HvanA Kiest – Wat willen partijen voor jouw bankrekening?
Husky (cc, via Wikimedia Commons), bewerking: HvanA
HvanA duikt in de verkiezingsprogramma’s en zoekt specifiek naar informatie die jij als student wil weten. Deze week schotelen we je elke dag een nieuw thema voor. Vandaag: geld.
Mooie beloftes, grote woorden en prachtige plannen: in de aanloop naar de verkiezingen roepen politieke partijen vanalles. Maar waarschijnlijk ga je niet alle partijprogramma’s lezen. Daarom doen wij dit voor jou, en zoeken we naar de zaken die voor studenten belangrijk zijn. Je portemonnee, bijvoorbeeld.
(De tekst loopt verder onder de grafiek.)
Leenstelsel of basisbeurs?
Bijna alle partijen zijn het er inmiddels over eens: het leenstelsel moet weg. Ook D66, PvdA en GroenLinks – die bij de vorige verkiezingen nog voor het leenstelsel waren – zien nu graag de basisbeurs terugkomen. D66 is zelfs voor een heel nieuw systeem. Studenten zouden belastingkorting moeten krijgen, die je kunt verzilveren. Als studenten niet voldoende verdienen, krijgen ze dit bedrag uitbetaald. Voor de meeste studenten zou dit rond de 300 euro per maand zijn. Net iets meer dan de vroegere basisbeurs, dus.
Ook de Partij voor de Dieren komt met een nieuw plan. Alle Nederlanders – inclusief studenten– zouden een ‘persoonlijk ontwikkelbudget’ moeten ontvangen. Dat is hoog genoeg om een academische opleiding te volgen, maar je mag het invullen naar eigen behoefte. Het budget is voor universitaire studenten na hun studie op. Mbo’ers kunnen het eventueel na hun mbo-opleiding gebruiken om verder te studeren.
Oud-leners compenseren? Daarover zijn de partijen verdeeld
Alleen de VVD is tegen de herinvoering van de basisbeurs. Je studielening is een investering in jezelf, zo redeneert de partij. En die moet je naar draagkracht terugbetalen.
Jongerenpartij Volt vindt dat studenten niet eens collegegeld zouden moeten betalen. Bacheloropleidingen zouden gratis moeten worden, net als in sommige andere landen. Hierdoor zou alleen doorstuderen geld kosten.
Compenseren
Als het leenstelsel weer afgeschaft wordt en de basisbeurs terugkomt, wat doen we dan met alle (oud-)studenten die wel geleend hebben? Zouden zij gecompenseerd moeten worden? Ja, vinden de meeste partijen.
Hoe hoog die compensatie zou moeten zijn, is alleen niet altijd duidelijk. Partij voor de Dieren noemt het een ‘royale compensatie’, en de SP wil dat er een speciale regeling komt voor studenten die ‘het slachtoffer zijn geworden van het schuldenstelsel’. Maar bedragen noemen ze allemaal niet.
D66 doet dat wel: zij willen dat studenten die tussen 2015 en 2019 zijn begonnen met lenen een studievoucher krijgen die dubbel zo hoog is als het collegeld. Dat komt neer op ongeveer 4.000 euro. Het geld kan gebruikt worden om bijvoorbeeld je studieschuld te verlagen. Nieuwkomer JA21 pleit voor een studiebeurs met terugwerkende kracht: voor alle studenten die vanaf 2015 geleend hebben, dus.
De VVD is tegen compensatie, omdat ze het leenstelsel helemaal niet willen afschaffen. PVV, CDA, en 50PLUS vermelden in hun partijprogramma niets over het al dan niet compenseren van oud-leners.
Basisinkomen
Volgens de SGP zou het mogelijk moeten zijn dat je als student per studiepunt kan betalen. Maar dit mag geen alternatief worden voor voltijdopleidingen, zegt de partij. Je moet gewoon je collegegeld betalen, alleen kun je zo bijvoorbeeld goedkoper iets langer over je studie doen.
De Partij voor de Dieren wil uitproberen of mensen met een laag inkomen een maandelijks basisbedrag op hun rekening kunnen ontvangen. Zo willen ze inkomens meer gelijk trekken. De partij wil onderzoeken of dit basisinkomen alleen voor mensen met lage inkomens of voor iedereen zou moeten gelden. Ook Volt wil onderzoek doen naar een basisinkomen.
Voor deze serie kijken we naar de partijen die in de peilingen twee of meer zetels hebben. Daarom zijn de standpunten van sommige (kleine) partijen niet meegerekend.
