Geld geven op goed vertrouwen: Joanne steunt het Collectief Kapitaal

7 oktober 2022
Beeld:

HvanA | Joanne van den Born

Geplaatst door
Benne van de Woestijne
Op
7 oktober 2022

Zou jij iedere maand vijftig euro storten aan mensen die je niet kent, zonder te weten wat ze ervan kopen? Dit doen de donateurs van Collectief Kapitaal, een soort bank van en voor burgers. Docent Joanne van den Born is een van hen en legt uit: ‘Geld geven gaat over vertrouwen.’

Wat als je een deel van je geld gewoon weggeeft, vanuit het idee dat iemand anders het beter kan gebruiken dan jij? Dat doet Joanne van den Born, docent bij Creative Business en donateur van Collectief Kapitaal, een initiatief dat sinds 2020 in Amsterdam loopt.

 

Het idee van oprichter Denise Harleman is simpel en ook een beetje gek: maandelijks stort je als donateur vijftig euro aan Collectief Kapitaal. Van dat geld kunnen een aantal gezinnen een jaar lang een soort basisinkomen van 1.000 euro per maand krijgen. Maar wie er precies geholpen wordt? Dat weet je als donateur niet. Alles gaat puur op basis van het vertrouwen dat iemand anders het geld beter kan gebruiken dan jij.

 

Geld doneren, zonder te weten aan wie, of wat die mensen van je geld kopen. Ik ben toch geneigd te vragen: waarom zou je dat in vredesnaam doen? 

‘Haha, dat wil ik graag uitleggen. Het belangrijkste is dat ik wil bijdragen aan een maatschappij waarin niemand zich bestaansonzeker hoeft te voelen. Veel mensen in Nederland voelen zich zo, omdat ze in armoede leven of van de bijstand moeten rondkomen. Zelf heb ik in het verleden een tijdje erg weinig te besteden gehad. Ik weet wat voor stress en schaamte dat kan opleveren. Alsof je klem zit.’

'Als we geld wat vaker zouden weggeven, gaan we er meer plezier van hebben'

‘Het idee achter Collectief Kapitaal vind ik echter vooral mooi, omdat je als donateur onvoorwaardelijk je steun geeft aan iemand die je niet kent. Het gaat dus niet om voort-wat-hoort-wat. Je doneert op basis van het vertrouwen dat die ander beter weet waar-ie het geld voor nodig heeft. Dat doet ook wat met jou als donateur, en hoe je tegen geld aankijkt: namelijk dat geld ook over vertrouwen gaat, niet om het scheppen van voorwaarden.’

Collectief Kapitaal: wie krijgt het?

De werkwijze van Collectief Kapitaal is als volgt. Alle donateurs storten elk maandelijks vijftig euro. Van dat geld krijgt een aantal huishoudens een jaar lang 1.000 euro per maand op de rekening gestort. 

 

De ontvangers wonen in een wijk van Amsterdam of Rotterdam, die uitgekozen is door de organisatie. Wie zich in die wijk als bestaanonzeker identificeert, kan zich aanmelden om in aanmerking te komen voor het kapitaal. Hun inkomen doet er niet toe; ze hoeven ook niet uit te leggen waar ze het geld aan spenderen. Ze krijgen, gewoon, geld.

Toch blijft het een gek idee om niet te weten wat er met je geld gebeurt. Zou je niet liever aan de Voedselbank doneren bijvoorbeeld, of aan iemand die je kent?

‘Ik heb vaker aan goede doelen gedoneerd en dacht dan weleens: zou mijn geld wel goed terechtkomen? Zijn anderen er wel echt mee geholpen? Toen ik las over Collectief Kapitaal, dacht ik meteen: hier was ik naar op zoek. Omdat het niet om een doel gaat, maar een zuiver steuntje in iemands rug is. En je helpt iemand anders voor een langere tijd.’

 

‘Natuurlijk zullen er altijd mensen zijn die slecht omgaan met het geld dat ze krijgen. Maar ik vertrouw erop dat het via Collectief Kapitaal terechtkomt bij mensen die het nodig hebben. Ik wil niet degene zijn die bepaalt wat iemand anders met mijn geld moet doen. Geld biedt mensen namelijk de kans om zelf uit te drukken wie zij zijn en hoe ze willen leven. Door op deze manier te doneren, gun ik iemand anders die ervaring.’

Beeld: HvanA | Joanne van den Born

Toch zal dit idee voor de meeste studenten een ver-van-hun-bedshow zijn. Vind je dat zij ook wat vaker geld zouden moeten weggeven? 

‘Nee, dat verwacht ik absoluut niet van studenten, die hebben het vaak al moeilijk genoeg. Zeker komende winter zal het voor veel studenten nijpend worden. Ik zit er zelfs al stilletjes aan te denken of we niet een HvA-vorm van Collectief Kapitaal zouden moeten opstarten. Stel je voor dat we studenten die de energietoeslag niet krijgen, collectief met elkaar als hogeschool zouden steunen? Geen slecht idee, toch?’

 

‘Ik denk wel dat het mooi zou zijn, als we allemaal wat meer zouden nadenken over wat we kunnen missen. Op een gegeven moment vergeet je volgens mij namelijk hoe veel geld vijftig euro voor een ander is. Voor jou betekent het misschien een mooi nieuw kledingstuk, voor die ander betekent het dat ze de maand rond kunnen komen. Ik denk echt dat als we geld wat vaker zouden weggeven, we er nog veel meer plezier van zouden hebben.’