Studenten lenen te makkelijk, en deze HvA’ers pakken dat aan
Daniël Rommens | Protest tegen het leenstelsel op de Dam
Studenten die zich in de schulden steken; dat is een groot maatschappelijk probleem, vindt student Commerciële Economie Tijmen Smit. Met drie andere HvA’ers én een topeconoom schreef hij een artikel in de Volkskrant om het onderwerp op de politieke agenda te zetten.
Hoe hebben jullie dat voor elkaar gekregen, een opiniestuk in de Volkskrant?
‘Dat is te danken aan hoogleraar economie Barbara Baarsma van de UvA. Zij heeft ons, ondanks haar drukke agenda, enorm goed geholpen en gecoacht. We hebben de stoute schoenen aangetrokken en haar benaderd via de mail. Daarna hebben we haar ons conceptartikel gestuurd met daarin de standpunten. Ze reageerde snel, en toen is het balletje gaan rollen.’
Waarom wilden jullie aandacht voor dit onderwerp?
‘Voor een lesgroep hebben we bedacht welk maatschappelijk probleem we belangrijk vinden. We waren het snel eens: dat zijn jongeren met schulden. We wilden dit aankaarten en zo veel mogelijk onder de aandacht brengen. Hopelijk kan de politiek dit dan oppakken. Op deze manier doorgaan is in onze ogen niet verstandig. We pleiten daarom voor verandering.’
Waarom is dit voor jou zelf belangrijk?
‘Om mij heen zie ik veel studenten die behoorlijk wat geld lenen. Geld dat ze soms niet uitgeven aan hun studie of vaste lasten. Het lijkt net alsof de gevolgen van een grote studielening niet duidelijk zijn. Het nieuwe leenstelsel bestaat vijf jaar, en de cijfers liegen er niet om. Daarom vind ik het tijd dat er goed wordt gekeken naar hoe dit op te lossen.’
‘Je kijkt op een geven moment toch naar volgende stappen in je leven, zoals een huis’
Wat heb je zelf geleend?
‘Zelf leende ik voor het collegegeld van de eerste jaren van mijn studie, en ik heb elders geen schulden opgebouwd. Gelukkig ben ik ook nooit in de problemen gekomen met een afterpay of creditcard. Ik leende 210 euro per maand en ik spaarde dit bedrag in juli en augustus, wanneer er geen collegegeld werd afgeschreven. Daarnaast hebben mijn ouders mij ondersteund en was het niet nodig om meer bij te lenen. Je kijkt op een geven moment toch naar volgende stappen in je leven, zoals een huis.’
‘Ook vind ik het niet netjes voor mijn ouders, die hun hele leven hard hebben gewerkt om mij te krijgen waar ik nu ben. Ik werk naast mijn studie 24 uur per week bij een goede werkgever en ik kan gewoon sparen, de vaste lasten dekken en leuke dingen doen. Ik vind dat de studentenperiode een goed moment is om leren om te gaan met geld.’
Wat vind je het grootste probleem aan het leenstelsel?
‘Persoonlijk vind ik dat studenten nogal makkelijk te hoge bedragen kunnen lenen zonder dat zij het geld daadwerkelijk nodig hebben. Daarnaast denk ik dat er onvoldoende voorlichting is; de gevolgen van een hoge lening zijn niet voor iedereen even duidelijk. DUO kan studenten hier beter over voorlichten, zoals ze eerder samen met Nibud hebben gedaan. Het visueel maken van de schuld blijkt te helpen om de lening naar beneden aan te passen bij veel studenten.’
Merk je dat veel medestudenten ongemerkt een hoge studieschuld opbouwen?
‘Dat is afwisselend. Er zijn studenten van wie hun ouders een bedrag hebben gespaard en daarmee hun kind ondersteunen voor de studie. Ik merk dat de mensen om mij heen dan vaak dan niet meer aan hun lening zitten, ook uit respect voor hun ouders. Anderen die wel een lening hebben, lenen vaak toch hogere bedragen dan nodig. Alsof als de kraan eenmaal opengaat, die maar net zo goed meteen hard open kan. Uitwonende studenten lenen vaak ook meer bij, maar dat vind ik vrij logisch.’
In jullie artikel pleiten jullie voor een ‘drempel’ in het leenstelsel. Waarom?
‘Toen ik zelf begon aan m’n studie was ik net een paar weken 18. Ik dacht toen vrij gemakkelijk over geld lenen bij DUO. Het is ook makkelijk om gewoon een bedrag in te vullen zonder dat iemand hier wat over kan zeggen. Je kunt ook niet verwachten dat iemand van die leeftijd de wereld al heeft uitgevonden. Ik had met de juiste voorlichting en een vorm van bewustwording in ieder geval niet zo luchtig gedacht over het aangaan van een schuld. Gelukkig heb ik ouders die mij goed hebben geïnformeerd over schulden en hoe ik om moest gaan met mijn centjes.’
Blijf je je nu inzetten om het leenstelsel te veranderen?
‘Zeker. Dankzij ons opiniestuk kunnen wij nu politici benaderen. Het leenstelsel afschaffen en bijvoorbeeld terug naar de basisbeurs vinden we op korte termijn wel heel hoog gegrepen. Wij willen uiteindelijk dat dit hoog op de agenda komt en aandacht krijgt in de politiek.’
