Hoe bespreek je beladen onderwerpen in de klas? ‘Je moet sterk in je schoenen staan’
Kenny Eliason/Unsplash
Hoe begeleid je een debat in het klaslokaal?
Hoe praat je in de klas over ‘zware’ onderwerpen, nu de maatschappij soms zo gepolariseerd voelt? HvanA sprak drie studenten van de opleiding Leraar Maatschappijleer, over hoe zij beladen onderwerpen met hun leerlingen bespreken. ‘Als de andere mening er niet mag zijn, heeft een discussie weinig zin.’
Tim Schöffel (27) is derdejaarsstudent van de HvA-opleiding Leraar Maatschappijleer. Hij geeft drie dagen in de week les op een middelbare school in Amsterdam.
Beeld: Nina Bakker | Tim Schöffel
‘Als studenten onderling hebben we elke week wel een discussie. Natuurlijk kunnen daar emoties bij komen, maar dat is juist goed, vind ik. Je moet grenzen leren aangeven en elkaars grenzen leren aanvoelen. Er zijn natuurlijk ook dingen die je niet kunt zeggen, zoals racistische, discriminerende of seksistische uitspraken.’
‘Soms zijn mensen zo overtuigd van hun opvatting dat de andere mening er niet mag zijn. Dan heeft een discussie weinig zin. Het is weleens uit de hand gelopen, bij mijn medestudenten, toen iemand maar doorging terwijl de ander zat te huilen en gevraagd had te stoppen. Dan ga je echt te ver.’
‘Leraren durven bepaalde onderwerpen niet aan te kaarten omdat ze bang zijn dat het te pijnlijk is voor leerlingen’
‘De samenleving verhardt. Tegelijkertijd vind ik ook dat mensen over-emotioneel worden. Leraren durven bepaalde onderwerpen soms niet eens meer aan te kaarten, omdat ze bang zijn dat het te pijnlijk is voor leerlingen. Dat vind ik onprofessioneel. In het leven word je niet alleen maar gepamperd, af en toe hoor je dingen die niet leuk zijn. Dat moeten we leerlingen ook leren.’
‘Op de middelbare school vertel ik dat beide opvattingen er mogen zijn en dat we in een veilige omgeving zijn. Denk na voor je wat zegt, neem een goed standpunt in. Zelf ga ik in de klas meestal tegen de dominante mening in, zodat leerlingen ook de andere kant zien.’
‘Vorig jaar hebben we het gehad over Israël-Palestina in twee lessen: eerst vanuit het oogpunt van Israël en daarna Palestina. Ik deelde de klas in twee kampen in: de ene groep Israël, de andere Palestina. Eén leerling wilde principieel niet vanuit Israël argumenteren. Dat is jammer, want je wil juist dat je het vanuit beide perspectieven kunt blijven zien.’
‘Goede gesprekken ontstaan als je de context begrijpt en weet wat de geschiedenis is van het conflict. Als je nooit een andere mening hoort, kun je er niet over praten. Ik vind dat een groot probleem in de maatschappij. We moeten ons met verschillende mensen omringen en bewust andere gesprekken opzoeken. Bovendien denken we te veel in groepen en hokjes, we zien de mens achter de emotie niet meer.’
Martijn Brameijer (30) is derdejaars Leraar Maatschappijleer en staat drie keer in de week voor de klas op een middelbare school in Utrecht.
‘Ik merk wel dat derdejaars leerlingen van mijn klas op de middelbare school wat mondiger zijn dan leerlingen uit de brugklas. Ze krijgen meer nieuws mee en beginnen er wat van te vinden. Of het echt polariseert? Dat valt mee. Ouders zijn daar banger voor dan nodig is.’
‘Soms is er wat wrijving. Laatst ging het over Pride. Het merendeel van de klas vond het te veel ‘in your face’, het is dan aan mij om ook de andere mening te laten horen. Zo ontstaat discussie. Daarbij mogen ze ver gaan, als het maar met respect is.’
‘Ik moet eerlijk bekennen dat ik een beetje zenuwachtig was voor die les. Ik was bang dat er dingen geroepen zouden worden die echt niet door de beugel konden. In mijn les zouden ook transpersonen kunnen zitten. Ik wil dat zij zich veilig voelen, maar ik wil ook dat iedereen zijn mening kan geven. Die balans moet je goed afwegen.’
Beeld: Nina Bakker | Martijn Brameijer
’Het is belangrijk dat ze het nieuws meekrijgen, dus als er belangrijke ontwikkelingen zijn bespreek ik die in de klas. Soms praten leerlingen iets na van wat ze op internet zien, daar zit ook een heleboel misinformatie tussen. Daar moet ik scherp op zijn. Wat ik moeilijk vind, is hoe ik objectief blijf en me buiten de discussie houd. Bepaalde onderwerpen en nieuwsberichten raken mij natuurlijk ook.’
Vierdejaarsstudent Leraar Maatschappijleer Julie van Klaveren (20) geeft twee keer in de week lessen Burgerschap aan mbo-3.
Beeld: Nina Bakker | Julie van Klaveren
‘Op de opleiding leren we onder meer hoe je mondiale vraagstukken in de les bespreekt. Als het gaat om een beladen onderwerp zoals de oorlog tussen Hamas en Israël, is het belangrijk dat je een goede relatie hebt met de klas. Als ik leerlingen nog maar net ken, ga ik het er niet meteen over hebben. Ik wil eerst een goede band met de leerlingen hebben en een veilig klimaat in de klas creëren.’
‘Na de rellen in Amsterdam afgelopen herfst, heb ik het er niet over gehad met mijn leerlingen. Drie dagen lang kwamen er allerlei berichten in de media, maar het verhaal klopte naar mijn idee niet helemaal. Ik wil eerst het verhaal rond hebben. Als ik zelf niet precies weet waar ik het over heb, dan komt het niet over in de klas.’
‘Misschien ben ik daar te terughoudend in, maar veiligheid in de klas vind ik heel belangrijk. Ik heb nooit gehad dat een discussie uit de hand liep. In mijn directe omgeving valt polarisatie in de klas redelijk mee. In de maatschappij kunnen we nog beter leren hoe we goede gesprekken voeren. Veel mensen lezen zich niet goed in en roepen zonder er echt over na te denken of goed te luisteren naar wat de ander zegt. Je hoort één zin in de media en roept het na, terwijl je eigenlijk niet helemaal de boodschap hebt begrepen.’
Geplaatst door
Redacteur bij HvanA. Ik duik graag in nieuws en achtergrondverhalen rondom de Hogeschool van Amsterdam. Heb je een tip of wil je eens in gesprek? Mail naar nina@hvana.nl.