Het grote LHBTIQA-alfabet – hoe goed ken jij de termen?

Non-binair, panseksueel, queer: er zijn een hoop termen die iemands gender of seksualiteit omschrijven. De zoektocht naar genderidentiteit was het thema van het evenement HvA Pride Bites, afgelopen week. Wij zochten er naar de betekenis van alle termen. 

A – Aseksueel
Aseksuelen voelen zich tot (bijna) niemand seksueel aangetrokken. Dat betekent niet dat je als aseksueel persoon op niemand verliefd kan worden. Als er van dat laatste ook geen sprake is, dan ben je aromantisch.

B – Biseksueel
Dan val je op zowel mannen als vrouwen. Sommige mensen met biseksuele voorkeur ervaren onbegrip uit de maatschappij. Mensen noemen het bijvoorbeeld een ‘fase’, omdat ze moeilijk kunnen begrijpen dat iemand interesse kan hebben in twee geslachten, in plaats van in één.  

C – Cisgender
Simpelweg iemand die tevreden is met zijn of haar geboortegeslacht.

D – Drag
Een dragqueen –of king is een persoon die zich uitbundig verkleedt als het tegenovergestelde geslacht – vaak met sierlijke make-up en pruiken – met (vaak) als doel een publiek te vermaken.
 
Een Dragking is een vrouw die zich masculien kleedt en opmaakt. Een Dragqueen is een man die juist een feminiene metamorfose krijgt.
 
In de volksmond noemen mensen dit ook wel travestie, maar dat is weer iets anders. Iemand die doet aan travestie, probeert zich zo realistisch mogelijk te kleden als het andere geslacht. Anderzijds zijn drags meer een showversie.  

E – Eonisme
Een klassiek woord voor het dragen van vrouwenkleding. In de achttiende eeuw bespioneerde de mannelijke diplomaat Chevalier d’Éon, in opdracht van het Franse hof, het Russische vorstenhuis. Gehuld in vrouwenkleding deed hij zich voor als hofdame van de Russische tsarina en verzamelde zo als infiltrant belangrijke informatie.

Toen hij terugkwam in Frankrijk, besloot hij door het leven verder te gaan als vrouw en bevocht iedereen die daar tegen was.

F – Fluïde
Op maandag je iets meer man voelen, op dinsdag wat meer vrouw. Deze mensen zien hun gender als vloeiend en niet constant.

G – Gay
Iemand die zich alleen seksueel aangetrokken voelt tot hetzelfde geslacht. Het betekent ook wel ‘blij’ in het Engels. Zo schijnt het dat de term gay vroeger werd gebruikt om te verwijzen naar een vrijgezelle man van middelbare leeftijd, omdat hij zonder vrouw een ‘zorgeloos’ leven zou hebben. Het woord won in de twintigste eeuw aan populariteit en diende vooral als codewoord onder homo– en biseksuele mannen tot de jaren zeventig. Later kreeg het woord de betekenis zoals iedereen die nu kent.

H – Hetero
Iemand die zich alleen seksueel aangetrokken voelt tot het tegenovergestelde geslacht.

I – Intersekse
Als je biologische kenmerken bezit van zowel een man als vrouw, dan ben je intersekse. Zo kan een kind geboren worden met een penis én baarmoeder.

J – Janet
Een Vlaamse, negatieve benaming voor een man met feminiene trekjes. De naam komt oorspronkelijk uit het Vlaamse carnaval, waar arme mannen die geen geld hadden voor een kostuum de straat opgingen in de kledij van hun vrouwelijke wederhelft. Deze mannen werden Janet genoemd.

K – Kinseyschaal
In de jaren vijftig concludeert de Amerikaanse seksuoloog Alfred Kinsey dat er geen hokjes bestaan als hetero – of homoseksueel. Hij spreekt liever over een schaal van nul tot zes (nul is uitsluitend heteroseksueel, zes is uitsluitend homoseksueel) en dat de meerderheid ertussenin zit.

