We probeerden de app van de HvA die slechtzienden helpt met navigeren
Esra Can
Een leven zonder navigatieapps is bijna ondenkbaar. Maar hoe kom je van A naar B als je blind of slechtziend bent? Het lectoraat Digital Life ontwikkelde een app die je de juiste kant op stuurt, én informatie geeft over obstakels onderweg. Redacteur Kyrie Stuij nam de proef op de som.
Navigeren is nooit mijn sterkste punt geweest. Zelfs na zeven jaar Amsterdam, ben ik nog altijd die fietser die plotseling de stoep op stuurt om Google Maps te raadplegen. En dan heb ik er nooit bij stil gestaan dat er een groep is die nog veel meer moeite heeft met navigeren. Voor wie alleen al de route naar de supermarkt een regelrecht avontuur is.
De app EyeBeacons werkt met een telefoon, headset en smartwatch. Op de telefoon voeren gebruikers in waar ze naartoe willen, vervolgens zetten ze een headset op en doen ze de smartwatch om. Ze hoeven hun telefoon niet in de hand te houden, omdat de app met gesproken berichten vertelt waar ze naartoe moeten. Daarin zijn ook obstakels op de route opgenomen, zoals containers op de stoep of uitritten van een parkeergarage. De smartwatch is optioneel en kan bijvoorbeeld trillen als de gebruiker een obstakel nadert. Het project is een samenwerking tussen de Hogeschool van Amsterdam, Saxion Hogeschool, de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Info.nl en belangenverenigingen Koninklijke Visio en Bartiméus. Daarnaast wordt het ondersteund door het ZonMW InZicht program.
‘Uit onderzoek blijkt dat het gebrek aan technologische hulpmiddelen mensen met een visuele beperking belemmert om de deur uit te gaan’, vertelt Joey van der Bie, projectleider van EyeBeacons, de app die mede door de HvA is ontwikkeld. ‘Belangenorganisaties zagen daarom potentie in een navigatieapp voor deze groep. Dat soort apps bestaan al, maar ze werken in de praktijk niet optimaal. Ze hebben bijvoorbeeld een verwarrend systeem of gebruikers krijgen onderweg te veel informatie in één keer.’
Obstakels
En dat is precies waar de app EyeBeacons in uitblinkt. De onderzoekers hebben de informatie die je over een route kunt geven geanalyseerd en getest op relevantie. Denk aan fietsparkeerplekken en containers die de stoep versmallen. Daaruit is alleen de essentiele informatie gefilterd. Waar gebruikers voorheen voortdurend meldingen kregen, is dat met EyeBeacons teruggebracht naar alleen de meest essentiele informatie in korte gesproken berichten.
Het is tijd voor de testronde. Ik krijg een blindengeleidestok en een speciale bril, waarvan de ene helft zicht biedt door een minuscuul gaatje en de andere helft wazig is. Als ik me richting de uitgang van het Kohnstammhuis begeef, zegt Joey dat ik het moet aangeven als hij mijn arm moet vasthouden. Als ik met een angstkreet de trap naar de Wibautstraat nader, besluit ik gebruik te maken van zijn aanbod – en hem voorlopig ook maar niet los te laten.
In de weg
Wat is dit intens, denk ik als ik de trap af ben. Het geluid van de voorbijrazende auto’s klinkt harder dan normaal, en op de stoep bekruipt me het gevoel dat ik in de weg loop. De smartwatch om mijn pols trilt om een bericht aan te kondigen. Door mijn headset klinkt de vertrouwde robotachtige mannenstem van Apple: ‘Over vijf meter sla linksaf en steek de weg over bij de geleidelijn naar de Tweede Boerhavestraat. Je passeert een fietsstrook zonder verkeerslicht.’
Oversteken lijkt een onmogelijke opgave. Omdat het zebrapad over het fietspad geen rateltikker heeft, heb ik geen flauw idee wanneer ik veilig verder kan. Joey leert me dat ik de blindengeleidestok moet optillen, om aan te geven dat ik ga oversteken. Op hoop van zegen, zeg ik terwijl ik overtuigd raak van de gedachte dat iedere door rood rijdende fietser dit eens zou moeten ervaren.
De omgeving rondom de Amstelcampus is ideaal voor deze app, vertelt Joey als we het rustigere Wibauthof betreden. ‘We hebben allerlei steden overwogen voor de route, ook in het midden van Nederland omdat we samenwerken met Hogeschool Saxion in Enschede. Maar we kwamen erachter dat alles wat we nodig hebben, zoals trappen, kruispunten, pleinen, terrassen en fietsparkeerplekken, hier toevallig op minimale afstand van elkaar ligt.’
Beoordeling
Ondertussen begin ik steeds meer te wennen aan het navigeren op basis van gesproken tekst. De app vertelt me wanneer ik af moet slaan, maar ook wanneer er een geleidelijn of een watergoot is, zodat ik mijn blindengeleidestok er naartoe kan bewegen. De app waarschuwt me zelfs voor laaghangende planten of paaltjes op de stoep.
‘We hebben de app door veertig mensen met een visuele beperking laten testen’, vertelt Joey. ‘Dat klinkt als een kleine testgroep, maar de doelgroep is ook niet groot.’ De reacties op de test zijn positief. Met uitzondering van één deelnemer werd de app met een ruime voldoende tot goed beoordeeld. ‘Ook gaven ze aan dat ze deze app zouden verkiezen boven de bestaande navigatieapps voor mensen met een visuele beperking.’
Verhuisdozen
Terwijl ik in de buurt van Amfi met de stok over de stoep beweeg, voel ik dat er vermoedelijk verhuisdozen naast een container zijn beland. Hoewel de app me informeert over obstakels die er altijd zijn, kan die niet vertellen wat er onverwacht voor me ligt. Dat is misschien wel mogelijk in de toekomst, denkt Joey, met een soort sensor die objecten in de directe omgeving kan signaleren.
‘Ik hoop dat iedereen met een visuele beperking hier gebruik van kan maken’
Ondanks de goede resultaten is EyeBeacons nog niet te downloaden in de appstore. De onderzoeksgroep zoekt nog een partij die de app in de markt kan zetten. En dat is altijd lastig met een uitvinding voor een kleine groep in de zorg, vertelt Joey. ‘Het moet bijvoorbeeld vergoed worden door een zorgverzekering of bestaande apps als Google Maps of TomTom moeten er waarde in zien. Wat daarin onze kansen zijn durf ik nog niet te zeggen.’
In ieder geval wordt de app gebruikt door de partners van het onderzoek. Daar werken onder meer ergotherapeuten die blinden en slechtzienden begeleiding bieden als ze naar buiten willen. Dat kan nu met hulp van EyeBeacons. ‘Ik hoop dat uiteindelijk iedereen met een visuele beperking er gebruik van kan maken’, zegt Joey als we op de terugweg de Wibautstraat weer oversteken – maar dan zelfstandig en zonder visueel beperkende bril. Wat een verademing.
