Ex-Syriëganger spreekt op HvA: ‘Ze verdachten me van spionage’
Pxhere (CC0 Public Domain)
Hij reisde naar Syrië met het idee dat de oorlog bijna voorbij was en hij in een ziekenhuis mocht werken. Maar het werd een trainingskamp waar hij na drie maanden uit ontsnapte. Dinsdag is hij aanwezig bij het evenement ‘Brandende kwesties’ van debatcentrum Floor op de HvA.
HvA-debatcentrum Floor organiseert dinsdagavond het evenement ‘Jong en Geronseld’ in de Kohnstammzaal, samen met de opleiding culturele & maatschappelijke vorming en stichting Argan. Het is een speciale editie van hun thema-avond ‘Brandende kwesties’, waarin ze actuele vraagstukken bespreken met experts en ervaringsdeskundigen. Dit keer bespreken ze wie Syriëgangers zijn en wat hun verhaal is.
Journalist Lamyae Aharouay is dinsdag moderator van het gesprek. Naast Jean Tillie, decaan van de Faculteit Maatschappij en Recht en Bertjan Doosje, bijzonder hoogleraar radicalisering, is er een ex-Syriëganger aanwezig voor een Q&A. Wij spraken hem vast.
(Om de privacy van de geïnterviewde te bewaren, kan zijn naam in dit artikel niet genoemd worden. Deze is bij de redactie bekend.)
‘Ze vertelden ons dat de oorlog in Syrië al bijna was afgelopen’
In 2010 bekeerde je je tot de islam. Hoe verliep jouw radicaliseringsproces?
‘Ik was op jonge leeftijd getrouwd en mijn vrouw en ik besloten de islam te praktiseren, maar dat werd niet geaccepteerd in onze wijk en in onze families. Daartegen zetten we ons toen af.’
‘Wat er ook bij kwam, was dat mijn leven best wel een chaos was: ik was vroeg uit huis gegaan en had ook al een tijd in een kindertehuis gewoond. Ook had ik schulden, je zou dus kunnen zeggen dat ik op de vlucht was.’
‘Ik probeerde antwoorden op mijn levensvragen te zoeken bij verschillende religies: bij het christendom, maar ook bij het jodendom en het hindoeïsme. Uiteindelijk kwam ik bij de islam uit.’
‘Op mijn negentiende kwam ik in contact met mensen die in dezelfde situatie verkeerden. Een paar mensen die meer invloed hadden spoorden ons aan naar Syrië te gaan, want dat zou onze religieuze verplichting zijn, het moest van het geloof. Ze vertelden ons dat de oorlog in Syrië al bijna was afgelopen. We zouden daar niet hoeven te gaan vechten, maar mochten ook in vluchtelingenkampen of in een ziekenhuis werken.’
In februari 2013 vertrok je naar Syrië. Hoe was het daar?
‘Toen we daar aankwamen, bleek het heel anders te zijn dan ons was voorgehouden: er was juist een heel hevige oorlog. We hadden geen keuze: we moesten meedoen met het trainingskamp. Ik weigerde dat, maar dat werd niet geaccepteerd. Toen heb ik toch meegetraind. Na een tijd gaf ik nogmaals aan dat ik naar huis wilde. Toen verdachten ze me van spionage. Ze brachten me naar een plek waar ik nauwelijks contact had met de buitenwereld. De groepering Islamitische Staat bestond toen nog niet, maar de groep waar ik bij zat heeft zich daar later bij aangesloten.’
‘Uiteindelijk kwam een vriend uit mijn woonplaats langs. Hij ging naar de leiding en vertelde hen dat ik geen spion was. Toen mocht ik naar huis. Ik nam de bus naar de grens met Turkije en daarna naar Istanbul. Vanuit daar reisde ik met mijn moeder naar Nederland. In totaal heb ik drie maanden in Syrië gezeten.’
‘In totaal heb ik ongeveer 200 dagen in de cel gezeten’
Hoe was het om terug te komen in Nederland?
‘Ik zat in een isolement, dat moest ik doorbreken. Ik moest opnieuw ontdekken hoe ik mijn leven moest inrichten. Daarom verhuisde ik naar een andere stad en nam ik lessen bij moskeeën. Dat had ik voordat ik naar Syrië vertrok nooit gedaan. Zo leerde ik nieuwe mensen kennen en kreeg ik andere inzichten.’
‘In 2014 werd een inval in mijn huis gedaan. Ik werd opgepakt en veroordeeld. In totaal heb ik ongeveer 200 dagen in de cel gezeten, op de terroristen-afdeling. Op dit moment zit ik nog in een reclasseringstraject.’
‘Inmiddels ben ik 24. Een opleiding volgen of stage lopen is voor mij nu lastig, omdat je daarvoor vaak een Verklaring Omtrent GedragEen Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) is een verklaring waaruit blijkt dat je gedrag in het verleden geen bezwaar vormt voor het vervullen van een specifieke taak of functie in de samenleving. nodig hebt. Die kan ik door mijn verleden nog niet krijgen. Ik werk nu in een hotel, maar ik zou ooit graag een opleiding willen volgen om in de zorg te werken.’
‘Ik weet nu dat de Syrische bevolking helemaal niet wil dat er een Islamitische Staat gesticht wordt’
Hoe denk je nu over het afreizen naar Syrië?
‘Ik ben nog steeds islamitisch, maar ik zou mensen zeker ontmoedigen naar Syrië te gaan. Ze moeten zich afvragen wat ze daar denken te gaan doen. Ik weet nu dat de Syrische bevolking helemaal niet wil dat er een Islamitische Staat gesticht wordt.’
‘Bij veel jongeren die radicaliseren speelt uitzichtloosheid een rol: ze zitten in een identiteitscrisis en hebben geen doel in het leven. De één zoekt zijn heil in geweld, anderen gaan juist heel erg hun best doen en gaan naar de universiteit. En sommigen radicaliseren. Die jongeren moeten zo min mogelijk in aanraking komen met discriminatie en polarisering.’
‘Wat op dit moment ook speelt, is dat mensen die daarheen zijn gegaan terugkomen. We moeten hier kijken hoe we daarmee om moeten gaan. Wat zijn hun ideeën, willen ze hier misschien een aanslag plegen? Af en toe probeer ik met mensen die zijn teruggekomen het gesprek aan te gaan. Maar dat is soms wel lastig, want sommigen zien mij ook een beetje als een verrader, omdat ik ben teruggegaan naar Nederland.’
Dinsdag vertel je je verhaal op de HvA. Waarom doe je dat?
‘Stichting Argan vroeg of ik mijn verhaal wilde delen. Nu word ik soms door hen uitgenodigd om over mijn ervaringen te vertellen. Ik wil mensen inlichten en vertellen wat er is gebeurd. Zo wil ik inzicht geven in de manier waarop iemands denkwereld kan veranderen. Verder hebben veel mensen die zijn teruggekomen uit Syrië een vergelijkbare ontwikkeling doorgemaakt: ze zijn van gedachten veranderd en proberen hun leven weer op te bouwen. Ik denk dat ze de kans moeten krijgen om dat te doen.’
Het evenement begint om 17:00 uur in de Kohnstammzaal. Klik hier om je aan te melden.
