Strijder voor vrouwengelijkheid: Wie was Corry Tendeloo?
Wikimedia CC, publiek domein | Corry Tendeloo
Een ondernemende vrouw, een feminist die jarenlang streed voor gelijkheid: dat was Corry Tendeloo. Sinds 2022 draagt de Businesscampus haar naam en dagelijks leren hier studenten zelf te ondernemen in de businessindustrie. Maar: wie was zij?
‘Frappez, frappez toujours. Ook deze laatste poort zal open moeten’, schreef Nancy Sophia Cornélie Tendeloo (1897 – 1956). Haar uitspraak betekent: ‘blijven herhalen totdat de boodschap is overgekomen’. En dat deed ze. Keer op keer zette ze zich in voor vrouwenrecht.
Zo zorgde ze er onder meer voor dat vrouwen niet meer ontslagen worden als ze gaan trouwen en dat vrouwen konden studeren aan de Rijksbelastingacademie. Op de Businesscampus, die naar haar is vernoemd, leren vrouwen nu over belastingen, financiën en economie. Maar wie was Corry Tendeloo nog meer?
Gezinssituatie
Tendeloo werd geboren in Tebing Tinggi (Sumatra, Nederlands-Indië) op 3 september 1897. Toen ze vijf was overleed haar vader, waarop ze met haar moeder naar Nederland ging en in Leiden kwam wonen. Vermoedelijk inspireerde het opgroeien in deze gezinssituatie Tendeloo om later te strijden voor de onafhankelijkheid van vrouwen.
Voordat zij zich inzette voor vrouwenrechten, was ze nog even actief in het onderwijs als lerares een mulo (meer uitgebreid lager onderwijs).
Ze had meer in haar mars. In 1919 begon ze nog een studie Rechten aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Het was tijdens deze studie dat Tendeloo in contact kwam met de vrouwenbeweging. Ze vertegenwoordigde de vrouwelijke studentenvereniging in de Nationale Vrouwenraad.
Daar bleef het niet bij. In Amsterdam ging ze vanaf 1925 als advocaat aan de slag. Eerst bij een bureau en in 1927 zelfstandig. Dat jaar verhuisde ze naar de hoofdstad. Een lange tijd woonde Tendeloo aan het Roelof Hartplein in Amsterdam, waar ze voorzitter was van een woonvereniging voor ongehuwde vrouwen.
Tendeloo groeide verder, haar inzet voor vrouwenbelang werd krachtiger. Ze ervaarde in haar werk vaak onrechtvaardigheden. Tijdens haar vrijwilligerswerk bij een rechtkundig adviesbureau, waar ze hielp met juridische bijstand aan mensen uit de armste laag van de bevolking, merkte ze dat vooral vrouwen in verstikkende situaties terechtkwamen. Deze wettelijke ongelijkheid tussen mannen en vrouwen nam ze uiterst serieus. Ze werd lid van nog meer verenigingen die zich inzetten voor de belangen van vrouwenrecht, zoals de Nederlandse Vrouwenclub Amsterdam en van 1936 tot 1942 als hoofdbestuurslid bij de Nederlandse Vereniging voor Vrouwenbelangen en Gelijk Staatsburgerschap (VVGS).
Slechte moeders
Laatstgenoemde vereniging was de springplank voor haar acties tegen vrouwenonrecht. Ze voerde actie tegen ‘Wetsontwerp Romme’. Minister van Sociale Zaken Carl Romme had in 1937 een wetsvoorstel om de arbeid van getrouwde vrouwen te verbieden, om zo meer banen vrij te maken voor werkloze mannen. Hij stelde dat vrouwen met een baan naast het gezin ‘slechte moeders’ zijn omdat ze de kinderen en het huishouden dan verwaarlozen. Het leidde tot een golf van protest.
Tendeloo organiseerde ondertussen bijeenkomsten tegen Romme’s wetsontwerp en kwam terecht in de Vrijzinnig-Democratische Bond (VDB) voor de Amsterdamse gemeenteraad in 1938. Verschillende acties zorgden ervoor dat het wetsontwerp van Romme werd ingetrokken.
Maar Tendeloo was pas net op dreef. Na de Tweede Wereldoorlog ging de VDB op in de PvdA, waar ze het eerste en enige vrouwelijke Kamerlid werd. In 1948 kwam Tendeloo met het voorstel om ook vrouwen in Suriname kiesrecht te geven, dat werd later ingevoerd.
Onder een pseudoniem probeerde Tendeloo zich in te schrijven bij de belastingacademie
Ze streed meer en meer voor gelijkheid: Tendeloo wilde gelijke lonen en later deed ze onder een pseudoniem een poging om zich in te schrijven bij de belastingacademie. Helaas zonder succes. Wel wakkerde het discussie aan in de pers en in de politiek, waarna het parlement uiteindelijk toch de Rijksbelastingacademie in 1954 liet openstellen voor vrouwen.
Motie Tendeloo
Gedurende tien jaar kwam Tendeloo in de Tweede Kamer keer op keer terug op het verbod op arbeid voor getrouwde vrouwen.
Tendeloo's inzet werd beloond: in 1956 kwam een verbod op het ontslaan van gehuwde vrouwen
Dat Tendeloo in 1952 borstkanker kreeg, hield haar strijd hiervoor niet tegen. Tendeloo’s inzet werd uiteindelijk beloond. Op 15 september 1955 werd, na een fel debat, met een kleine meerderheid een motie aangenomen waarin de regering werd opgeroepen een einde te maken aan het ontslaan van gehuwde vrouwen. De wettelijke opheffing van handelingsonbekwaamheid van gehuwde vrouwen kwam in 1956 in het huwelijksrecht. Een half jaar voor haar overlijden op 59-jarige leeftijd.
Standbeeld
In 2022 werd de naam voor de campus Fraijlemaborg veranderd in die van Corry Tendeloo. Datzelfde jaar werd ook gepleit voor een standbeeld in Den Haag, om haar te eren. Dat standbeeld is er nog niet gekomen.
Als je nu rondloopt op de Businesscampus dan zie je onder meer hoe talloze vrouwen uit binnen- en buitenland zich laten opleiden tot volwaardige businessvrouw. Tendeloo zou er waarschijnlijk trots naar hebben gekeken.
Bronnen: Atria - Kennisinstituut voor Emancipatie en Vrouwengeschiedenis; BSWA: Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland; Vice: ‘Dankzij Corry worden vrouwen in Nederland niet meer ontslagen als ze trouwen’; Maand van de Geschiedenis; Petitie Standbeeld voor Corry Tendeloo; HvanA
