Kate Raworth: ‘Amsterdam en HvA zijn koplopers in duurzaamheid’
Daniël Rommens | Kate Raworth tijdens de collegetour op de HvA, donderdag
Kate Raworth is benoemd tot Professor of Practice op de HvA. De Britse econoom maakt wereldwijd indruk met haar economische model, de Doughnut Economy. ‘Ik wil dat de hele wereld deze verandering omarmt.’
De Doughnut Hub, zo heet het nieuwe kenniscentrum van de Faculteit Business & Economie. En wie kun je daar beter aan verbinden dan de grondlegger van het concept, Kate Raworth? We interviewen haar in de ruimte van het hogeschoolbestuur, in het Wibauthuis. Een medewerker vraagt of ze een kopje thee wil. Maar als er geen melk is, twijfelt de Britse econoom toch even. Lachend: ‘Misschien moet ik op den duur overstappen op koffie.’
Wat gaat u precies doen als Professor of Practice op de HvA?
‘Dat weet ik nog niet. We zijn net begonnen en weten nog niet precies hoe de functie eruit komt te zien. Wat wel duidelijk is, is dat ik ben aangesteld voor drie jaar en dat ik ongeveer drie à vier keer per jaar de HvA ga bezoeken. Ik woon namelijk nog in het Verenigd Koninkrijk. Lori DiVito, lector Collaborative Innovation and Entrepreneurship, gaat de Doughnut Hub leiden, en ik blijf hierbij betrokken. Ik ga niet zelf lesgeven, maar wil wel in contact komen met studenten.’
Kate Raworth (1970) is econoom aan de Universiteit van Oxford en werkt daarnaast voor het duurzame leiderschapsprogramma van de Universiteit van Cambridge. Wereldwijd is ze vooral bekend van haar boek Doughnut Economics, waarin ze pleit voor een nieuw economisch model dat beter bij de 21e eeuw past. Daarvoor werkte ze onder meer bij Oxfam International en schreef ze mee aan een rapport van de Verenigde Naties. Raworth woont in Engeland en zal de HvA drie tot vier keer per jaar bezoeken. Daarnaast werkt ze samen met de gemeente in de ‘Amsterdam Doughnut Coalition’, die haar model onder meer wil gebruiken voor een nieuw, duurzaam afvalbeleid.
Raworth is donderdag benoemd tot Professor of Practice van de HvA. Die functie is gangbaar op universiteiten in het buitenland, maar nieuw in het Nederlands hoger onderwijs. De titel komt er kortgezegd op neer dat iemand vanuit zijn expertise een inspiratiebron is voor een specifiek vakgebied.
De HvA focust zich de aankomende jaren namelijk op drie hoofdlijnen: duurzaamheid, diversiteit en digitalisering. Raworth begint als eerste Professor of Practice op duurzaamheid. Voor de andere twee onderwerpen volgen in de toekomst nog benoemingen.
Raworth staat bekend als voorvechter van een samenleving waarin iedereen, wereldwijd, kan profiteren van de economie en die tegelijkertijd rekening houdt met de ecologische grenzen van de aarde.
Permanente groei
Economen werken sinds de jaren dertig met een model dat uitgaat van permanente groei. Die constant stijgende lijn is niet meer terug te vinden in het model van de donut: de ronde vorm staat voor een circulaire economie. De lege ruimte in het midden van de donut is waar mensen in vallen die niet meeprofiteren, en daardoor basiselementen van een menswaardig bestaan mislopen: voedsel, inkomen en politieke inspraak, bijvoorbeeld. De buitenkant van de donut is waar de economie de grenzen van de aarde overschrijdt, waardoor er schade ontstaat, zoals luchtvervuiling, overstromingen en klimaatverandering.
De economie moet als het ware binnen de lijnen van de donut draaien, om de balans tussen sociale rechtvaardigheid en respect voor de aarde te bewaren.
Waarom heeft u uit al die universiteiten van de wereld voor de HvA gekozen?
‘Er hangt hier een energie, een bepaalde bereidheid om de maatschappij te veranderen. Dat zie ik in mijn gesprekken met medewerkers, in het Re-Setprogramma. Dat sprak mij erg aan. De HvA zit ook middenin de stad, en ik ben al langer betrokken bij de gemeente Amsterdam om de donuteconomie op stadsniveau te realiseren. Ik zie Amsterdam en de HvA als koplopers op dit gebied. Veel universiteiten die aan duurzaamheid willen werken, gaan gloeilampen vervangen, de verwarming lager zetten of stappen af van fossiele brandstof. Die maatregelen zijn gefocust op praktische oplossingen, maar de HvA kijkt ook naar hoe we het curriculum kunnen veranderen. Zodat je niet alleen de gebouwen aanpakt waar de studenten les hebben, maar dat ook de stof die wij hen leren verandert.’
‘De donuteconomie gaat invloed hebben op de manier waarop Amsterdammers eten, wonen en reizen’
Kunnen we impact van de donuteconomie verwachten op Amsterdam of misschien zelfs wel op Nederland?
‘De economie van Amsterdam moet in 2050 circulair zijn, dat staat in de doelen van de stad. Portland, Philadelphia en Amsterdam zijn de eerste steden ter wereld die zich bezighouden met de donuteconomie en Amsterdam gaat deze als eerste in de praktijk brengen. Hoe dit eruit gaat zien, verschilt per stad. Overal zijn er andere factoren, zoals energiegebruik, de woningmarkt of voedselvoorziening. Maar deze nieuwe economie gaat invloed hebben op de manier waarop Amsterdammers eten, wonen en reizen. Hoe precies? Dat zal zich nog gaan uitwijzen.’
(Tekst loopt door onder de video.)
Staat Nederland open voor deze verandering?
‘Voor zover ik dat als buitenstaander kan zien: ja. Amsterdam is de enige stad ter wereld die al zo erg bezig is met het donutmodel. De stad steekt haar nek uit, neemt een risico, omdat dit het decennium is om een verandering te gaan maken.’
Wanneer is uw doel op de HvA bereikt?
‘Mijn doel is dat de hele wereld de donuteconomie omarmt. Dat is een enorme en ambitieuze doelstelling, maar ik wil niet streven naar minder. Ik denk dat deze gemeente — dat is een van de weinige Nederlandse woorden die ik ken — een enorme verandering teweeg kan brengen.’
Is het Verenigd Koninkrijk net zo bereid te veranderen?
‘Ik denk dat het Verenigd Konkrijk met de Brexit een enorme fout maakt. Dit is juist de tijd om slimme verbonden te sluiten, niet om je als land in je eentje terug te trekken. Ik heb niet gekozen voor deze regering, die in het opzicht van duurzaamheid vaak de verkeerde keuzes heeft gemaakt. Het Verenigd Koninkrijk van 2020 voelt compleet anders dan hoe het tien jaar geleden was. Maar ik ga er niet weg, je moet niet gelijk opgeven als het minder gaat.’
