Lisa in alle Staten – media mogen zich niet achter de werkelijkheid verschuilen
Rosa Tromp | Lisa Wolkers
Het einde nadert... Creative Business-student Lisa Wolkers is aan haar laatste jaar als HvA’er begonnen. Als aspirant-journalist wil ze het in deze column eens hebben over het taalgebruik in de media: ‘Laten we het beestje bij de naam noemen en ons niet verschuilen achter andere termen.’
Twee weken geleden overviel het nieuws van de dood van Rebecca Cheptegei mij toen ik op Instagram zat te scrollen op weg naar mijn nieuwe stage. Ik staarde uit het raam. Perplex. Ik kon niet eens in woorden omschrijven wat ik op dat moment voelde. Ik was stil.
Vier dagen eerder was de Ugandese Olympiër overgoten met benzine en in brand gestoken door haar ex-partner in het bijzijn van haar kinderen. Op 5 september overleed Cheptegei aan haar verwondingen.
Tijdens mijn minor in Amerika leerde ik dat er verschillend over witte en zwarte daders geschreven wordt
Ik sprak er later op de dag met mijn nieuwe stage-collega’s over. Naast de verschrikkelijke beschrijving van haar moord die me bezighield, was er iets anders dat me dwars zat: de wijze waarop er in sommige nieuwsmedia over haar geschreven werd. Er werd geregeld gesproken over het ‘overlijden’ van Cheptegei. Slechts in een aantal media zag ik dat het een femicide-aanval was, oftewel, een vrouwenmoord. Maar de woorden ‘moord’ en ‘poging tot moord’ las ik nergens terug. Zo draaiden de NOS, de Telegraaf en allerlei andere media er omheen. En dat stoorde me.
Als journalist leer je natuurlijk over de ethiek achter het verslaggeven. Je mag iemand niet zomaar openlijk veroordelen in de media; dat is aan een rechter. Maar dat betekent toch ook niet dat we voorbij hoeven te gaan aan vrouwengeweld en -moord.
Toen ik voor mijn minor in Amerika was, volgde ik een vak dat hierop inging. Taalgebruik in de media heeft invloed op de mening van het volk. Zo leerde ik dat er daar (en ook hier in Nederland) in de media vaak een verschil wordt gemaakt in hoe witte mensen of BIPOC (Black, Indigenous en People of Color) worden omschreven na een misdrijf.
Wanneer er bijvoorbeeld een school shooting plaatsvindt en de dader is een witte jongen, dan wordt hij veelal omschreven als een jongen die werd gepest, geen vrienden had en zich niet op zijn plek voelden op school. De media zetten de dader in een slachtofferrol. Wanneer een BIPOC-jongen een minder zwaar misdrijf pleegt, denk aan ongewapende winkeldiefstal, dan wordt er al vaak naar hen gerefereerd als ‘man’ en worden ze op een negatieve manier neergezet. Uit onderzoek blijkt dat dit verschil in benadering ervoor kan zorgen dat de mening van het volk over ras beïnvloed wordt.
Mijn woordkeuze kan van enorm belang zijn, een belangrijke les voor mij als journalist
Door de manier waarop taal nu gebruikt wordt in de nieuwsmedia, wordt racisme in stand gehouden en in het geval van Rebecca Cheptegei; het patriarchaat. Het is één van de belangrijkste lessen die ik heb geleerd als student die later ook in de media wil werken: mijn woordkeuze kan van enorm belang zijn. Dus hier moet ik later als journalist zo bewust mogelijk mee omgaan.
Laten we het beestje gewoon bij de naam noemen: femicide is en blijft moord. Dus laten we het ook noemen, om de échte lading aan het nieuws te geven. Want waarom zouden wij schuilen achter andere termen als femicide letterlijk ‘vrouwenmoord’ betekent?
