Turfsteken tot Tulphuis – hoe de gezondheidscampus is ontstaan
Stadsarchief Amsterdam | Koeien in de Holendrechterpolder
Wist je dat de gezondheidscampus van de HvA vroeger de plek was waar de brandstof voor Amsterdamse kachels vandaan kwam? We nemen je even mee langs de historie van deze plek aan de rand van de stad.
De twaalfde eeuw na Christus. Amsterdam is nog geen stad en op de plek waar nu het Nicolaes Tulphuis staat, is een moeras. In die eeuw beginnen de inwoners met het droogleggen van de veengrondVeen is een natte, sponsachtige grondsoort die bestaat uit resten van plantaardig materiaal. Grote delen van West-Nederland bestaan uit veengrond. en ontstaan er boerderijen.
Het moeras verandert in een polderlandschap met uitgestrekte weilanden vol met koeien. En daarmee groeit het gebied ten zuidoosten van Amsterdam – dat kort na 1300 stadsrechten krijgt – in de loop van de eeuwen uit tot de voorraadkamer van de snel groeiende stad.
Die stad heeft ook brandstof nodig om huizen te kunnen verwarmen. In het begin stoken de bewoners vooral hout, maar dat is er niet genoeg. Daarom besluiten ze het drooggelegde veen, dat turf heet, op te stoken. Eeuwenlang voorzien turfstekers uit de polders de stad van de nodige brandstof.
Tot halverwege de vorige eeuw verandert er niet veel aan het landschap. En dan maakt de afdeling Stadsontwikkeling van de gemeente Amsterdam plannen voor een grote nieuwe wijk, midden in de polder: de Bijlmermeer. Het gebied wordt een soort randgemeente van Amsterdam en er komen sportvelden, industriegebieden en woonwijken met hoge flats. En in die woonwijk moet ook een groot ziekenhuis komen: het Academisch Medisch Centrum (AMC).
In de jaren 70 wordt het AMC gebouwd. Het nieuwe ziekenhuis vervangt het voormalige Binnengasthuis en Wilhelminagasthuis en wordt in het begin van de jaren 80 in gebruik genomen. Ook de medische faculteit van de Universiteit van Amsterdam vestigt zich in het AMC.
In het begin van de jaren 90 bouwt de HvA vlakbij het AMC een onderwijspand voor de opleidingen die nu samen de Faculteit Gezondheid vormen. Het pand heet dan nog ‘Tafelbergweg’, naar de straat waar het pand aan ligt.
In 2013 doopt de HvA het gebouw om tot Nicolaes Tulphuis, naar de Amsterdamse geneesheer uit de zeventiende eeuw én de eerste die zou hebben gezegd dat roken ongezond is. Laatste ontwikkeling op de gezondheidscampus? De hele omgeving is tot rookvrij gebied verklaard.
Ben jij deze week in het Nicolaes Tulphuis? Kom ons dan ontmoeten in de hal tegenover de koffiecorner. De aankomende dagen maken we verhalen over de gezondheidscampus en we horen graag welk verhaal we volgens jou niet moeten vergeten.
