Bart strijdt onvermoeibaar voor duurzaamheid: ‘Het gaat ook over jouw leven’
Bram Belloni | Bart van Grevenhof
Ooit gehoord van de zeventien duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties? En hoe kun jij ervoor zorgen dat je een beetje fatsoenlijk met de planeet omgaat? Bart van Grevenhof (programmamanager ondernemerschap) geeft íedere maand een open college over duurzame keuzes maken.
Met de duurzame ontwikkelingsdoelen wil de Verenigde Naties onze wereld beter maken. In al haar facetten: zo gaan de doelen over een einde aan armoede, gelijkheid in het onderwijs, veilige steden, het beschermen van bossen en oceanen, werkgelegenheid voor iedereen én klimaatverandering aanpakken.
Bart, wordt het niet saai? Elke maand een college geven over duurzame ontwikkelingsdoelen?
‘Nee zeker niet! Ten eerste is het college open voor alle HvA’ers, dus het publiek is telkens anders. Ten tweede is er altijd wel iets uit het nieuws om te bespreken. Voorbeelden van nieuwe initiatieven om bijvoorbeeld voedselverspilling tegen te gaan, maar ook politici die juist domme dingen doen. Ik speel graag in op die actualiteit. Daardoor is het eigenlijk elke keer weer een ander college.’
‘Voor studenten zijn de duurzaamheidsdoelen belangrijk omdat ze die willen verwerken in hun stage of scriptie. Maar hoe duurzaamheid is verweven in hun eigen leven en in het nieuws, en wat ze daarmee kunnen, dat is ook een belangrijke boodschap in het college.’
‘De grote doelen kun je vertalen naar individuele doelen, good life goals’
Hoe vertaal je zo’n grote boodschap naar iets concreets?
‘Die grootte kan je verlammen. Dat je denkt: maar ik ben maar in m’n eentje. Wat kan ik nou doen aan een doel als no poverty?’
‘Of wat maakt het nou uit als ik geen vlees eet? Nou, om te beginnen: als jij het daarover hebt, wordt je omgeving zich ook weer bewuster, en gaan zij misschien ook wel over tot actie.’
‘Die grote doelen kun je vertalen naar individuele doelen - de good life goals. No poverty wordt dan bijvoorbeeld buy fairly. Dat je dingen voor een eerlijke prijs koopt. Zero hunger wordt minder voedsel verspillen.’
Waarom moeten studenten dit eigenlijk weten?
‘De HvA is voor veel studenten de laatste stap voor ze de arbeidsmarkt op gaan. Ze moeten straks weten of bijvoorbeeld een nieuwe strategie wel of niet duurzaam is.’
‘Elke professional heeft die competenties nodig, studenten moeten daar op voorbereid zijn. In de top drie opmerkingen die we na het college krijgen zit steeds: “Ik snap niet waarom dit nog niet bij ons curriculum hoort.” Daar zit wel iets in.’
Het is nu een open college. Zou het niet gewoon verplicht voor iedereen moeten zijn?
‘Wat ik hier vertel zou in elk curriculum moeten zitten. Maar niet alleen dat. Het kan niet van één docent of instelling afhangen. Al vanaf de basisschool zouden kinderen hierover kunnen leren. Als het aan mij ligt, zorgen we er in elk geval voor dat elke student de HvA verlaat met deze bagage.’
Kennen studenten de duurzaamheidsdoelen niet allang?
‘Ze hebben het vaak al wel ergens voorbij zien komen. Maar wat het precies is en wat je ermee kan? Ook dat duurzaamheid iets is dat over meer gaat dan CO2.’
‘Stel je neemt een zonnecel. Klinkt duurzaam toch? Maar als je dan kijkt naar de grondstoffen die daarvoor worden gebruikt, dan komt dat vaak uit mijnen. Krijgen de mensen die daar werken wel een eerlijk loon? Als ze geen eerlijk loon krijgen, gaan ze misschien andere dingen doen om hun geld te verdienen, zoals stropen, waardoor bedreigde diersoorten nog meer bedreigd raken. Het heeft allemaal met elkaar te maken. En het is allemaal belangrijk.’
‘We kunnen eindeloos overleggen over draagvlak, maar volgens mij moeten er gewoon dingen gebeuren’
Het klinkt wel een beetje als een ver-van-m’n-bed-show.
‘Toch gaat het ook over jouw leven hier. Iedereen kent het probleem van het langzaam verdwijnende Great Barrier Reef. Maar ondertussen gaat het met onze eigen grutto, de nationale vogel, ook heel slecht.’
‘Schoon water zal steeds minder vanzelfsprekend worden. De kloof tussen arm en rijk is aan het groeien. Dat gebeurt ook hier allemaal.’
Hoe leer je studenten in een uurtje wat wel en niet duurzaam is?
‘Natuurlijk schroef je dat kompas er niet zomaar even op. De gouden regel is toch wel: wat je niet wil dat jou overkomt, doe dat ook niet bij een ander. Je moet je altijd afvragen: gebruik ik niet zoveel van de aarde dat ik het toekomstige generaties en natuur lastig maak?’
Zijn we gedoemd?
‘Het college is niet een uur lang doemdenken hoor. Er zijn ook heel veel mooie oplossingen. Ik kan de podcast Solvable erg aanraden. Van zorgrobots die bijdragen aan beter welzijn tot nieuwe technologieën die voor beter waterbeheer zorgen: er is heel veel mogelijk. Of je kunt zelf sociaal gaan ondernemen, en met ideeën komen die het verschil gaan maken.’
Zou de HvA daar dan niet het voortouw in moeten nemen?
‘Soms zeggen studenten: hoe vaak moet ik nog op een post-it schrijven dat de kantine vleesvrij moet worden voor het echt gebeurt? Heel veel dingen liggen erg voor de hand. Dat hadden we gisteren ook al kunnen doen. Dan kunnen we eindeloos overleggen over draagvlak, maar volgens mij moeten er gewoon dingen gebeuren.’
‘We zijn een kennisinstelling, we moeten de wetenschap volgen. De stap naar een vleesvrije kantine is inderdaad niet onlogisch. Methaangas uit de veeteelt is een van de grootste veroorzakers van het broeikaseffect. En zolang studenten 3,50 willen betalen voor een frappuccino willen ze vast ook wel iets extra’s neerleggen voor een duurzaam broodje.’
‘Creating tomorrow is de slogan van de HvA. Als we dat willen waarmaken, moeten we wel nadenken over hoe we willen dat die wereld eruit gaat zien. Daar horen de duurzame ontwikkelingsdoelen zeker bij.’
Het college over de duurzame ontwikkelingsdoelen vindt vanaf september weer elke eerste donderdag van de maand plaats op de Fraijlemaborg, voorafgaand aan de donderdagmiddagborrel. Ben je op zoek naar meer verdieping? Elke tweede donderdag van de maand is er een college van een wetenschapper over één van de zeventien duurzame ontwikkelingsdoelen, bij het KIT.
