Een aanvullende beurs aanvragen? Onbegonnen werk, volgens studenten
Pexels
Een kwart van de eerstejaarsstudenten die recht hebben op een aanvullende studiebeurs, vraagt deze niet aan. Zorgelijk, vindt onderwijsminister Van Engelshoven. Maar volgens deze studenten zijn de voorwaarden voor de beurs onduidelijk en ook niet altijd eerlijk.
De aanvullende beurs is er om studenten van ouders met een laag inkomen tegemoet te komen. Maar welk bedrag aan inkomen Duo als ‘laag’ beschouwt en op hoeveel geld je als student per maand precies recht hebt, is onduidelijk. Dat vertellen drie HvA-studenten naar aanleiding van hun worsteling met de aanvraag van de beurs. Bovendien vinden zij het toekenningsysteem niet eerlijk. Want wat als je ouders wel genoeg verdienen, maar je geen financiële steun van hen ontvangt?
Op het mbo, hbo en de universiteit kun je als student een aanvullende beurs aanvragen als je ouders weinig geld verdienen. De beurs is anders dan een lening; als je binnen tien jaar je diploma haalt, hoef je deze namelijk niet terug te betalen. Het is dan een gift. Om een beurs aan te vragen moet je het inkomen van je ouders van twee jaar geleden opgeven, en een verklaring of zij zelf een studieschuld terugbetalen. Hoeveel geld je maandelijks van Duo ontvangt, hangt af van het inkomen van je ouders.
Uit cijfers van het CBS blijkt dat eenderde van de studenten recht heeft op de aanvullende beurs. Toch vroegen ruim 8.000 studenten in 2018 de beurs niet aan. Gemiddeld liepen zij zo 175 euro per maand mis. Een groot deel van deze studenten leent wel bij. Zorgelijk, vindt onderwijsminister Van Engelshoven. ‘Het maakt duidelijk dat wij er niet voldoende in zijn geslaagd om de aanvullende beurs onder de aandacht te brengen. Dit moet gewoon beter’, zegt ze in een bericht op NOS.
Zieke ouder
Maar niet altijd komt een student met ouders met een laag inkomen in aanmerking voor een aanvullende beurs, zoals in het geval van Sara (19, CMD)Sara is een gefingeerde naam. Haar echte naam is bekend bij de redactie.. ‘Vorig jaar werd mijn vader ziek en kon hij niet meer werken. Omdat hij zzp’er is, verdiende hij toen niets’, zegt ze.
Doordat haar vader geen inkomen meer had, kwam ook Sara financieel in de problemen. Maar omdat ze bij de aanvraag het salaris van haar vader van twee jaar geleden moest doorgeven, kwam ze niet in aanmerking voor de beurs. ‘Destijds verdiende hij namelijk wel genoeg, maar ja, toen was hij niet ziek.’
Sara had jarenlang geen contact met haar moeder, maar dat veranderde ten tijde van haar beursaanvraag. Om die reden werd ook het inkomen van haar moeder meegerekend. ‘Maar haar financiële situatie is veel te ingewikkeld om in een verklaring uit te leggen. Ik kon dus van allebei van mijn ouders nauwelijks geld krijgen, maar ook de aanvullende beurs kreeg ik niet.’
‘Op deze leeftijd al twee leningen hebben: daar maak ik me zorgen om’
Sara is uiteindelijk gestopt met haar aanvraag. ‘Ik moest zo vaak bellen, mailen, en mijn situatie uitleggen. Dat vond ik het niet waard. Mijn vader moest ook een bepaald aantal documenten aanleveren, maar hij was te ziek om dat goed te kunnen doen.’ Het misgelopen geld leent ze daarom nu van Duo.
Volgens Sara zijn de voorwaarden die bij Duo gelden te zwartwit. ‘Je vraagt een studiebeurs voor jezelf aan, maar die is gebaseerd op wat je ouders verdienen. Duo gaat er daardoor vanuit dat je geld van je ouders krijgt, en dat iedereen eenzelfde situatie heeft. Maar als je thuis-situatie niet huisjeboompjebeestje is, heb je een probleem.’
