Hard werken en toch arm zijn; moet jij je ook zorgen maken?

4 maart 2019
Beeld:

Pixabay

Geplaatst door
Emmeke Bos
Op
4 maart 2019

Je bankrekening checken als je bij de kassa staat of een tandartsbezoekje moeten uitstellen. Het lijkt iets voor studenten en werklozen, maar ook mensen met een baan of eigen onderneming kan het overkomen.

Van alle mensen in Nederland die de meeste tijd besteden aan werken (studenten en bijklussende huismoeders en -vaders tellen dus niet mee) verdient ongeveer één op de 21 een inkomen rond het minimumloon. Deze mensen zijn werkende armen. Vaak hebben ze maar net genoeg om van rond te komen. Hoe zit dat? Roeland van Geuns, lector armoede interventies aan de HvA, geeft antwoord.

Beeld: Beeld: Hogeschool van Amsterdam | HvA-lector Roeland van Geuns

Hoe komt het dat er steeds meer werkende armen zijn?

‘De belangrijkste reden is dat de vaste lasten de afgelopen, pak ‘m beet, tien jaar, relatief sneller zijn gestegen dan het minimuminkomen. Dus dat is bijvoorbeeld de huur maar ook gas, water en je zorgverzekering. Dat is het deel van je inkomen waar je maar weinig invloed op hebt.’

 

‘En er zijn de laatste jaren veel banen bijgekomen waarbij je, ook als je veertig uur per week werkt, niet meer verdient dan het minimumloon. Zeker aan de onderkant van de arbeidsmarkt is er een probleem, omdat je daar te maken hebt met gedwongen zzp-constructieszzp betekent zelfstandige zonder personeel. De postbezorgers van PostNL, bijvoorbeeld. Of Uberchauffeurs, die zijn ook een goed voorbeeld.’

 

‘Als je als student een of twee avonden per week op de fiets stapt om maaltijden te bezorgen, dan is dat geen probleem. Maar wel als je ervan moet leven.’

 

Wat voor risico lopen zij?

‘Je kan erop wachten dat er een recessie aankomt. Misschien pas over een of twee jaar, misschien al over een paar maanden, als Brexit eraan komt. En de eerste die daar het slachtoffer van zullen worden, dat zijn al die niet-vaste arbeidscontracten. Dat zijn heel veel zzp’ers die dan plotseling niets meer hebben en dan bij de gemeente moeten aankloppen voor bijstand.’

‘Als je weinig verdient, kun je weinig besparen’

Wat kun je het best doen als je werkende arme bent?

‘Het is geen rocket science wat je dan moet doen. Je hebt meer inkomsten nodig, of minder uitgaven. Maar in de praktijk is het lastig. Als je weinig verdient, is er vaak weinig om nog op te besparen.’

 

‘Terwijl arm zijn wel een hele grote impact heeft. Als je iedere dag moet nadenken over de vraag “hoe kom ik deze maand uit met m’n geld?” heb je geen tijd om over andere dingen na te denken. Je besteedt minder aandacht aan je kinderen, je besteedt minder aandacht aan jezelf. Je gaat dingen doen die onverstandig zijn, zoals meer werken dan gezond voor je is.’ 

Beeld: Beeld: Pixabay | Geldproblemen: het kan je chronische stress opleveren

Lopen HvA-studenten ook het risico om een werkende arme te worden?  

‘In principe zou je met een hbo-opleiding meer dan het minimumloon moeten verdienen. Maar het kan je alsnog gebeuren: als je weinig uren per week werkt, of als je als zzp’er een te laag uurloon vraagt. Zeker alleenstaanden, die geen partner met inkomen hebben, kunnen dan snel in de problemen komen.’

 

Dus de gemiddelde HvA-student hoeft zich geen zorgen te maken?

‘Dat niet per se. De arbeidsmarkt voor de HvA-student van nu is een hele andere dan die van de HvA-student van twintig jaar geleden. Je moet je blijven ontwikkelen. Over tien, vijftien jaar heb je misschien een heel andere baan dan je je nu kunt voorstellen. En andere banen verdwijnen. Bijvoorbeeld postbezorger of vrachtwagenchauffeur. Wordt dat straks niet gedaan door drones en zelfrijdende auto’s?’

‘Die studieschuld aflossen, dat is toch een extra last’

‘Ook als hoogopgeleide kun je niet denken: ‘oké, ik heb nu een opleiding gedaan, de rest van mijn leven ga ik alleen maar werken’. Je moet blijven leren, je blijven door ontwikkelen. Zodat je de vaardigheden hebt voor de baan die nu nog niet bestaat.’

 

Straks studeert de eerste lading hbo’ers af die onder het leenstelsel vallen. Zijn die extra kwetsbaar?

‘Het zal een rol gaan spelen. Het grootste gevaar is dat mensen het niet meenemen in hun berekening van vaste lasten. Die studieschuld aflossen, dat is toch een extra last.’

 

De Balie houdt morgen, dinsdag 5 maart, een (gratis) avond over dit probleem. Interesse? Aanmelden kan hier.