L – Lesbienne
Een vrouw die zich alleen seksueel aangetrokken voelt tot vrouwen. Deze term komt vermoedelijk uit de Romeinse tijd, toen een vrouwelijke dichter op het Griekse eiland Lesbos gepassioneerd schreef over liefde tussen vrouwen.

M – Metroseksueel
Term die 10 tot 15 jaar gelden in zwang was voor goed verzorgde mannen, vaak wonend in een metropool, die zich modieus kleden.

N – Non-binair
Een persoon die zich niet als man én niet als vrouw identificeert. Sommige non-binaire personen willen aangesproken worden met hen, in plaats van hij of haar. Voor anderen maakt dit niet zoveel uit.

O – Ombouwen
Een omstreden term, door sommigen gebruikt wanneer een transseksueel of transgender in transitie gaat naar het andere geslacht. De kans bestaat dat iemand zich eerder een bouwpakket voelt dan een persoon, wanneer je dit woord gebruikt. 

P – Panseksueel
Als je je seksueel aangetrokken voelt tot beide geslachten en alles wat daartussenin zit, dan ben je panseksueel. Anders dan biseksuelen valt een panseksueel persoon ook op non-binaire en transgenderpersonen.

Q – Queer
Een verzamelnaam voor iedereen die niet heteroseksueel en/of cisgender is. Mensen die zich met queer identificeren, zijn vaak tegen hokjes en de norm; het woord is dan ook een politieke term.

R – Roze Zaterdag
In 1977 werd er in Nederland, als reactie op de Stonewall-rellen (zie letter ‘S’) in New York, voor het eerst Roze Zaterdag gevierd. Dit evenement wordt jaarlijks in een andere stad gehouden en is een voorloper van de bekendere Amsterdam Pride.

S – Stonewall
Vijftig jaar geleden bestormden politieagenten Stonewall Inn, een homobar in New York die werd gerund door de maffia. De agenten mishandelden bezoekers. Het was de zoveelste keer dat de politie geweld gebruikte tegen lhbt’ers, waardoor er rellen ontstonden als tegenreactie. 

T – Transgender
Een persoon die zich identificeert als het tegenovergestelde geslacht dan waarmee hij/zij geboren is. Niet te verwarren met transseksualiteit, waarbij iemand het gevoel heeft in het verkeerde lichaam geboren te zijn. Transgenders kunnen zich namelijk identificeren met een ander geslacht, maar voelen niet perse de behoefte hun lichaam daarop aan te passen. 

U – Uit de kast
De kast is het symbool voor het (nog) niet openlijk uitkomen voor je seksuele– of genderidentiteit. Als je uit de kast komt, onthul je jouw identiteit aan de buitenwereld. Van hetero’s wordt er in deze maatschappij niet verwacht uit de kast te komen, waarschijnlijk omdat de meesten er nog steeds vanuit gaan dat je vanaf geboorte hetero bent.

V – Vogue
Een excentrieke dansstijl, afkomstig uit New York. De dansstijl wordt veelal gebruikt door mensen in Drag en door queer mensen.

W – Wan gratiemeid
Straattaal voor een lesbische vrouw.

XY – X en Y-chromosomen
X –en Y-chromosomen bepalen het geslacht van de mens: XX voor vrouwen en XY voor mannen. In de jaren vijftig van de vorige eeuw leefde het idee dat mannen met een extra Y-chromosoom meer kans hebben op gewelddadigheid en crimineel gedrag, maar uit verschillende onderzoeken blijkt dat dit onjuist is.

Z – Z-generatie
Deze generatie (geboren tussen 1995 en 2010) komt meer uit de kast dan ooit. Volgens de de Britse krant The Telegraph identificeert slechts twee derde (66 procent) zich als uitsluitend heteroseksueel. Ter vergelijking, van de babyboomers identificeerde 88 procent zichzelf nog als uitsluitend heteroseksueel.