Zeg maar doei tegen je studieschuld? Zo simpel ligt het niet bij DUO-regeling
Pexels
Als er bij jou ADHD wordt vastgesteld, kan je studieschuld dan worden kwijtgescholden? Steeds meer studenten denken van wel door de filmpjes van een populaire TikTokker. Het leidt tot grote druk bij studentendecanen, die waarschuwen: ‘Vaak zijn we boodschapper van slecht nieuws.’
‘ADHD, autisme, borderline, depressie, burn-out, bipolaire stoornis, eetstoornis, slachtoffer van de Toeslagenaffaire… heb jij te maken gehad met zo’n ‘functiebeperkende omstandigheid’ en daardoor vertraging opgelopen in je studie?’
Wacht dan niet langer, zegt TikTokker Francien Regelink in haar video’s: jij hebt kans dat een deel van je studieschuld wordt kwijtgescholden. DUO biedt namelijk speciale regelingen aan waarmee je recht hebt op wat compensatie.
Is het echt zo simpel? Als je afgaat op deze populaire explainer video’s lijkt het van wel. Wie haar boek leest – met daarin één hoofdstuk waarin alles staat wat je wil weten – krijgt soms wel 40.000 euro terug van DUO, juicht Regelink. ‘Zeg dus maar doei tegen je studieschuld!’
Impact
De impact van deze TikTokkende schrijfster is enorm. Haar video’s zijn miljoenen keren bekeken, waardoor een run op de ‘voorziening prestatiebeurs’ van DUO is ontstaan. Uit cijfers die Omroep Gelderland opvroeg bij DUO blijkt het aantal aanvragen te zijn verdubbeld in drie jaar tijd.
‘Studenten zien een TikTok-filmpje en denken meteen: ik kan wat van mijn schuld afhalen. Het ligt veel gecompliceerder’
Toch is het vaak helemaal niet zo’n abc’tje als de TikTokker doet voorkomen in haar video’s. Dat zeggen Reina Dooijewaard en Jeroen Zoon, twee studentendecanen aan de HvA.
Studentendecanen zijn degenen die alle aanvragen van (oud-)studenten op hun bordje krijgen. Zij moeten bepalen of jij inderdaad recht hebt op de speciale voorziening van DUO. En pas als zij bevestigen dat dat inderdaad het geval is, word je met succes naar DUO doorverwezen.
Bewijzen
Maar nu is ‘nee, sorry’ meestal het antwoord. Dat is ook de reden dat ze hier vanochtend zijn aangeschoven in het Jakoba Mulderhuis. Zoon: ‘Studenten zien een TikTok-filmpje en denken meteen: ik kan wat van mijn schuld afhalen. Maar het ligt veel genuanceerder – het gaat hier om maatwerk. We ontvangen nu erg veel aanvragen en zijn vervolgens vaak boodschapper van slecht nieuws.’
Even in het kort: de ‘voorziening prestatiebeurs’ van DUO is er voor studenten die door overmacht tegen vertraging oplopen in hun studie, of die opleiding helemaal niet kunnen afmaken. Voor studenten kan het betekenen dat je langer recht hebt op studiefinanciering, opnieuw recht erop krijgt of dat je er langer over mag doen om je diploma te halen. Voor oud-studenten kan het ook om omzetting van je beurs gaan, waarbij (een deel van) je beurs wordt omgezet in een gift (lees kader voor meer uitleg).
Dooijewaard: ‘Maar nu hebben studenten de indruk dat áls er maar een medische omstandigheid is, zoals een burnout, je meteen aan alle voorwaarden hebt voldaan.’ Zoon: ‘Terwijl wij moeten vaststellen dat je dóór die omstandigheid vertraging hebt opgelopen. Heel vaak is dat natuurlijk niet zo, of niet zomaar vast te stellen.’
Bewijs is nodig, kortom. Niet zomaar een doktersverklaring, ook correspondentie uit het verleden. Info waaruit blijkt dat je al tíjdens je studie met deze problematiek worstelt. Of bewijs op basis waarvan je kunt vaststellen dat je inderdaad een hersenschudding had, toen je studievertraging opliep. En dat daar dus een verband tussen zit.
Waar heb je recht op?
Als je niet in staat bent om je diploma binnen de termijn van tien jaar te halen, maak je mogelijk aanspraak op omzetting van je prestatiebeurs. Om hoeveel geld gaat het dan?
