Studentenbios Kriterion breidt uit naar Palestina
Kriterion | Van links naar rechts: Hadeel, Rabi, Amal
Studentenbioscoop Kriterion breidt uit: naast vestigingen in het Afrikaanse Liberia en het Oost-Europese Bosnië komt er misschien een bioscoop in de Palestijnse stad Ramallah. Die wordt, net zoals Kriterion in Amsterdam, door studenten gerund.
Iedereen die in Amsterdam woont en student is, kan solliciteren bij Kriterion. De bioscoop komt voort uit het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. De verzetsgroep bestond grotendeels uit studenten, die door de oorlog gedwongen waren met hun studie te stoppen. De bioscoop werd vlak na de oorlog opgezet, zodat studenten hun studie konden afmaken, zonder van hun ouders of de overheid afhankelijk te zijn. Vanuit Palestina zijn er drie jongeren naar Amsterdam gekomen om te kijken hoe Kriterion hier draait. We schoven aan bij een etentje met de drie: Amal Hjouj (24), Rabi Hanani (24) en Hadeel Yaqob (23).
Amal werd geboren in een Palestijns vluchtelingenkamp. Ze verhuisde als kind naar Amerika, waar ze opgroeide en studeerde. Na haar afstuderen kwam ze terug naar Palestina, waar ze nu woont en werkt.
Rabi is beginnend acteur en studeerde af in drama en theater. Hadeel is freelance videobewerker. Ook aan tafel zit Rogier van de Ven (20, studeert antropologie aan de UvA). Hij is gastheer namens het Amsterdamse restaurant Skek, dat net als Kriterion door studenten wordt gerund.
‘We weten nog niet wat we precies willen in Ramallah,’ zegt Amal. ‘Misschien willen we niet eens een bioscoop, want daar is weinig ruimte voor. In Palestina is ruimte ons grootste probleem. Het hele conflict tussen Israel en Palestina gaat over wie recht heeft op welke grond, dus alle grond is duur.’
Ervaring
‘Als er maar iets komt,’ zegt Rabi. ‘Er is te weinig werk voor jongeren en er zijn geen kansen om je op creatief vlak te ontwikkelen. Ik ben acteur en werk vinden is een martelgang. Toen bedachten mijn vrienden en ik dat we misschien beter eerst konden beginnen met het creëren van een netwerk en het opdoen van ervaring.’
De ogen van Nederlandse gastheer Rogier lichten op. ‘Dat is ook hoe Kriterion werkt. Door het werken kunnen studenten samen ervaring opdoen.’ Rabi knikt. ‘En als je werk hebt, hoef je ook niet te stoppen met je opleiding. Die kun je dan gewoon betalen.’
Dat er een plek is voor kunst en cultuur is ook belangrijk, zegt Amal. ‘Debatten, workshops, filmvertoningen, dat soort dingen. Een ruimte waar je het conflict in Palestina even kunt loslaten.’
Ze verzucht: ‘In tijden van overheersing wordt kunst aan de kant geduwd. De focus ligt op het overleven. Kunst behoort dan alleen nog maar toe aan de rijkste één procent van de samenleving. In ons geval betekent dit dus dat kunst alleen maar voor de Palestijnse elite is, zij die juist profiteren van het conflict.’
Weinig kansen
Amal, Rabi en Hadeel (die grotendeels stil blijft) kenden elkaar niet voordat ze aan het project Kriterion Ramallah begonnen. De drie afgestudeerden reageerden op een advertentie die werd geplaatst door Young Urban AchieversYoung Urban Achievers is een collectief van oud-Kriterionstudenten. Zij adviseren studenten in andere delen van de wereld bij het oprichten van hun eigen cultuurcentra., nadat een oud-Kriterionstudent met het idee kwam om de Kriterion-formule naar Ramallah te exporteren.
‘We willen weer terug naar wat Ramallah ooit was: een baken van cultuur en kunst’
‘Kriterion Amsterdam begon onder vergelijkbare omstandigheden als waar Ramallah zich nu in bevindt,’ zegt Rabi, terwijl we ons eten krijgen - Rabi en Amal proberen Nederlandse stoofpot uit. ‘Toen Kriterion in Amsterdam werd opgericht, was de Tweede Wereldoorlog net afgelopen,’ zegt Rabi. ‘Er waren weinig kansen en weinig banen. Er was weinig ruimte voor cultuur.’
En juist cultuur is belangrijk, vindt Amal. ‘Palestina is losgetrokken van haar cultuur. Veel Palestijnen weten niet eens dat beroemde Arabische zangeressen zoals Fairuz en Um Kalthoum vroeger kwamen optreden in Jeruzalem. We willen weer terug naar wat Ramallah ooit was: een baken van cultuur en kunst.’
Missie
Cultuur geeft je je identiteit, zegt Amal. ‘In North Carolina, waar ik opgroeide, stond mijn familie voor alles wat men daar haatte. Je gaat er flink onder gebukt als je je hele leven “terrorist” wordt genoemd. Als ik me in de hoek geduwd voelde door wat mensen zeiden, viel ik terug op mijn Palestijnse identiteit. Maar omdat ik eigenlijk niet eens wist wat dat echt betekende, besloot ik terug te verhuizen naar Palestina.’
Nu heeft Amal een duidelijke missie. ‘Mensen moeten weer leren om kunst te appreciŃ‘ren,’ zegt ze. Ze geeft elk woord extra nadruk door met haar vingers op de tafel te trommelen.
‘Je moet vooral een keer langskomen,’ biedt Rabi aan. ‘Om te zien hoe mooi Palestina is.’
‘Vaak schrikken mensen wel als ze Palestina voor het eerst zien,’ waarschuwt Amal. ‘De onderdrukking zie je daar elke dag. Die is heel wreed.’
De drie gaan vanavond Amsterdam verkennen. Hadeel, het meisje dat vooral stil bleef, zegt: ‘Voor mij is dit de eerste keer dat ik buiten Palestina kom. Ik vind het allemaal prachtig.’
Bekijk hier de aankondiging van Kriterion Ramallah op de website van de Young Urban Achievers.
