Eerste hulp bij... het krijgen van kritiek of negatieve feedback
Sommige dingen leer je niet op de hogeschool, maar moet je straks wel weten als achttienplusser. In Eerste hulp bij… verzamelen we tips die jou kunnen helpen wanneer de studieboeken je in de steek laten. Deze keer: Eerste hulp bij het krijgen van kritiek. Hoe ga je om met negatieve feedback?
‘Je bent altijd zo direct’, ‘je praat vaak door mij heen’ of ‘je wil te graag jouw zin doordrukken’. Het ontvangen van kritiek is niet per se leuk en al helemaal niet makkelijk. Toch krijgen we er gedurende ons leven mee te maken. Tijdens ons werk, in vriendschappen of in familieverband. Hoe ga je daar mee om? En hoe kan je kritiek omzetten in iets positiefs?
Iemand die dat goed kan uitleggen is psycholoog Renske Bijl. Bijl werkt als docent Toegepaste Psychologie en als vertrouwenspersoon op de HvA en ziet studenten geregeld worstelen met kritiek. Of met negatieve feedback, zoals ze het zelf liever noemt. Ze geeft zes tips.
‘Wil iemand jou naar beneden halen of juist helpen?’
1: Stel jezelf de vraag: is deze kritiek terecht?
Renske Bijl adviseert om allereerst na te denken of de kritiek bedoeld is als steek onder water of om jou inzicht te geven in jouw gedrag. ‘Het is belangrijk om te weten of iemand jou naar beneden wil halen of eigenlijk wil helpen’, zegt de psycholoog. Als iemand uit is om te helpen, noemt Renske Bijl kritiek liever ‘negatieve feedback’.
‘Het gaat om een ervaring van een ander en is dus feitelijk altijd waar’
2. Realiseer je dat feedback waar is
‘Negatieve feedback gaat over jouw gedrag dat een negatieve uitkomst heeft op een ander, legt Bijl uit. ‘Het gaat om een ervaring van een ander en is dus feitelijk altijd waar. Het is nou eenmaal aan hem of haar hoe jij overkomt.’ Dat is volgens Bijl belangrijk om te beseffen. ‘Ontken de opmerking dus niet.’
Wanneer iemand jouw gedrag benadrukt in negatieve zin, laat dat zien hoe je overkomt op anderen. ‘Vooral studenten hechten daar over het algemeen veel waarde aan’, zegt Bijl. ‘Daarom kan negatieve feedback extra hard aankomen.’
‘Het is lastig wanneer er aan jouw zelfbeeld gemorreld wordt’
3. Reageer niet defensief
‘Hoe hard de negatieve feedback ook aankomt, reageer niet defensief’, is de volgende tip die Bijl geeft. ‘Het is lastig wanneer er aan jouw zelfbeeld gemorreld wordt, of als blijkt dat je opeens niet zo lekker in de groep ligt. Dat roept vaak weerstand op. We ontkennen de feedback of reageren verbolgen, maar dat levert uiteindelijk niks op.’
‘Probeer te begrijpen hoe een ander jou ziet’
4. Wees nieuwsgierig
De kunst is om nieuwsgierig te zijn. Naar je eigen gedrag en de ervaring van de ander. Bijl: ‘Probeer door te vragen, om te begrijpen waar de ander vandaan komt en hoe hij of zij jou ziet.’
Renske Bijl ziet soms studenten die erg boos zijn omdat een docent bijvoorbeeld heeft gezegd: ‘misschien is deze studie niets voor jou, zou je niet iets anders kiezen?’. Bijl: ‘Ze komen dan bij mij als vertrouwenspersoon omdat ze grensoverschrijdend gedrag ervaren, terwijl het feitelijk feedback is. In plaats van boos worden, zou je benieuwd moeten zijn. Waarom dan? Wat maakt dat die docent, die het beste met mij voor zou moeten hebben, dat zegt? Wat voor indruk maak ik, los van de cijfers die ik haal? Hoe ervaart hij mij?’
‘Wat bedoelt de ander precies?’
5. Maak de feedback concreet
Maak de feedback concreet zodat je precies weet over welk gedrag het van jou gaat en welk gedeelte van de feedback behoort tot de interpretatie van de ander. ‘Op die manier kun je het er beter over hebben’, zegt Renske Bijl.
‘Feedback is goed voor jezelf en voor sociale relaties in het algemeen’
6. Vraag jezelf af waarom de feedback je zo raakt
Waarom word je zo boos of heb je de neiging om je ertegen af te zetten? ‘Hoe je met kritiek omgaat, hangt van veel dingen af. Van je leeftijd, je mate van zelfvertrouwen, persoonlijkheid, emotionele stabiliteit. Noem het maar op’, zegt Bijl.
‘Juist als je niet sterk in je schoenen staat is het de uitdaging om met negatieve feedback om te gaan. Uiteindelijk word je daar sterker en zekerder van. Hoe meer feedback, hoe meer inzicht je krijgt in je eigen gedrag. En hoe beter je bereid bent om de feedback te ontvangen. Misschien dat je er op den duur zelfs naar gaat vragen.’
Bijl benadrukt dat het ook goed is om feedback te geven. ‘Het is goed voor jezelf en voor sociale relaties in het algemeen. Mijn beste vrienden zijn de mensen waarmee ik feedback uitwissel en die dat ook waarderen.’ Ben je introvert? Dan leer je door het geven van feedback beter te duiden wat je voelt. Bijl: ‘Dat geeft duidelijkheid over hoe om te gaan met jou, waardoor de sociale relatie tussen jou en anderen verbetert.’
