Wel of niet een zelftest? De voorwaarden voor heropening hbo zijn vaag
Daniël Rommens | Het nu nog lege Kohnstammhof op de Amstelcampus
Mag je vanaf 26 april weer een dag naar de campus? Onduidelijk. En moet je dan een negatieve coronatest kunnen laten zien? Ook onduidelijk. En wat als je niet naast een medestudent wil zitten die zich niet heeft getest? ‘Trek je eigen conclusie.’
‘Hogescholen en universiteiten kunnen onder voorwaarden en met zelftesten weer een dag per week studenten toelaten.’ Dat zei minister Hugo de Jonge dinsdagavond in de persconferentie over de mogelijke versoepelingen van de coronamaatregelen. Dit alles kan natuurlijk – zoals het kabinet steeds in een bijzin noemt – alleen als de besmettingscijfers en de ziekenhuisopnamen het toelaten. Laten we er voor dit verhaal even van uitgaan dat het kan.
De bedoeling is dus volgens Hugo de Jonge dat je als student dan gebruikt maakt van een zelftest, zodat je zeker weetToch? Nou, niet helemaal. Uit onderzoeken met de zelftesten blijkt namelijk dat de betrouwbaarheid bij een negatieve uitslag maar 85 procent is. dat je geen medestudenten besmet als je samen in een lokaal gaat zitten. De zelftesten zijn volgens het ministerie van Onderwijs een extra manier om de situatie op de campus veilig te maken. Daarnaast blijven alle coronamaatregelen gelden. Dus: handen wassen, anderhalve meter afstand en mondkapjes op als je je door het gebouw beweegt.
‘Studenten zijn zelf verantwoordelijk om gebruik te maken van die tests’
Vooralsnog is het alleen niet verplicht om een negatieve testbewijs mee te nemen. Ook zonder te testen mag je dus gewoon naar school. Waarom? Het recht op onderwijs gaat voor. Anders dan bij de zogenoemde Fieldlabs – waarbij een negatieve test nodig is om naar binnen te mogen – is het volgen van onderwijs geen pretactiviteit. Het is een recht en dus kunnen hogescholen studenten zonder negatieve test niet zomaar weigeren, zegt de overheid.
Lyle Muns, voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond, zegt dat het alternatief slechter zou zijn: ‘Wij vinden het zo belangrijk dat studenten weer naar de campus kunnen. Studenten hebben zelf een verantwoordelijkheid om gebruik te maken van die tests.’
Lage bereidheid
Een pilot met zelftesten bij de Avans Hogeschool in Breda laat echter zien dat de bereidheid onder studenten om zich te testen laag is. ‘Zo’n 20 procent van de deelnemers had überhaupt niet veel behoefte om daadwerkelijk een thuistest te doen en een groot deel zag er na een aantal keer testen vanaf’, schrijft de hogeschool op haar website.
In een poll onder volgers van HvanA op Instagram geeft 54 procent van de ondervraagden aan dat ze geen gebruik gaan maken van de zelftesten. Sommige studenten wijzen op de betrouwbaarheid van de test en zeggen dat het een schijnveiligheid creëert, andere vinden juist dat de vrije keuze boven alles gaat.
De overheid en de hogescholen willen een campagne starten om studenten ervan te overtuigen de tests wel te gebruiken. ‘We zetten, met onder andere gerichte communicatie, in op een zo hoog mogelijke testbereidheid omdat dit ook bijdraagt aan de totale bestrijding van het virus’, laat een woordvoerder van minister Ingrid van Engelshoven van Onderwijs weten.
‘Eigen conclusie’
Maar wat als jij keurig netjes met je negatieve zelftest de klas in loopt en de volgende student niet? Heb je daar bezwaar tegen? Bijna de helft van de studenten in de Instagram-poll zegt daarop: ‘vind ik niet oké’. En wie moet er dan weer de klas uit? Jij, of de student die zich niks van de zelftesten aantrekt? Voor die vraag verwijst de HvA door naar de Vereniging Hogescholen en die wijst weer naar Den Haag.
‘Ik ben de persoon die veel waarde hecht aan de uitslag, terwijl een ander denkt: fuck die test’
En wat zeggen zij ervan? ‘Dan trek je als student jouw eigen conclusie.’ Met andere woorden, je mag zelf bedenken of je dan in de klas blijft zitten of niet, maar de andere student kan niet worden weggestuurd. Eerstejaarsstudent Zara van Eck (17, International Business) is nog nooit op de campus geweest, maar twijfelt of ze in de huidige situatie wel gaat komen. ‘Ik wil heel graag naar school, maar ik ben extra voorzichtig vanwege mijn familie. Ik wil niet dat zij door mijn bezoek aan de HvA besmet raken.’ Zara hoopt dan ook alsnog dat de HvA de niet-geteste student naar huis zal sturen. Met Zara geeft nog een aantal studenten aan dat ze hopen dat de HvA dan actie onderneemt.
Marilou de Korte (22, Creative Business): ‘Ik ga dan zelf weg, omdat ik het risico niet kan lopen. Het is natuurlijk ideaal als iemand van de HvA de ander wegstuurt, maar dan krijg je gezeik met dat het niet verplicht is. Uiteindelijk ben ik de persoon die veel waarde hecht aan de uitslag van zo’n test, terwijl een ander denkt: “fuck corona en fuck die test”.’
De HvA is niet van plan om te gaan handhaven, iets wat volgens de hogescholen praktisch ook niet mogelijk is. De hogeschool wijst erop dat de tests een extra maatregel vormen, bovenop de bestaande maatregelen die de campus ook in het najaar van 2020 voor een ‘veilige situatie’ zorgden. ‘Het staat studenten vrij om daar wel of niet gebruik van te maken.’
Lyle Muns van de LSVb denk dat het beter werkt als studenten elkaar aanspreken op hun verantwoordelijkheid voor hun medestudenten. ‘De minister kan wel zeggen dat je je moet testen, maar als je medestudent zoiets zegt, heeft dat veel meer effect.’
