‘Een vierdaagse week op de HvA, is dat niet een idee?’

Van student in de collegebanken tot medewerker aan de HvA: Jessica Singh schrijft columns over de hogeschool die ze van twee kanten heeft leren kennen. Ze las vorige week dat de HvA voortaan minder lang de gebouwen openhoudt. Als we dan toch bezig zijn: is een vierdaagse week niet een idee?

De HvA sluit de gebouwen eerder en blijft een week langer dicht in de zomervakantie, zag ik in het nieuws. Begrijpelijk, met het oog op de bezuinigingen. ‘Op de lange termijn zullen er grotere stappen worden gezet wat betreft de kosten voor gebouwen, zoals verhuren of afstoten van gebouwen,’ las ik in het bericht.

Met de veranderingen in het onderwijssysteem, waardoor we steeds minder studenten zien in de hallen, dacht ik: stel je voor dat de HvA niet alleen gebouwen eerder sluit, maar dat we als hele hogeschool overstappen naar een vierdaagse werk- en lesweek.

Het idee klinkt radicaal, maar het is zeker het onderzoeken waard, niet? Door één dag per week de deuren van alle gebouwen te sluiten, bijvoorbeeld op vrijdag, want dan is het al erg rustig, besparen we nog een stuk meer op kosten voor energie, schoonmaak en beveiliging. HvA-werknemers kunnen die dag vanuit huis werken, wat aansluit bij de trend van het welbekende coronaverhaal. Dit kan misschien ook het gevoel van werkdruk nog wat verminderen.

Studenten geven aan dat ze het te druk hebben om naar de campus te komen

Bij de minor Ondernemerschap gingen we dit semester eens in gesprek met studenten, over het feit dat we ze veel minder vaak in de studio zien. Bijna elke student gaf als antwoord dat het niet anders kon. De meesten moeten naast hun studie zeker drie dagen werken; het leven wordt anders gewoonweg te duur. Huur, studiekosten, boodschappen, met één dag werken red je het niet meer. Door de lesweek naar vier dagen te brengen, geef je elkaar ook wat meer ruimte om werk en studie te combineren.

Het onderwijssysteem verandert en de vorm ook. Traditionele lessen maken plaats voor projecten, waardoor studenten veel minder lesuren hebben dan oorspronkelijk. Laatst bracht HvanA nog dat studenten veel minder contacturen hebben dan dat op papier staat. Bij de opleiding HBO-ICT hadden ze maar tien contacturen in de week. Wat doen we dan met de andere dertig uur in de week? Als je toch al thuis aan de zelfstudie moet, dan kun je de gebouwen verder sluiten.

Ja, er zijn ook nadelen. Thuiswerken kan voor sommigen fijn zijn: minder reistijd, meer focus en een betere balans tussen werk en privé. Maar voor andere kan het juist uitdagend zijn omdat niet iedereen een geschikte thuiswerkplek heeft. De HvA moet werknemers de ruimte geven om deze dag zo in te vullen dat ze effectief blijven werken. Daarnaast is een thuiswerkdag niet voor iedereen een optie, hun werk is verbonden aan een fysieke locatie. Een andere benadering zou kunnen zijn om echt naar een vierdaagse werkweek te gaan, zonder dat dit ten koste gaat van het salaris. Verschillende onderzoeken en pilots tonen aan dat een kortere werkweek soms leidt tot minder stress en meer werkplezier, zonder dat de prestaties erop achteruitgaan.

De roosteraars van de HvA krijgen waarschijnlijk spontaan vlekken in hun nek als ik dit idee opper

De roosteraars van de HvA die mijn column nu aan het lezen zijn, krijgen waarschijnlijk spontaan vlekken in hun nek: ik opper een mogelijke hel voor hen. Is alles wel in vier dagen te stoppen? Op dit moment vermoed ik van niet, maar aangezien het aantal contacturen al zo veel minder is dan vroeger en studenten ook steeds meer werken is het idee wellicht in de nabije toekomst wel een optie.

De HvA geeft zelf aan dat het geen vraag meer is óf we de deuren kunnen sluiten, maar hoe we dat op een slimme en doordachte manier kunnen doen. De wereld verandert en het onderwijs moet mee veranderen. Wie weet is een vierdaagse HvA wel een oplossing die meer oplevert dan alleen een lagere energierekening? Ik denk dat het zeker het onderzoeken waard is.