Steeds meer studenten naar arts voor ADHD-diagnose: ‘Velen willen medicatie uitproberen’
Pexels/Tara Winstead
ADHD
Je zit in college, maar je gedachten vliegen ergens anders naartoe. Even op TikTok kijken dan maar. Oh, shit, je sleutels vergeten. Wat stond er ook alweer nog meer op de agenda? Misschien herken je dit soort situaties, waarin je brein wordt overspoeld met gedachtes. Maar heb je dan ook ADHD?
Steeds meer jongeren willen zich laten testen op ADHD, meldt Het Parool begin februari. Door filmpjes op sociale media waarin “kenmerken van ADHD” worden uitgelegd, denken steeds meer jongeren ADHD te hebben. Ze laten zich massaal testen. Met lange wachtrijen voor een diagnose tot gevolg.
Fleur Clarijs, studentenhuisarts van de HvA en UvA, kan het bevestigen. Bijna dagelijks spreekt ze studenten in haar praktijk die vragen hebben over ADHD. Terwijl lang niet elke student die ze spreekt ook daadwerkelijk de stoornis heeft.
‘Studenten denken om verschillende redenen dat ze ADHD hebben’, legt Clarijs uit. ‘Je hebt studenten die echt uitvallen, veel druk ervaren en somber worden omdat ze tegen problemen aanlopen in het leven. Als ze van jongs af aan al tegen problemen aanlopen, is er meestal genoeg reden om door te verwijzen. Maar ik zie ook veel studenten die simpelweg vastlopen in hun studie. Dat betekent natuurlijk niet altijd dat je ADHD hebt, misschien spelen er juist andere dingen.’
Wat is ADHD?
ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) is een stoornis waarbij je aandachts- en concentratieproblemen ervaart. Vaak ben je druk en impulsief. Je hebt het al van kinds af aan, al kan het zijn dat je daar pas achter komt als je volwassen bent. Er zijn verschillende vormen van ADHD, zo kun je hyperactief en impulsief zijn of juist meer een dagdromer zijn waarbij je moeite hebt je aandacht erbij te houden (voorheen ADD).
ADHD wordt steeds meer gezien als een vorm van neurodiversiteit, waarbij je informatie op een andere manier verwerkt en een andere manier van denken en leren hebt.
Als je denkt ADHD te hebben, kun je naar de huisarts gaan. Die verwijst je eventueel door naar een psycholoog of psychiater, die checkt of je het inderdaad ‘hebt’. Meer over ADHD kun je ook vinden op de website van de Hersenstichting.
Clarijs geeft in zo’n geval hulpmiddelen om je beter te concentreren, of ze verwijst door naar een praktijkondersteuner. Die kan langer met ze in gesprek en concreet advies geven. ‘Maar ik stuit best wel op weerstand’, zegt Clarijs. ‘Veel studenten willen uiteindelijk tóch naar de psycholoog voor een diagnose.’
Ze probeert studenten niet gelijk door te sturen voor een test, want de wachtlijsten voor een ADHD-diagnose zijn lang. ‘Soms is dat wel een jaar. We moeten kritisch zijn en de mensen helpen die hulp het hardst nodig hebben.’
Beeld: Nina Bakker | Yael Adaja Le Roy
Symptomen
Ook HvA-student Leraar Nederlands Yael Adája Le Roy (27) kreeg zo’n lange wachtrij voor haar kiezen. Zelf kwam ze er drie jaar geleden achter dat ze ADHD heeft. Le Roy werkt nu bij studentenplatform HvA Limitless, waarbij ze medestudenten met een functiebeperking helpt studeren. Ze heeft ook dyslexie.
‘Ik voldoe aan bijna alle symptomen, maar ben vooral druk in mijn hoofd.’ Le Roy legt dat uit terwijl we in de kantine zitten. Hoewel het in de vakantie rustig is op de campus, volgt ze alles wat er om ons heen gebeurt. ‘Ik hoor de muziek op de achtergrond, ik ben bezig met het telefoongesprek verderop, ik hoor het getik op een laptop; dat trekt allemaal tegelijk mijn aandacht.’
