‘Zorg dat niet-witte studenten gehoord worden’
Marijke de Schepper
Hoe is het om op de HvA te zitten als je niet wit bent? Levert dat problemen op? We vroegen het aan Daryll Landbrug (32), gastdocent bij de minor jongerenwerk op de HvA. Hij sprak in december over niet-wit zijn op de HvA, tijdens de paneldiscussie Dear White HvA.
Daryll, waar lopen niet-witte HvA’ers tegen aan?
‘Het gevoel dat ze zich continu moeten verantwoorden voor hoe ze zijn. Dat ze niet gezien of gehoord worden, niet serieus genomen geworden. Daardoor krijgen ze het idee dat ze niet goed genoeg zijn, dat het aan hen ligt. Hun eigenwaarde daalt. En als ze dat uitspreken zegt de dominante groep vaak dat ze in een slachtofferrol zitten of zeuren. Dat is moeilijk, want hoe houd je dan in hemelsnaam je studie vol en je prestaties hoog?’Daryll is ook studentencoach en sociaal werker in Amsterdam. Zelf studeerde hij Youth and Media aan de UvA.
‘Juist door te zeggen dat we allemaal hetzelfde zijn verander je niks.’
Ze worden niet gezien of gehoord – door wie niet?
‘Niet door docenten, studie-adviseurs en zelfs niet door medestudenten. Ze krijgen te maken met dingen als onderschatting en rare opmerkingen. Er is een norm: de witte beleving. Met name docenten zijn de belichaming van die norm. Zij gaan er vanuit dat iedereen op dezelfde manier denkt en dingen automatisch oppakt. Ik ben het er totaal niet mee eens als mensen zeggen dat in dit land iedereen gelijk wordt behandeld. We zijn per definitie verschillend. Juist door te zeggen dat we allemaal hetzelfde zijn verander je niks.’
Kan dat probleem verholpen worden door meer diverse docenten en medewerkers aan te nemen?
‘Diversiteit begint hier.’ Hij wijst naar zijn hoofd. ‘In je gedachtengoed. Stel dat je alleen maar docenten van donkere kleur hebt, dan wil dat nog niet zeggen dat jouw school divers is. Je hebt docenten en mensen in een machtspositie nodig die niet meer denken in vooroordelen van zwart en wit.’
‘Docenten moeten niet voor de klas staan met het idee dat zij alles weten’
Zijn er meer manieren waarop niet-witte HvA’ers geholpen kunnen worden?
‘De beste oplossing is nu het aanbieden van weerbaarheidstrainingen, zodat hun zelfbeeld en eigenwaarde in stand gehouden worden. Of de andere kant op: trainingen die gaan over het omarmen je eigen identiteit. Dat je jezelf niet als minder ziet. Dan ligt de focus niet op: “Je bent speciaal”, maar meer op: “Je bent zoals je bent, daar moet de rest het maar mee doen.”’
Wat kan een docent anders doen?
‘Niet voor de klas staan met het idee dat zij alles weten en dat studenten maar moeten luisteren. Zich bewust zijn van hun machtspositie, op basis van geslacht, huidskleur en meer. En proberen te begrijpen dat er studenten in hun klas zijn die niet de witte norm belichamen.’
‘Als iemand je discrimineert of een nare opmerking maakt, probeer het dan niet te persoonlijk op te vatten.’
Als er iets naars wordt gezegd in de les, wat kan een niet-witte student dan het beste doen?
‘Ja, herkenbare situatie. Zeker als er niemand opstaat om te zeggen dat zoiets niet kan. Ik zou willen dat de dominante groep leert om minderheidstudenten bij de groep te betrekken, maar dat gaat voorlopig nog niet gebeuren. Ik denk dat je in zo’n situatie het beste studenten kan zoeken die dat ook meemaken. Dan kan je praten, elkaar omarmen, elkaars identiteit, pijn en verdriet bespreken. Dat sterkt. Dan ben je misschien wel alleen in de klas, maar wel samen alleen met die anderen.’
Zou zo’n student niet voor zichzelf moeten opkomen?
‘Als iemand je discrimineert of een nare opmerking maakt, probeer het dan niet te persoonlijk op te vatten. Zoiets komt uit negatieve beeldvorming en een idee van hoe bepaalde groepen mensen zijn. Daar moeten we nog van los komen. Maak jezelf weerbaar, maak duidelijk dat het niet kan, maar laat het ook los. Want je kunt er niet direct iets aan doen.’
Heb je aanbevelingen voor de HvA om niet-witte studenten te helpen?
‘Minderheidsgroepen moeten worden gehoord. Zoiets als Dear White HvA was een stap in de goede richting. Vervolgens moet er gewerkt worden met wat er uitgesproken wordt. Erken de problemen, omarm ze, werk mee en betrek daar de studenten bij. En er moeten regels zijn, zodat wanneer er een tegenstribbeling komt, daarnaar verwezen kan worden.’
‘De HvA verandert’
Na het interview bellen we met Jacob Eikelboom, HvA-docent en voorzitter van Platform Inclusie, dat advies geeft aan de HvA over hoe ze begrip kunnen kweken tussen de verschillende groepen op de hogeschool.
‘De HvA was zich al langer bewust van de onderwerpen die werden aangestipt bij Dear White HvA. Er wordt aan gewerkt: we kijken bijvoorbeeld naar wat er anders kan op het gebied van werving en selectie,’ zegt Jacob. Daarmee doelt hij op het aannemen van nieuwe medewerkers.
‘De HvA verandert, maar het is een grote instelling en daardoor ook traag,’ benadrukt Jacob. ‘Als veranderingen niet direct merkbaar zijn, kunnen studenten het ervaren alsof er niks gebeurd.’
Hij noemt een voorbeeld van een recent project: studenten van de minor Diversiteit in de Stad boden in november een diversiteitstraining aan docenten aan. ‘Dat was een pilot waarin studenten hun ervaringen en frustraties delen met docenten: discriminatie, burnouts, een heel palet aan verhalen. Die pilot wordt mogelijk ook voortgezet.’
Je kunt hier het verslag van Folia over Dear White HvA teruglezen.
