Langstudeerboete en minder internationals: wat merken studenten van dit regeerakkoord?
Unsplash
Op 13 september presenteerde premier Schoof het nieuwe regeerprogramma en vandaag - op Prinsjesdag - is de bijbehorende begroting bekend. Wat zijn precies de gevolgen voor studenten? HvanA zet de plannen uit de Miljoenennota voor je op een rij.
‘We werken de langstudeermaatregel uit in overleg met universiteiten, hogescholen en studenten. We kijken daarbij in brede zin naar de uitvoerbaarheid en naar manieren voor instellingen en studenten om langstuderen tegen te gaan.’
Langstudeerboete
Ondanks alle kritiek gaat de langstudeerboete er komen, als het aan de coalitiepartijen ligt. Vanaf september 2026 moeten studenten die meer dan een jaar uitlopen in hun hbo-opleiding 3.000 euro extra per jaar betalen.
Stel, je wordt in 2026 zesdejaars student in een vierjarige hbo-bachelor, dan betaal je voor dat zesde jaar 3.000 euro extra bovenop het normale collegegeld. Hogescholen vrezen dat deze maatregel studenten - vooral die uit minder vermogende gezinnen of als eerste in hun familie studeren - zal ontmoedigen een opleiding te volgen.
Studentenverenigingen luiden de noodklok over deze aangekondigde maatregel. Door een mogelijke boete bovenop het collegegeld zullen minder studenten een bestuursjaar kunnen veroorloven, zo verwacht de Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV). Ze vreest voor het voortbestaan van alle studentenverenigingen.
Dit moet de staatskas 282 miljoen euro per jaar opleveren.
‘Het bindend studieadvies voor het hbo en wo wordt niet versoepeld en selectie aan de poort blijft onverminderd mogelijk.’
Bindend studieadvies
De regels omtrent het bindend studieadvies (bsa) blijven ongewijzigd. In de praktijk betekent dat dat bij de Hogeschool van Amsterdam faculteiten of opleidingen zelf bepalen hoeveel studiepunten een student moet hebben om door te mogen studeren.
Dat puntenaantal staat in het Onderwijs- en Examenreglement (OER) van de opleiding.
‘We stellen vanaf 2027 in totaal 1,4 miljard euro beschikbaar voor een extra tegemoetkoming voor studenten die studeerden onder het sociaal leenstelsel. Dat geld komt bovenop de eenmalige tegemoetkoming van maximaal 1.580 euro die vanaf 2025 per student wordt uitgekeerd zodra zij hun diploma halen, en de tegemoetkoming van 2.020 euro die de studievoorschotvoucher vervangt, voor studenten die tussen studiejaar 2015/16 en 2018/19 zijn begonnen met studeren (zodra zij hun diploma halen).’
Tegemoetkoming pechgeneratie
Vanaf 2027 komt er 1,4 miljard euro beschikbaar voor studenten die onder het leenstelsel vielen. Deze groep studenten, die tussen september 2015 en september 2023 studeerde, ontving geen basisbeurs en moest volledig lenen voor hun studiekosten.
De verwachting dat de rente laag zou blijven, hetgeen niet het geval bleek, leidde voor veel studenten tot hogere schulden. Waardoor ze bekendstaan als de ‘pechgeneratie’. Aan de rente op de studieschuld doet het kabinet echter niets.
‘We gaan het aantal internationale studenten verminderen. Hierbij hoort een besparing, tot 293 miljoen euro structureel. De wet Internationalisering in balans heeft tot doel de positie van de Nederlandse taal op hogescholen en universiteiten te versterken.’
Beperking internationale studenten
Het kabinet wil de instroom van internationale studenten beperken, met uitzondering van bepaalde technische en zorggerelateerde opleidingen. Dit moet onder andere de druk op studentenhuisvesting verminderen.
Bij hogescholen zijn er veel minder internationale studenten dan bij universiteiten. Bij de HvA gaat het om 4,3% van het totale aantal studenten. Het is nog niet duidelijk wat de gevolgen zijn voor internationals in het hbo. Bij universiteiten komt een kwart van de studenten uit het buitenland.
Het gaat in totaal om een bezuiniging van 293 miljoen euro.
‘Om goed te kunnen leren en jezelf te ontplooien is mentaal welzijn van leerlingen en studenten van groot belang. Je moet veilig jezelf kunnen zijn. Ongeacht waar je wortels liggen, van wie je houdt en of je man of vrouw bent of je geen van beiden voelt. Ook breiden we de bestaande meldplicht voor zedenmisdrijven uit: van minderjarigen naar álle leerlingen en studenten. Het wetsvoorstel gaat in 2025 naar de Tweede Kamer en treedt in 2026 in werking. Mbo’s, hogescholen en universiteiten krijgen daarnaast een zorgplicht voor sociale veiligheid.’
Sociale veiligheid
Er ligt nu een ‘Wetsvoorstel Vrij en Veilig Onderwijs’ waarin een meldplicht staat voor ernstige incidenten. Daarnaast wordt de bestaande meldplicht voor zedenmisdrijven uitgebreid, zodat deze geldt voor alle leerlingen en studenten, ongeacht hun leeftijd. Het wetsvoorstel wordt in 2025 naar de Tweede Kamer gestuurd en zal in 2026 in werking treden.
Voor mbo’s, hogescholen en universiteiten wordt daarnaast een zorgplicht ingevoerd om sociale veiligheid te waarborgen. Een school moet alles doen om ervoor te zorgen dat elke student zich veilig voelt.
Bewezen methodes en neutraal
De wijze waarop het onderwijs is ingericht moet bewezen doelgericht zijn en de inhoud van de lessen neutraal. Wat beide uitgangspunten precies betekenen voor hogescholen is nog niet duidelijk.
