‘Mijn opa Fred was een oude witte man die mij zag voor wie ik was’

Van student in de collegebanken tot medewerker aan de HvA: Jessica Singh schrijft columns over de hogeschool die ze van twee kanten heeft leren kennen. Deze week struikelt ze over de term oude witte man. Wat is er eigenlijk mis met een mens dat man, wit en oud is, vraagt Jessica zich af?

Afgelopen week las ik een opiniestuk over een lezing op de businesscampus. De titel van het evenement? ‘Hoe verdien ik mijn eerste miljoen’, met uitleg gegeven door de hoofdredacteur van Quote. Pakkend, vond ik zelf. Vooral studenten op de businesscampus komen daar wel op af en je kan het ze niet kwalijk nemen ook.

In het opiniestuk wordt de vraag gesteld of dit soort rolmodellen nog wel van deze tijd zijn. Moet succes er altijd uitzien als een witte man in pak die geld centraal stelt? Er werd gepleit voor een ander rolmodel. Daar sta ik achter. En tóch wrong er iets in het gemak waarmee dit soort sprekers inmiddels in twijfel worden getrokken. Alsof hun waarde automatisch minder is, puur vanwege hoe ze eruitzien.

Moeten we niet meer naar oude witte mannen luisteren vanwege hun uiterlijk?

Ik schrok niet van de spreker, maar van hoe snel we tegenwoordig iemand in een hokje plaatsen op basis van slechts een paar kenmerken. ‘Oud, wit, man’ lijkt vaak al genoeg te zijn. Je hoort mensen tegenwoordig steeds vaker deze combinatie van termen gebruiken als symbool voor ‘het probleem’. In een artikel van de Volkskrant werd laatst nog benoemd hoe de ‘middelmatige witte man’ in reclames steeds vaker de pispaal is, in Trouw werd beschreven hoe de ‘oude witte man’ inmiddels bijna als geuzennaam wordt gebruikt, vaak ook sarcastisch. Op social media zie je het ook: van ‘boze witte mannen’ tot ‘Karens’ plakken we etiketten op mensen. Je schrikt er af en toe best van. De oplossing ligt niet in het vervangen van het ene stereotype door het andere.

Diversiteit werkt twee kanten op. Racisme ook. We moeten bijvoorbeeld zorgen voor herkenning in het onderwijs, maar dat betekent niet dat ‘de oude witte man’ er irrelevant is. Ik herinnerde mij net een ander artikel in de Volkskrant, waarin werd uitgelegd hoe de term ‘oude witte man’ in veel gevallen stigmatiserend en polariserend werkt. Het draagt bij aan een beeld waarin mensen worden teruggebracht tot kleur, leeftijd en geslacht, terwijl het in een inclusieve omgeving juist moet gaan over inhoud, kennis en verbinding. Zo’n term werkt dus generaliserend – laten we dat nou net níét willen in een onderwijsinstelling.

Beste oude, witte man, je mag er zijn

Identiteitspolitiek, waarbij je mensen in hokjes plaatst puur op basis van hun uiterlijk of afkomst, zorgt voor verwijdering in plaats van verbinding. Juist in het onderwijs moeten we zoeken naar wat ons bindt, niet alleen naar verschillen. Want inclusiviteit gaat niet alleen over kleur, afkomst of geslacht. Het gaat ook over taal. Termen als “oude witte man” zijn niet neutraal. Zulk taalgebruik werkt polariserend: het sluit mensen uit en zet groepen tegenover elkaar, zelfs als dat misschien niet de bedoeling is.

Ik ben ontzettend blij dat diversiteit en inclusie serieus genomen wordt, vooral omdat ik weet hoe het is om je ergens niet bij te voelen horen. Dat je er minder toe doet, simpelweg door hoe je eruitziet. Ik denk terug aan mijn opa Fred, hij leerde mij levenslessen die mij de rest van mijn leven bij zullen blijven. Een oude witte man, die mij zag voor wie ik was. Nou, oude witte man, dit is een ode aan jou geworden. Je mag er zijn.