‘Meer begeleiding nodig voor mbo-doorstromers tijdens pandemie’
Daniël Rommens | Eerstejaarsstudenten tijdens de introductieweek van collegejaar 2019-2020
Vanuit het mbo doorstromen naar het hbo, dat is niet makkelijk: de meerderheid haalt geen diploma. Voor de studenten die tijdens de coronapandemie zijn gestart, is het nog een stuk moeilijker om hun draai te vinden, zeggen vijf studenten die er onderzoek naar deden.
Ongeveer een derde van de studenten aan de HvA komt van een vooropleiding op het mbo. Bij de aanvang van de studie hebben veel van deze zogenoemde doorstromers moeite met de overgang naar het hoger beroepsonderwijs, waarin meer zelfstandigheid wordt gevraagd en meer nadruk ligt op onderzoeksvaardigheden en theorie.
Vijf studenten van de minor ‘Loopbaancoaching voor Jong Professionals’ spraken voor hun onderzoek met vijftien mbo-doorstromers die in september 2020 aan de HvA begonnen te studeren. Bijna uitsluitend online onderwijs, weinig sociale contacten en geen informele en toevallige ontmoetingen. Wat doet dat met deze groep nieuwe studenten?
Op basis van de gesprekken met de eerstejaars studenten en hun eigen ervaringen hebben de onderzoekers zes tips voor docenten geformuleerd.
- Verklein de afstand tussen jou als docent en de studenten: dit zorgt ervoor dat de studenten zich tijdens de online les geen nummertje voelen en dat zij ook sneller vragen durven stellen.
- Zorg dat studenten terecht kunnen bij een ‘coach’: een algemeen aanspreekpunt binnen de opleiding die tot doel heeft de saamhorigheid te vergroten tussen studenten onderling en met docenten.
- Creëer meer feedbackmomenten: omdat de drempel tijdens online lessen hoger ligt om een vraag te stellen, is het van belang dat er meerdere feedbackmomenten ingeroosterd worden zodat studenten niet met vragen blijven zitten.
- Houd rekening met de huidige corona-maatregelen: bedenk als docent tijdens het maken van opdrachten wat wel en niet handig is in verband met de maatregelen. Met hoeveel mogen de studenten bij elkaar komen op dat moment? Past dit bij de opdracht?
- Houd rekening met de mentale toestand/capaciteit van de student: Zijn de lessen zo ingedeeld dat het aansluit op wat de studenten mentaal aankunnen? Zijn er andere oplossingen?
- Breng studenten in contact met een loopbaancoach: die coaching kan studenten helpen die vastzitten in hun studie, mogelijk een andere richting op willen gaan, of het gewoon even niet meer zien zitten.
‘Doorstromers vinden normaal gesproken al dat ze minder begeleiding krijgen op het hbo. Je wordt op het hbo veel meer vrijgelaten. Nu met corona valt die begeleiding nog meer weg’, zegt Lynn Vermeulen (20, Toegepaste Psychologie), een van de studenten die het onderzoek uitvoerde. Studenten hebben volgens haar minder kans gehad om vrienden te maken en een sociaal netwerk op te bouwen tijdens de eerste maanden van hun studie.
Vragen stellen tijdens colleges is volgens Lynn ook lastiger. ‘Studenten ervaren een hogere drempel om tijdens een online les iets te vragen.’ De geïnterviewde studenten gaven aan dat zij het liefst ‘terug naar school’ zouden gaan. ‘Ze missen de interactie met hun docenten en medestudenten waardoor de online lessen als onpersoonlijk worden ervaren’, zo rapporteren de onderzoekers. Een van de studenten vergelijkt het onderwijs met het kijken van YouTube-filmpjes. ‘De begeleiding voelt nep.’
Lynn merkte dat studenten openhartig spraken over hun ervaringen. ‘Ik denk dat dat komt doordat het onderzoek door leeftijdsgenoten werd gedaan. Dat geeft een relaxte sfeer. Als je met een medewerker praat, ben je sneller geneigd om op je woorden te letten, dus ik denk wel dat we heel eerlijke antwoorden hebben gekregen.’
Naar aanleiding van het onderzoek hebben de minorstudenten een aantal tips aan docenten geformuleerd, die erop gericht zijn de begeleiding te verbeteren (zie kader). Lynn heeft ook een advies aan de beginnende studenten zelf: ‘Wees niet bang om, ondanks de grotere afstand, alsnog leuke gesprekken aan te gaan met je studiegenoten. Het hebben van een netwerk is belangrijk.’
Eerste in de familie
Sommige van de doorstromers uit het mbo zijn de eerste in hun familie die gaan studeren in het hoger onderwijs. Deze eerstegeneratiestudenten hebben te maken met een aantal factoren, zoals minder steun vanuit het gezin en minder toegang tot informatie over hoe je je hbo-studie het beste aan kunt pakken. Voor die studenten heeft de HvA sinds enkele jaren het begeleidingsprogramma Tune In. Dat programma heeft twee jaar – succesvol – als pilot gedraaid en de HvA heeft het voornemen het tot een vast onderdeel te maken van de hogeschool.
Het volledige onderzoek van studenten Aniek Arisse, Yaëla Brandwijk, Lynn Vermeulen, Jeske de Vries en Shari Winter kun hieronder lezen.