Le Roy begon met studeren in coronatijd. ‘Toen we daarna weer fysiek les kregen en we van vijftig minuten online naar honderd minuten in het klaslokaal gingen, kon ik me niet concentreren. Ik ging me er online in verdiepen en herkende mezelf in de ADHD-symptomen.’
Omdat het gebrek aan focus erg storend was, besloot Le Roy zich te laten testen. ‘Niet omdat ik medicatie wilde, maar omdat ik ermee om wilde leren gaan. En ook zodat ik in aanmerking kon komen voor regelingen binnen de hogeschool. De wachtlijst voor een diagnose was toen al erg lang.’
‘Regelmatig denkt iemand ADHD te hebben omdat het studeren zo lekker ging na het nemen van Ritalin’
Medicatie
Studentenhuisarts Clarijs bevestigt dat studenten bij haar aankloppen voor een ADHD-diagnose omdat ze bijvoorbeeld uitstel willen voor hun toets of de medicatie om te focussen willen uitproberen. Maar ze waarschuwt ook voor de risico’s.
‘Er is veel vraag naar medicatie zoals Ritalin. Soms kan het helpen, bijvoorbeeld wanneer je echt nog moet bikkelen voor je scriptie. Maar ik weet ook dat de medicatie wordt doorverkocht. Ik heb regelmatig iemand op gesprek die denkt ADHD te hebben omdat het studeren zo lekker ging na het uitproberen van Ritalin van een vriend. Er wordt veel mee gerommeld en er wordt te lichtvoetig over gedacht, want er kleven ook bijwerkingen aan.’
Voor Le Roy is studeren met ADHD trial en error: ze moet uitvinden wat voor haar werkt. Zo is ze afhankelijk van haar hyperfocus, waarin ze aan één stuk zich op een taak kan richten.
Tentamens zijn vaak lastiger. ‘Als iemand met z’n pen klikt of met zijn been trilt kan ik daar niet tegen. Het liefst wil ik dan alleen in een ruimte zitten, maar ik vind het soms lastig om uit te zoeken waar ik dit kan aanvragen op de HvA.’
Studeren met ADHD
Studeren met een stoornis als ADHD kan lastig zijn. De HvA biedt op verschillende manieren ondersteuning aan. Zo zijn er ‘prikkelvrije rustruimtes’ en kun je soms extra tijd krijgen voor je tentamen. Ook kun je in gesprek met een studentendecaan of -psycholoog, die je hulp kan bieden of doorverwijzen.
Daarnaast zijn er ook voorlichtingsbijeenkomsten over studeren met ADHD.
Trend
Ook om haar heen merkt Le Roy dat studenten zich lijken te herkennen in ADHD-kenmerken. Maar dat ziet ze ook op sociale media voorbijkomen. ‘Ik denk dat mensen tegenwoordig makkelijker zelf diagnoses maken, terwijl dat niet altijd betrouwbaar is. Daarom lijkt het mij beter om met een deskundige te praten. Ik denk niet zozeer dat het een “trend” is om ADHD te hebben, maar dat het nu meer aan het licht komt en meer bespreekbaar is geworden.’
Volgens Clarijs wordt er sowieso meer over mentale gezondheid gesproken. ‘Tot een bepaalde hoogte is dat goed’, zegt Clarijs. ‘Maar je ziet ook dat bepaalde lastige situaties in het leven direct worden bestempeld als stoornis. Als je druk bent heb je ADHD, als je sociale situaties lastig vindt heb je autisme, als je een vervelende ex-vriend hebt is het een narcist. Die termen worden veel gebruikt en daardoor minder waard. Daardoor kun je sneller het gevoel hebben buiten de boot te vallen. Dat werkt in de hand dat de vraag naar een ADHD-diagnose toeneemt.’
Clarijs tipt om eerst eens met vrienden en familie te praten. ‘Dan merk je of je echt afwijkt van de norm. Als je toch vastloopt kun je natuurlijk altijd met een huisarts in gesprek. Het is vervelend als mensen zich niet goed kunnen concentreren. Maar het is ook goed om te beseffen dat alles wat een beetje afwijkt niet gelijk een stoornis is.’
Geplaatst door
Redacteur bij HvanA. Ik duik graag in nieuws en achtergrondverhalen rondom de Hogeschool van Amsterdam. Heb je een tip of wil je eens in gesprek? Mail naar nina@hvana.nl.
