Mening: we vermijden te vaak het lastige gesprek op de HvA

Het valt docent Maurits Brans op dat er binnen de HvA maar weinig discussie op gang komt over onderwerpen die ons allemaal aangaan. In deze opinie pleit hij voor verandering: ‘In de klas en docentenkamer wordt nu nauwelijks over het onderwerp Israël/Gaza gepraat.’

Het lijkt soms wel steeds moeilijker om vrijuit te spreken over zaken die ons allemaal aangaan. Of het nu gaat om voedsel, vakantie, politiek, religie, vaccinatie, of gender – de vrees om iets verkeerd te zeggen, houdt velen van ons stil.

Ook binnen de Hogeschool van Amsterdam merk je dat mensen zich terughoudend opstellen. In de klas of in docentenkamers wordt niet of nauwelijks openlijk gepraat over maatschappelijke onderwerpen als Israël/Gaza, politieke voorkeur of het onderwerp polarisatie in het algemeen. Ik vind dat opvallend. Volgens mij moeten wij als hogeschool studenten leren hun sociale verantwoordelijkheid te nemen en te praten over lastige maatschappelijke thema’s. 

Zelf heb ik een lastig gesprek lang vermeden. Als pubertje keek ik met een stiekeme interesse naar de Gay Pride en zag ik figuren als Albert Mol of Jos Brink op tv waar ik in de verste verte niet op wilde lijken. Ik ervoer een oceaan die lag tussen mezelf in de kast en in de dansende homo’s op de grachten. Dit jaar voer ik mee op de University Boat en met een collega pinkten we toch een traantje weg, denkend aan onze tijd in de kast. Ook nu nog kan het in de samenleving ‘lastig’ zijn om jezelf te zijn en je voorkeur en mening te delen.

Toen ik uit de kast was, merkte ik hoe vruchtbaar het kan zijn om moeilijke gesprekken aan te gaan. Mijn onlangs afgeronde onderzoek ging over homonegativiteit. Ik voerde gesprekken met kinderen op de basisschool over gevoelige zaken, zoals kwetsende scheldwoorden. Ik zag dat ze via dialoog meer empathie kregen voor elkaar en hoorde van leerkrachten dat ze elkaar daarna lang niet meer uitschelden voor homo, kut en kanker.

Na deze impact van het gesprek op de basisscholen te hebben ervaren, viel me op dat we binnen de HvA maar amper aandacht besteden aan het voeren van lastige gesprekken. En dat terwijl de behoefte hier misschien nog wel een stuk groter is. Je merkt hier namelijk dat studenten al veel meer in bubbeltjes zitten waarbinnen ze het roerend met elkaar eens zijn.

Voor ons allemaal geldt dat het niet makkelijk is de andere mening aan te horen. Maar juist dialoog vormt je en de gemeenschap waarin je leeft. Vandaag de dag is er veel polarisatie, van woke tot anti-woke geluiden, van moderne ideeën over gender tot een gewenste terugkeer naar oude man/vrouw-rolpatronen. Dialoog lijkt mij belangrijker dan ooit. In dialoog draait het niet om het overtuigen van de ander, maar om het uitwisselen van ervaringen en het leren van elkaar.

Een hogeschool heeft een maatschappelijke verantwoordelijkheid om regie te nemen op dit vlak. De studenten van nu zijn de professionals van de toekomst en nemen later bepalende rollen in de maatschappij. We hebben daar als hogeschool een taak in, zodat we mensen leren functioneren in een polariserende maatschappij, voor nu en voor later.

HvA in Dialoog

Zelf ben ik inmiddels begonnen met burgerschap op de HvA. Bij ‘HvA in Dialoog’ organiseren we vier keer per jaar sessies waarin we maatschappelijke vraagstukken bespreekbaar maken. Daarnaast bieden we op aanvraag dialoogsessies aan voor docenten en studenten, waarin we samen leren hoe je lastige gesprekken kunt ombuigen naar constructieve dialogen. Tijdens de Diversity Week doen we dit ook.

We hebben dus een start gemaakt, maar ik wil andere docenten oproepen dit ook op te pakken. Ga in je contact met studenten niet voorbij aan lastige maatschappelijke thema’s. Het gebeurt al wel, maar het kan nog veel meer.

Deze opinie werd geschreven door Maurits Brans. Hij is mentor en docent persoonlijk leiderschap bij International Business (AMSIB), coach bij Communicatie en Creative Business (CO+CB) en gespreksleider bij HvA in Dialoog. 

Reageren? Of zelf een opinie schrijven? Dat kan, lees de voorwaarden hier. Alle eerdere voorbeelden van opinies van HvA’ers vind je hier verzameld.