deel, zou een optie kunnen zijn. Maar dat kan alleen bij grote opleidingen. En ook dan moet je het extra werk niet onderschatten. De werkdruk onder docenten is al zo hoog.’
En hybride onderwijs, waarbij een deel van de studenten de fysieke les online bijwoont, klinkt volgens hem mooi, maar moet ook bij elke opleiding technisch gefaciliteerd worden. ‘Dat lijkt me een vak apart.’
Het kabinet schrijft in het wetsvoorstel ook dat medezeggenschapsraden niet mogen meebeslissen over de invoering van het deurbeleid met de coronapas. Normaal gesproken zou de Centrale Medezeggenschapsraad bij dit besluit betrokken worden. Door het instemmingsrecht zou die raad de macht krijgen om het kabinetsbesluit te blokkeren.
Demissionair minister Hugo de Jonge wil die mogelijk schrappen. Docent en medezeggenschapper Paul Disco laat zich erover uit op Twitter. Met het omzeilen van medezeggenschapsraden verlies je volgens hem ‘intelligent maatwerk’.
Controleer steekproefsgewijs
Mocht het kabinet, ondanks alle kritiek, dan toch de wet willen doorvoeren, dan zegt de Vereniging Hogescholen dat beleid alleen in een soort ‘light versie’ uit te kunnen voeren. Onderwijsinstellingen zouden dan enkel steeksproefsgewijs kunnen controlen op de coronapas. Of meer gericht, bijvoorbeeld alleen bij colleges met meer dan 75 studenten.
Limmen: ‘Studenten komen iedere dag naar de campus, dat is echt iets anders dan het incidenteel bezoeken van een concert. Daarom is beperkte controle in het hoger onderwijs te rechtvaardigen. We vragen de politiek om die mogelijkheid te creëren.’