Niet erkend
Dat vindt ook Chelsea Rodríguez (18, Verpleegkunde), die vanuit Aruba naar Nederland verhuisde om te studeren. Ze heeft geen contact met haar vader, en dus werd voor de berekening van de beurs het inkomen van haar moeder gebruikt. ‘Mijn moeder verdient in haar eentje genoeg om voor beide ouders te dekken, maar dat betekent niet dat ik ook iets van het geld ontvang. Met een bijbaantje red ik het niet. Daarom vroeg ik de beurs aan.’
Chelsea leent nu al het geld dat ze nodig heeft voor haar studie in Nederland. Daarvoor heeft ze momenteel twee leningen: een in Nederland, en een vanuit Aruba. ‘Die laatste is door de valuta veel lager dan mijn Nederlandse lening. En ik ontvang deze maar eens in de vier maanden. Maar om nu al twee leningen te hebben, daar maak ik me wel zorgen over.’
‘Ik vind het best apart dat ik naast mijn aanvullende beurs nog moet bijlenen’
Jarreau Gill (24, CMD) ontvangt de beurs, die voor hem ongeveer 400 euro per maand is, wel. Zijn vader werkt, maar zijn moeder niet. Omdat zij geen financiële bijdrage kunnen leveren aan zijn studie, heeft Jarreau de aanvullende beurs nodig om rond te komen. Maar zelfs met de beurs, moet hij nog bijlenen.
‘Maximaal zelfs. Ik vind het best apart dat ik dat nog moet doen naast een aanvullende beurs, bedoeld voor lage inkomens. Maar zonder red ik het niet. Ik heb een vrij hoge huur’, zegt hij. Net als bij Chelsea, is het voor Jarreau niet helemaal duidelijk hoe de aanvullende beurs werkt. ‘Ik had geen idee op welke basis ik ‘m nu ontving. Ook wist ik van tevoren niet hoeveel ik kon krijgen. Als ik geen beurs had gekregen, had ik niet kunnen rondkomen. Dus het was fijn geweest te weten waar ik aan toe was.’
De HvA heeft geen zicht op het aantal studenten dat een aanvullende beurs ontvangt. Gieta Marapin, debiteurenbeheerder van de hogeschool, zegt: ‘Wij zien alleen of studenten hun collegegeld op tijd betalen. Op het moment dat er sprake is van een betalingsachterstand, nemen we contact met de student op.’ Volgens Marapin is het aantal studenten op de HvA met een betalingsachterstand sinds afgelopen studiejaar flink toegenomen. Normaal gesproken mogen studenten die nog collegegeld moeten betalen, zich niet inschrijven voor een nieuw studiejaar. ‘Daar zijn we door corona coulanter in geworden. Nu mochten studenten met een betalingsachterstand zich alsnog inschrijven. Daar hebben veel studenten gebruik van gemaakt.’
Wrang
Jarreau is blij dat hij wel extra geld krijgt, maar vindt ook dat de aanvraag niet gebaseerd zou moeten zijn op het inkomen van zijn ouders. ‘Hoe kan Duo weten of mijn ouders mij geld kunnen geven? De manier waarop het wordt berekend, zou moeten veranderen. Je zou ook een beetje moeten kunnen krijgen als je ouders meer verdienen, maar je minder krijgt. Nu is het alles of niets.’
Ook Sara heeft haar financiële situatie inmiddels op orde gekregen, nu haar vader niet meer ziek is. ‘Mijn vader heeft me gelukkig financieel kunnen helpen door mijn huur te betalen. Maar omdat hij zzp’er is, bouwt hij zelf geen pensioen op’, zegt ze. ‘Hij helpt mij, terwijl hij dan zelf niks opbouwt voor later. Dat voelt ontzettend wrang.’
In onze podcast spreken we met student Sara en studentendecaan Dinant Leegstra over de aanvullende beurs. Je luistert de aflevering hieronder.
