‘Accepteer elkaar eens écht op de HvA, we delen niet allemaal hetzelfde normaal’

Van student in de collegebanken tot medewerker aan de HvA: Jessica Singh schrijft columns over de hogeschool die ze van twee kanten heeft leren kennen. Deze keer heeft ze goede raad voor HvA’ers die het moeilijk vinden zichzelf een beetje opzij te zetten. ‘Inclusiviteit gaat twee kanten op.’

Afgelopen december, in aanloop naar de vakantie, hoorde ik ze weer vaak voorbijkomen op de HvA. Gesprekken over hoe ‘kerst’ steeds vaker het ‘eindejaarsfeest’ wordt genoemd en de fascinerende onvrede die in dat soort gesprekken wordt geuit.

‘Ga jij vanavond ook naar het kerstfeest – oh nee, sorry, ik moet nu eindejaarsfeest zeggen, hè?’, zegt de een. De ander: ‘Pff, waarom moet dat toch?’ ‘Ze krijgen toch ook vrij voor het Suikerfeest? Hoezo noemen we dat dan wel zo?’

Het zijn van die gesprekken die me tijdens de vakantie aan het denken zetten, en niet per se omdat ik nou zo gehecht ben aan het woordje kerst. Waarom roepen zulke schijnbaar kleine veranderingen zoveel emoties op? Hetzelfde geldt bij de petitie voor een vleesvrije kantine. Ook zo’n discussie die fors gevoerd wordt op de HvA.

Als kerst of een broodje vlees plots niet meer kan of mag, voelt dat voor sommigen beangstigend

Zelf concludeer ik dat veranderingen die cultuurspecifiek zijn de grootste emoties oproepen. Voor mensen zijn tradities en gewoontes verbonden met hun identiteit. En als iets wat normaal voelt, zoals kerst vieren of een broodje vlees in je pauze plotseling verandert, dan kan dat – al is het letterlijk alleen het veranderen van een woord – voelen als een aanval op ‘wie je bent’ of waar je ‘bij hoort’.

Deze mensen zijn bang dat hun eigen plek wordt afgenomen in de samenleving. Of misschien hebben ze überhaupt angst voor het nieuwe en het onbekende wat zo’n verandering met zich meebrengt. Ik stelde me laatst voor wat er zou gebeuren als er een petitie zou worden gestart om de HvA-kantine volledig halal te maken. Kun je je de reacties al voorstellen? De wandelgangen zouden zich vullen met gesmoes en nare opmerkingen, en dan heb ik het nog niet eens over alle online opmerkingen.

Het blijft een gevoelig onderwerp, je eigen ‘normaal’ moeten aanpassen aan een nieuwe realiteit. Geen eigen vrijheid meer hebben om te kiezen voor een broodje vlees in de kantine, geen alcohol meer drinken op het eindejaarsfeest – zonder te beseffen dat een feest hebben al privilege genoeg is in deze tijden. Ja, ik kan best begrijpen dat veranderingen aan iets wat lang bestond een beangstigend gevoel kunnen geven. Ik zat zelf deze kerst ook traditiegetrouw lekker bij mijn kerstboom vol cadeautjes met een goed glas wijn.

Is het echt zo erg dat jij iets niet meer mag, of belangrijker dat je ook eens andere normen en waarden accepteert?

Maar inclusiviteit gaat twee kanten op. Als je iets aanpast om een cultuur niet buiten te sluiten, dan is het ook belangrijk om te zorgen dat je daardoor juist niet weer een andere cultuur uitsluit. Kortom, iedereen moet zich welkom voelen en een keuze hebben om zijn of haar eigen ‘normaal’ te kunnen ervaren.

Bij de opleiding HBO-rechten hebben ze de kerstborrel afgeschaft, hoorde ik laatst. Het zou nu een lunch zijn met alleen fris. Docenten die wél wat alcohol lusten, organiseren een eigen borrel ergens in een cafe. Jammer, want juist deze samenhorigheid zou je met het hele team willen ervaren. Wat zijn de opties?

Iedereen tevreden houden is altijd lastig, maar wellicht zijn verschillende tafels mogelijk? Een tafel waar wel drank wordt geschonken en een tafel niet. Er zijn genoeg mensen die niet willen drinken. Bespreek dit eens met elkaar, kom juist dichterbij elkaar in plaats van verder verwijderd, want dat moet nooit het resultaat zijn van een teamactiviteit.

We zeggen vaak dat iedereen zich welkom moet voelen op de HvA. Sta dit jaar dus eens wat meer stil bij wat een verandering precies met je doet. Is het echt zo erg? Of kan ik bereid zijn mezelf te verplaatsen in iemand anders, en hoeveel een verandering misschien wel betekent voor diegene? Dat betekent: vega bitterballen accepteren op je werkborrel, rekening houden met aan welke tafel je alcohol drinkt, maar ook accepteren dat een kersttrui gewoon lekker aan kan naar kantoor.