Dat is afhankelijk van je situatie, legt een woordvoerder van DUO uit. Stel dat je een jaar thuiswonende basisbeurs hebt gehad en OV. Je hebt de studie om gegronde redenen niet kunnen afmaken en je hebt recht op omzetting. Dan gaat het om twaalf maanden keer ongeveer 200 euro, dus 2.400 euro. Studeerde je onder het leenstelsel en ontving je alleen OV, voor zestig maanden, dan gaat hem om zestig keer ongeveer 100 euro = 6.000 euro.
De bedragen verschillen dus enorm, ook hangt het ervan af onder welk stelsel je studeerde. Soms lopen de bedragen fors op. Een student die uitwonende basisbeurs, een aanvullende beurs en OV heeft gehad over bijvoorbeeld 48 maanden kan zo een omzetting krijgen van 35.000 euro.
‘Als dat bewijs er niet is’, zegt Zoon, ‘hoe moeten wij dan vaststellen, bij iemand die we zelf als studentendecaan nooit hebben gekend of gesproken, dat diegene inderdaad juist door die omstandigheid vertraging in de studie heeft opgelopen? Zeker ten opzichte van iemand die in dezelfde situatie zat, en die géén vertraging opliep?’
‘Het gaat om grote bedragen, waardoor we soms ook met intimidatie te maken hebben’
Op weer andere momenten begrijpen studenten de regels nu niet altijd even goed. Zoon: ‘Soms is een schuld al omgezet in een gift, omdat je je diploma hebt behaald. Dan moet ik zo iemand uitleggen dat er niets meer te halen valt.’
Intimidatie
Het is niet alleen druk – er is reden tot zorg, vinden Dooijewaard en Zoon. Het aantal aanvragen voor de speciale regeling van DUO vliegt nu de pan uit. Soms melden zich oud-studenten die al tientallen jaren terug zijn afgestudeerd.
Een tijd terug nog ontving Dooijewaard een aanvraag van iemand die in 1995 startte met studeren aan de HvA.
‘Dan is het dus aan de voormalig student om te bewijzen dat er inderdaad vertraging door iets is opgelopen, en daarmee recht op de voorziening heeft’, verzucht Zoon.
Stop op aanvragen
Studentendecanen zijn sinds eind 2023 gaan bijhouden hoeveel aanvragen er voor de speciale regeling van DUO binnenkomen. In 2024 steeg het aantal naar 250 aanvragen, inmiddels zijn het er al 160 in 2025 – en we zijn nog maar in maart. Reina Dooijewaard: ‘En dat is alleen wat er centraal binnenkomt. Studentendecanen krijgen ook zelf nog meldingen binnen.’ Omdat de hogeschool niet alle aanvragen aan kan, neemt de HvA ze pas per september weer in behandeling.
De drukte is tot daaraan toe – er ontstaan nu ook situaties waarbij de studentendecanen onder druk worden gezet. ‘We doen ons verhaal niet voor niets. Inmiddels hebben we soms zelfs met intimidatie te maken’, vertelt Dooijewaard. ‘Situaties waarbij je wordt gezegd: als je niet tekent…’
‘…het gaat vaak om grote bedragen’, vult Zoon aan. ‘We moeten deze situatie niet onderschatten.’ Het idee dat het er maar net van afhangt hoe goed je studentendecaan je helpt, helpt hierin niet. Dooijewaard: ‘Bij alle verzoeken om kwijtschelding maken wij altijd een teambesluit. Het is nooit een individuele afweging. Laat dat duidelijk zijn.’
Preventie
Dooijewaard benadrukt dat ze alle begrip hebben voor studenten die zich melden: ‘We snappen heus dat studenten met schulden of problemen zich melden. Van harte, kom langs! Alleen maar goed, we willen je ook ontzettend graag helpen.’
Het gaat alleen wel om het creëren van de juiste verwachtingen. ‘Daarom is betere voorlichting nodig. Zelf zouden we willen dat het wat meer over preventie gaat. We willen dat je ook mét ADHD of een andere belemmerende omstandigheid je studie doet, zonder vertraging op te lopen. Daar moeten we óók ons best voor doen.’
Geplaatst door
Eindredacteur bij HvanA. Ik volg en schrijf van alles en luister graag naar de verhalen die je te vertellen hebt. Tips voor zo’n goed verhaal op HvanA? Stuur een mailtje naar benne@hvana.nl.